Συμβουλές για ψυχικά νοσούντες στην καραντίνα

Η καραντίνα έχει επηρεάσει την ψυχολογία όλων μας, καθώς ο εγκλεισμός έρχεται απευθείας σε αντίκρουση με την φύση του ανθρώπου. Υπάρχουν όμως και άτομα για τα οποία ο εγκλεισμός μπορεί να είναι ακόμα πιο δύσκολη περίοδος, είτε αυτά τα άτομα πάσχουν από κατάθλιψη, από αγχώδη διαταραχή ή οποιοδήποτε άλλο ψυχικό νόσημα.

Η απλή συμβουλή «μείνε στο σπίτι», όπως όλοι έχουμε συνειδητοποιήσει και συνεχίζουμε να συνειδητοποιούμε κάθε μέρα που περνά, είναι πιο εύκολη στην θεωρία, παρά στην πράξη. Αν βάλουμε στην εξίσωση και αρνητικές σκέψεις, περιττό στρες και ανησυχία ή ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, τότε υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Μιλήσαμε με την ψυχολόγο Ευθυμία Τσιγαρίδα, και μας έδωσε ορισμένες συμβουλές για το πώς μπορεί ένας ψυχικά ασθενής να διαχειριστεί καλύτερα την καραντίνα.

«Αρχικά, επικοινωνία μέσω τηλεφώνου με σημαντικά πρόσωπα, μην ντρέπεστε να ζητήστε βοήθεια από άτομα που είναι κοντά σας. Μια βιντεοκλήση μπορεί να βοηθήσει το άτομο να χαλαρώσει και να μειώσει τις αρνητικές σκέψεις»
Η επικοινωνία, ακόμα και μέσω της τεχνολογίας, είναι αρκετή σε αυτή την φάση που βρισκόμαστε. Για την ακρίβεια, είναι η μόνη μας επιλογή. Και μπορεί να είναι πολύ εύκολο να παρουσιαστούν αρνητικές σκέψεις όταν θέλουμε να εκφράσουμε την ανησυχία, τον φόβο, ή ακόμα και την γκρίνια μας, και να πιστεύουμε ότι επιβαρύνουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Δεν πρέπει, όμως, να τα κρατάμε μέσα μας. Ειδικά σε μια περίοδο όπως αυτή, η συλλογική κατανόηση βρίσκεται στο ζενίθ της, οπότε είναι καλή ευκαιρία για να εκμεταλλευτείτε και να επικοινωνήσετε στους άλλους τα αισθήματά σας.

«Αναζήτηση χρήσιμων τηλεφώνων για ψυχολογική υποστήριξη εν μέσω διαδικασίας εγκλεισμού»
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όχι μόνο ότι υπάρχουν ειδικοί που βρίσκονται δίπλα μας ανά πάσα στιγμή, αλλά να γνωρίζουμε και πώς θα έχουμε πρόσβαση σε αυτούς. Εδώ έχουμε συγκεντρώσει μία λίστα με τα απαραίτητα στοιχεία που χρειάζεται να γνωρίζετε. Ειδικά σε περιπτώσεις αυτοκτονικού ιδεασμού, αναφέρει η κ. Τσιγαρίδα, πρέπει να υπάρχει άμεση επικοινωνία με ειδικό ψυχικής υγείας.

«Συνεδρίες μέσω Skype με ψυχοθεραπευτή αν ήδη υπάρχει, ή αναζήτηση ψυχοθεραπευτή μέσω Skype (προς το παρόν) αν προκύψει η ανάγκη»
Από την στιγμή που κάνετε ήδη συνεδρίες με ψυχοθεραπευτή, μιλήστε μαζί του για το ενδεχόμενο να τις κάνετε online, μιας και θα σας βοηθήσει πολύ όχι μόνο να μιλήσετε, αλλά να κάνετε και κάτι που αποτελεί μέρος της ρουτίνας σας, με αποτέλεσμα να νιώσετε καλύτερη αίσθηση ελέγχου πάνω στην κατάσταση.

«Είναι σημαντικό να ακολουθείται ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ύπνου και ισορροπημένης διατροφής, για να διατηρούνται σώμα και πνεύμα σε καλή κατάσταση»
Το γεγονός ότι δεν βγαίνουμε από το σπίτι μπορεί πολύ εύκολα να μας βάλει σε μια διαδικασία να «ξεχνάμε τι ώρα είναι». Να κοιμόμαστε πολύ αργά το βράδυ ή τις μεσημεριανές ώρες, να τρώμε πολύ λίγο ή υπερβολικά πολύ και σε ακατάλληλες ώρες. Είναι σημαντικό ο εγκέφαλός μας να μην αισθάνεται ότι η ρουτίνα μας έχει καταστραφεί, και ο μοναδικός τρόπος να το πετύχουμε αυτό είναι να την διατηρήσουμε. Ένα ακόμα παρόμοιο παράδειγμα, σε ψυχολογικό επίπεδο, είναι να μην φοράμε τις πιτζάμες μας όλη μέρα, καθώς αυτό θα μας κάνει να είμαστε νωχελικοί.

