5 αρχαία θέατρα και οι μικρές ιστορίες τους
Ποιο είναι το μεγαλύτερο θέατρο του κόσμου; Κι αυτό με την ωραιότερη θέα; Πέντε μικρές αλλά πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για τα αρχαία θέατρα της Ελλάδας.
της Ηρώς Κουνάδη
Έχετε όντως μοιραστεί μια θέση στο Θέατρο της Επιδαύρου με τον Περικλή; Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τα ρωμαϊκά θέατρα έχουν τοίχο μπροστά από την πρώτη σειρά καθισμάτων; Ξέρετε πού βρίσκεται το θέατρο με την ωραιότερη θέα στον κόσμο; Πέντε μικρές ιστορίες για μερικά από τα ωραιότερα κτίσματα της αρχαιότητας.
Θέατρο Επιδαύρου
Το θέατρο των θεάτρων, το πρώτο που έρχεται στο μυαλό όλων όταν μιλάμε για αρχαία θέατρα, είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και αγαπημένος προορισμός των αθηναίων weekenders. Χτίστηκε το 340 π.Χ., πράγμα που σημαίνει ότι όχι, στο διάζωμά σας δεν κάθισε ποτέ ούτε ο Αλκιβιάδης ούτε ο Περικλής –παρά τα όσα έχετε κατά καιρούς διαβάσει και επαναλάβει.
Για την ακρίβεια, στο διάζωμά σας μάλλον καθόταν κάποιος από τους ασθενείς του Ασκληπιείου, μέσα στον χώρο του οποίου βρισκόταν για θεραπευτικούς σκοπούς και το θέατρο. Τα περισσότερα Ασκληπιεία, δηλαδή θεραπευτήρια, της αρχαιότητας είχαν ένα θέατρο, γιατί οι άνθρωποι που ήταν τότε πιο σοφοί πίστευαν πως το θέατρο παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία των ασθενών, οι οποίοι έπασχαν από ψυχικά κυρίως προβλήματα. Αυτό, βέβαια, δεν εμποδίζει καθόλου το Θέατρο της Επιδαύρου, με τις 13.000 θέσεις του να θεωρείται μέχρι σήμερα το τελειότερο θέατρο της αρχαιότητας.
Θέατρο του Οκταβιανού (γνωστό και ως Θέατρο της Νικόπολης)
Κατ’ αρχάς, λίγη γεωγραφία: Η Νικόπολη βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πρέβεζα, και είναι η πιο μεγάλη αρχαία πόλη που υπάρχει στην Ελλάδα. Και λίγη Ιστορία: Την έχτισε ο ρωμαίος αυτοκράτορας Οκταβιανός, το 31 π.Χ., για να γιορτάσει τη νίκη του ενάντια στον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα, στη ναυμαχία έξω από το Άκτιο.
Το αρχαίο θέατρο της λαμπρής του πόλης το στόλιζαν 30 αγάλματα, ενώ η χωρητικότητά του άγγιζε τα 5.000 άτομα –κι αν σκεφτήκατε πως είναι σχεδόν το ένα τρίτο από εκείνο της Επιδαύρου, να θυμίσουμε ότι χτίστηκε όταν η πόλη είχε ακόμα… μηδέν κατοίκους. Καθότι ο Οκταβιανός ήταν λάτρης της ελληνικής κουλτούρας, το θέατρο είναι ένα από τα λίγα στον κόσμο που συνδυάζουν αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά στοιχεία, σε ένα ασυνήθιστο αλλά σίγουρα ενδιαφέρον αποτέλεσμα.
Θέατρο Δωδώνης
Το μεγαλύτερο θέατρο της εποχής του χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Πύρρο της Ηπείρου –που τότε δε λεγόταν Ήπειρος– και χωρούσε 18.000 θεατές. Καταστράφηκε και ξαναφτιάχτηκε δύο φορές. Η πρώτη ήταν το 219 π.Χ. από την επίθεση των Αιτωλών και του βασιλιά Δωρίμαχου, με τον Φίλιππο Ε’ της Μακεδονίας να αναλαμβάνει τις επισκευές ένα χρόνο μετά. Η δεύτερη ήταν το 167 π.Χ. από τον ρωμαίο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο.
Το ξαναέφτιαξε το 31 π.Χ. ο Οκταβιανός, που είπαμε ότι αγαπούσε πολύ πρώτον τα θέατρα και δεύτερον την ελληνική κουλτούρα. Ο παράξενος τοίχος που υπάρχει μπροστά στην πρώτη σειρά καθισμάτων είναι ρωμαϊκή προσθήκη, και χρησίμευε στο να προστατεύει τους θεατές στις πρώτες σειρές από τα λιοντάρια –γιατί καλή η ελληνική κουλτούρα, αλλά και οι μονομάχοι έχουν την χάρη τους, μην τα ισοπεδώνουμε όλα.
