Πόσο ανθυγιεινό είναι το βούτυρο;

Σε μια πρόσφατη έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε στο PLOS ONE συμπεραίνεται πως η κατανάλωση βουτύρου έχει ελάχιστη έως καθόλου επίδραση στο αν κάποιος θα εμφανίσει καρδιακές παθήσεις ή διαβήτη.

Τα καλά αυτά νέα προκάλεσαν μια έξαρση ειδήσεων, οι οποίες μιλούσαν για την «μεγάλη επιστροφή του βουτύρου».

Είναι όμως πράγματι το βούτυρο αθώο;

Όχι και τόσο. Το γεγονός ότι το βούτυρο και άλλα κορεσμένα λιπαρά δεν είναι τόσο ανθυγιεινά όσο νομίζαμε στο παρελθόν, δεν σημαίνει ότι ενέχουν κινδύνους για την υγεία όσων τα καταναλώνουν σε μεγάλες ποσότητες.

Τα πολυακόρεστα λιπαρά από την άλλη, όπως τα φυτικά έλαια και κάποιοι ξηροί καρποί σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή και άσκηση είναι η καλύτερη επένδυση.

«Οτιδήποτε καταναλώνεται με μέτρο είναι εντάξει. Αν καταναλώνουμε κάτι σε μετριασμένες ποσότητες, τότε μπορούμε να καταναλώσουμε τα πάντα», αναφέρει η Bethany Diggett, κλινικός διατροφολόγος στο νοσοκομείο του Πανεπιστημίου του Κάνσας.

Το πρόβλημα με τα κορεσμένα λιπαρά

Τα λιπαρά αυτά βρίσκονται σε γαλακτοκομικά προϊόντα και στο λίπος των κρεάτων και δεν χωνεύονται εύκολα, με αποτέλεσμα να σχηματίζουν ευκολότερα πλάκες στις αρτηρίες. Βέβαια κάποια κορεσμένα λιπαρά είναι καλύτερα από άλλα. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα για παράδειγμα έχουν κάποια θρεπτικά συστατικά τα οποία εξισορροπούν τις αρνητικές επιδράσεις των λιπαρών.

Το γιαούρτι, το πλήρες γάλα και το τυρί για παράδειγμα μας ενισχύουν με ασβέστιο, πρωτεΐνη και βιταμίνη D. Όσον αφορά το βούτυρο τώρα, είναι μεν καλύτερο από την μαργαρίνη, αλλά παράλληλα είναι από τα πλέον «μη επιθυμητά» κορεσμένα λίπη. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι δίνει περισσότερες από 100 θερμίδες ανά κουταλιά της σούπας.

Επομένως, οι πρόσφατες έρευνες περί μη κινδύνου από την κατανάλωσή του δε σημαίνουν πως θα πρέπει να ξεκινήσουμε να το βάζουμε… παντού. Το βούτυρο δεν ανήκει στην κατηγορία των υγιεινών τροφίμων.

Δηλαδή δεν είναι καθόλου θρεπτικό;

Σε ελεγχόμενες δόσεις το βούτυρο έχει να προσφέρει ορισμένα θρεπτικά συστατικά στο σώμα μας.

Αρχικά περιέχει αρκετές λιποδιαλυτές βιταμίνες όπως η Α, Ε και η Κ2. Η τελευταία βρίσκεται σε μεγαλύτερες ποσότητες σε βούτυρο από αγελάδες που ταΐζονται με χορτάρι.

Επίσης, τα κορεσμένα λιπαρά που περιλαμβάνει φαίνεται να αυξάνουν την «καλή» χοληστερόλη (1, 2), ενώ σε μια έρευνα που συνέκρινε την κατανάλωση βουτύρου και μαργαρίνης, τα αποτελέσματα έδειξαν πως όσοι κατανάλωναν μαργαρίνη είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.

Ένα λιπαρό οξύ που βρίσκεται στο βούτυρο, τέλος, το βουτυρικό, φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδη δράση και προστατευτικη δράση στο γαστρεντερικό σύστημα. (1, 2, 3, 4)

Εν κατακλείδι

«Οι διατροφικές συστάσεις προς τον γενικό πληθυσμό κατευθύνουν προς την αποφυγή τροφίμων πλούσιων σε κορεσμένα λιπαρά, όπως το βούτυρο. Το τελευταίο, του οποίου η περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά είναι πολύ υψηλή, φαίνεται να έχει συνέπειες στην ανάπτυξη του σακχαρώδη διαβήτη και της καρδιαγγειακής νόσου», αναφέρει σχετικά ο κ. Βασίλης Παπαμίκος, Διατροφολόγος και προσθέτει:

«Οι διάφορες μελέτες και η ανασκόπηση αυτών έχουν διερευνήσει την συσχέτιση της κατανάλωσής του με την θνησιμότητα από σακχαρώδη διαβήτη, από καρδιαγγειακή νόσο αλλά και από κάθε αίτιο. Η μεγάλη επιστημονική αντιπαράθεση επικεντρώνεται στο τι τελικά πρέπει να διερευνηθεί: ή επίδραση συγκεκριμένων συστατικών του τροφίμου ή η επίδραση στην υγεία ολόκληρου του τροφίμου per se; Τα τελευταία χρόνια ένας μεγάλος όγκος επιστημονικών δεδομένων υποδεικνύει την μετατόπιση προς το δεύτερο σκέλος της εξίσωσης.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη πως οι διατροφικές οδηγίες συστήνουν την αντικατάσταση των ζωικών λιπών, όπως το βούτυρο, με μη-υδρογονωμένα φυτικά έλαια υψηλής περιεκτικότητας σε πολυακόρεστα λιπαρά και σχετικά χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά. Όλα αυτά αποκτούν ξεχωριστή σημασία όταν στις Ηνωμένες Πολιτείες για το 2014 καταγράφηκε ρεκόρ 40 ετών στην κατανάλωση βουτύρου και όταν πολύ πρόσφατα ο ΟΗΕ συνέστησε μικρότερη κατανάλωση ζωικών προϊόντων για να σωθεί ο κόσμος από τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της κατανάλωσης βουτύρου στην υγεία και στις μεταβολικές νόσους δεν είναι τόσο ξεκάθαρες όσο αυτές του γιαουρτιού και του τυριού, για τα οποία έχουν προκύψει μέχρι και θετικές επιδράσεις στον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2».

Νικόλας Γεωργιακώδης