Θέατρο Μεσσήνης
Ένα από τα πιο μεγάλα θέατρα του αρχαίου κόσμου, βρίσκεται σε έναν από τους ωραιότερους –και λιγότερο δημοφιλείς– αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Η αρχαία Μεσσήνη, εννιά χιλιόμετρα έξω από τον σημερινό Μελιγαλά, ήταν η πόλη του Επαμεινώνδα. Η πόλη που έχτισε ο θηβαίος στρατηγός το 370 π.Χ., μετά τη νίκη του ενάντια στους Σπαρτιάτες, για να συμβολίζει την ελεύθερη Μεσσηνία. Το πλάτος του θεάτρου της αγγίζει τα 100 μέτρα (98,6 για την ακρίβεια) ενώ η ιστορία που ξέρουμε λέει ότι, εκτός από παραστάσεις, εδώ γίνονταν και πολιτικές συγκεντρώσεις.
Η πόλη ερημώθηκε το 395 μ.Χ., μετά την επιδρομή των Γότθων, και μερικούς αιώνες αργότερα οι βυζαντινοί κατέστρεψαν μεγάλο τμήμα του θεάτρου για να χρησιμοποιήσουν τα οικοδομικά του υλικά για την κατασκευή του οικισμού τους και της γειτονικής Βασιλικής.
Θέατρο Δελφών
Πιθανότατα το θέατρο με την ωραιότερη θέα του κόσμου, ατενίζει από την προνομιακή του θέση την απεραντοσύνη των καταπράσινων βουνοπλαγιών που απλώνονται μπροστά του. Το Θέατρο των Δελφών κτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. για να φιλοξενήσει τους αγώνες φωνητικής και ενόργανης μουσικής που γίνονταν στο πλαίσιο των Πυθίων, της μεγάλης γιορτής του Απόλλωνα. Ήταν δηλαδή, λένε οι αρχαιολόγοι, για τη μουσική ότι ήταν η Ολυμπία για τον αθλητισμό.
Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι το θέατρο όπως ήταν το 169 π.Χ., όταν ο Ευμένης Β’ της Περγάμου χρηματοδότησε τις επισκευές που χρειάζονταν για να ξαναλειτουργήσει. Η χωρητικότητά του αγγίζει τους 5.000 θεατές.
Έχετε όντως μοιραστεί μια θέση στο Θέατρο της Επιδαύρου με τον Περικλή; Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τα ρωμαϊκά θέατρα έχουν τοίχο μπροστά από την πρώτη σειρά καθισμάτων; Ξέρετε πού βρίσκεται το θέατρο με την ωραιότερη θέα στον κόσμο; Πέντε μικρές ιστορίες για μερικά από τα ωραιότερα κτίσματα της αρχαιότητας.
Θέατρο Επιδαύρου
Το θέατρο των θεάτρων, το πρώτο που έρχεται στο μυαλό όλων όταν μιλάμε για αρχαία θέατρα, είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και αγαπημένος προορισμός των αθηναίων weekenders. Χτίστηκε το 340 π.Χ., πράγμα που σημαίνει ότι όχι, στο διάζωμά σας δεν κάθισε ποτέ ούτε ο Αλκιβιάδης ούτε ο Περικλής –παρά τα όσα έχετε κατά καιρούς διαβάσει και επαναλάβει.
Για την ακρίβεια, στο διάζωμά σας μάλλον καθόταν κάποιος από τους ασθενείς του Ασκληπιείου, μέσα στον χώρο του οποίου βρισκόταν για θεραπευτικούς σκοπούς και το θέατρο. Τα περισσότερα Ασκληπιεία, δηλαδή θεραπευτήρια, της αρχαιότητας είχαν ένα θέατρο, γιατί οι άνθρωποι που ήταν τότε πιο σοφοί πίστευαν πως το θέατρο παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία των ασθενών, οι οποίοι έπασχαν από ψυχικά κυρίως προβλήματα. Αυτό, βέβαια, δεν εμποδίζει καθόλου το Θέατρο της Επιδαύρου, με τις 13.000 θέσεις του να θεωρείται μέχρι σήμερα το τελειότερο θέατρο της αρχαιότητας.
Θέατρο του Οκταβιανού (γνωστό και ως Θέατρο της Νικόπολης)
Κατ’ αρχάς, λίγη γεωγραφία: Η Νικόπολη βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πρέβεζα, και είναι η πιο μεγάλη αρχαία πόλη που υπάρχει στην Ελλάδα. Και λίγη Ιστορία: Την έχτισε ο ρωμαίος αυτοκράτορας Οκταβιανός, το 31 π.Χ., για να γιορτάσει τη νίκη του ενάντια στον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα, στη ναυμαχία έξω από το Άκτιο.
Το αρχαίο θέατρο της λαμπρής του πόλης το στόλιζαν 30 αγάλματα, ενώ η χωρητικότητά του άγγιζε τα 5.000 άτομα –κι αν σκεφτήκατε πως είναι σχεδόν το ένα τρίτο από εκείνο της Επιδαύρου, να θυμίσουμε ότι χτίστηκε όταν η πόλη είχε ακόμα… μηδέν κατοίκους. Καθότι ο Οκταβιανός ήταν λάτρης της ελληνικής κουλτούρας, το θέατρο είναι ένα από τα λίγα στον κόσμο που συνδυάζουν αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά στοιχεία, σε ένα ασυνήθιστο αλλά σίγουρα ενδιαφέρον αποτέλεσμα.
Θέατρο Δωδώνης
Το μεγαλύτερο θέατρο της εποχής του χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Πύρρο της Ηπείρου –που τότε δε λεγόταν Ήπειρος– και χωρούσε 18.000 θεατές. Καταστράφηκε και ξαναφτιάχτηκε δύο φορές. Η πρώτη ήταν το 219 π.Χ. από την επίθεση των Αιτωλών και του βασιλιά Δωρίμαχου, με τον Φίλιππο Ε’ της Μακεδονίας να αναλαμβάνει τις επισκευές ένα χρόνο μετά. Η δεύτερη ήταν το 167 π.Χ. από τον ρωμαίο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο.
Το ξαναέφτιαξε το 31 π.Χ. ο Οκταβιανός, που είπαμε ότι αγαπούσε πολύ πρώτον τα θέατρα και δεύτερον την ελληνική κουλτούρα. Ο παράξενος τοίχος που υπάρχει μπροστά στην πρώτη σειρά καθισμάτων είναι ρωμαϊκή προσθήκη, και χρησίμευε στο να προστατεύει τους θεατές στις πρώτες σειρές από τα λιοντάρια –γιατί καλή η ελληνική κουλτούρα, αλλά και οι μονομάχοι έχουν την χάρη τους, μην τα ισοπεδώνουμε όλα.
Θέατρο Μεσσήνης
Ένα από τα πιο μεγάλα θέατρα του αρχαίου κόσμου, βρίσκεται σε έναν από τους ωραιότερους –και λιγότερο δημοφιλείς– αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Η αρχαία Μεσσήνη, εννιά χιλιόμετρα έξω από τον σημερινό Μελιγαλά, ήταν η πόλη του Επαμεινώνδα. Η πόλη που έχτισε ο θηβαίος στρατηγός το 370 π.Χ., μετά τη νίκη του ενάντια στους Σπαρτιάτες, για να συμβολίζει την ελεύθερη Μεσσηνία. Το πλάτος του θεάτρου της αγγίζει τα 100 μέτρα (98,6 για την ακρίβεια) ενώ η ιστορία που ξέρουμε λέει ότι, εκτός από παραστάσεις, εδώ γίνονταν και πολιτικές συγκεντρώσεις.
Η πόλη ερημώθηκε το 395 μ.Χ., μετά την επιδρομή των Γότθων, και μερικούς αιώνες αργότερα οι βυζαντινοί κατέστρεψαν μεγάλο τμήμα του θεάτρου για να χρησιμοποιήσουν τα οικοδομικά του υλικά για την κατασκευή του οικισμού τους και της γειτονικής Βασιλικής.
Θέατρο Δελφών
Πιθανότατα το θέατρο με την ωραιότερη θέα του κόσμου, ατενίζει από την προνομιακή του θέση την απεραντοσύνη των καταπράσινων βουνοπλαγιών που απλώνονται μπροστά του. Το Θέατρο των Δελφών κτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. για να φιλοξενήσει τους αγώνες φωνητικής και ενόργανης μουσικής που γίνονταν στο πλαίσιο των Πυθίων, της μεγάλης γιορτής του Απόλλωνα. Ήταν δηλαδή, λένε οι αρχαιολόγοι, για τη μουσική ότι ήταν η Ολυμπία για τον αθλητισμό.
Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι το θέατρο όπως ήταν το 169 π.Χ., όταν ο Ευμένης Β’ της Περγάμου χρηματοδότησε τις επισκευές που χρειάζονταν για να ξαναλειτουργήσει. Η χωρητικότητά του αγγίζει τους 5.000 θεατές.