«Σημαντική είναι και η προσπάθεια για καθημερινή, έστω και μισάωρη σωματική άσκηση, πχ έναν περίπατο με μουσική»
Υπάρχει, άλλωστε, και το κατάλληλο νούμερο στις αιτιολογίες για να βγεις έξω. Επειδή το να κινηθούμε λίγο, να μας δει λιγάκι ο ήλιος και να τεντώσουμε τα άκρα μας είναι – μάντεψε – βιολογική ανάγκη.

«Αν το άτομο παρακολουθείται από ψυχίατρο, να τηρείται αυστηρά η φαρμακευτική αγωγή, και να υπάρξει άμεση επικοινωνία για όποια ψυχολογική μετάπτωση παρουσιαστεί»
Με πιο απλά λόγια, η καραντίνα δεν αλλάζει και πολλά στο πώς πρέπει να λειτουργεί ένα άτομο, ειδικά αν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Η επικοινωνία με τον ψυχίατρο για να αναφερθεί οποιαδήποτε έντονη αλλαγή πρέπει να είναι άμεση.

«Θα κάνουν καλό οι χαλαρωτικές ασχολίες που βοηθούν στη συγκέντρωση, όπως κηπουρική, ζωγραφική και χειροτεχνίες»
Εκτός του ότι αποτελούν έναν τέλειο τρόπο να περάσουμε λίγο από τον υπερβολικά πολύ ελεύθερο χρόνο που βρεθήκαμε ξαφνικά να έχουμε όλοι μας, είναι μια ευκαιρία να ασχοληθούμε με κάτι δημιουργικό και απόλυτα προσωπικό. Είναι ένας τρόπος έκφρασης, ένας τρόπος να καθαρίσουμε το κεφάλι μας από άχρηστες σκέψεις που προκαλούν στρες και να αφοσιωθούμε στον εαυτό μας. Και όσο πιο καλά τα έχουμε με τον εαυτό μας, τόσο πιο δυνατοί γινόμαστε.

«Μια καλή ιδέα είναι η χρήση αυτού του κενού χρόνου για επαναπροσδιορισμό στόχων, πλησίασμα στον εαυτό και προσοχή στις πραγματικές ανάγκες του»
Καλώς ή κακώς, τα πάντα σχεδόν έχουν μπει σε μία παύση αυτή την περίοδο. Και μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτή την παύση για να δούμε τι δεν μας κάνει καλό πλέον, τι έχει σταματήσει να μας ωφελεί και πώς θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε ξανά το μέλλον μας. Με απλά λόγια, αυτή η (κυβενητικά εφαρμοσμένη) εσωστρέφεια, είναι μια ευκαιρία για να δούμε τι πραγματικά θέλουμε να κάνουμε στην ζωή μας.

«Μπορεί να βοηθήσει πολύ η καταγραφή σκέψεων, όπως οι στόχοι της ημέρας το πρωί, ή σκέψεις πάνω στην ημέρα που πέρασε πριν τον ύπνο. Νέους στόχους αφού τελειώσει η κατάσταση της καραντίνας, πράγματα που θέλουμε να προσθέσουμε στην καθημερινότητά μας»
Ένα από τα παλιότερα κόλπα, και από τα πιο πετυχημένα, για να οργανώσεις λιγάκι τις σκέψεις σου είναι να τις καταγράψεις. Είτε σε μορφή λίστας στόχων – για ανθρώπους που τους βοηθά πολύ να λειτουργήσουν η αίσθηση ότι η μέρα τους έχει μια δομή – είτε σε μορφή ημερολογίου σκέψεων. Μια ακόμα πολύ αποτελεσματική ιδέα είναι να γράφετε στο τέλος της ημέρας τα καλά πράγματα που συνέβησαν και που κάνατε. Έτσι θα εκπαιδεύετε σιγά-σιγά τον εγκέφαλό σας να μην παραμένει μόνο στις αρνητικές σκέψεις και στην έντονη (και παράλογη) αυτοκριτική.

«Καλή ιδέα επίσης θα ήταν η μειωμένη παρακολούθηση τηλεόρασης, όπως και η ενημέρωση με σύνεση και μόνο από εγκεκριμένες πηγές, για αποφυγή επεισοδίων άγχους που συχνά δεν έχουν ρεαλιστική βάση»
Το άγχος είναι μια πολύ υγιής διαδικασία για τον οργανισμό, αλλά όχι όταν βγαίνει εκτός ελέγχου. Και σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, είναι εύκολο να νιώσουμε ότι χάνουμε το μυαλό μας από το άγχος και την ανησυχία. Το να ενημερωνόμαστε όλη την ώρα και ειδικά από πηγές που δεν είναι αξιόπιστες, δεν πρόκειται να μας βοηθήσει να χαλαρώσουμε. Αλλά ακόμα κι αν έχουμε επιλέξει μία πηγή ενημέρωσης που να είναι έγκυρη, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να διαβάζουμε ειδήσεις όλη μέρα. Κάθε πέντε λεπτά, για παράδειγμα, θα υπάρχει κάτι να ανακοινωθεί σχετικά με τον κορωνοϊό, από μια νέα κλινική μελέτη που θα ξεκινήσει τον Μάιο στον Καναδά, μέχρι τους ανανεωμένους αριθμούς θανάτων σε κάποια χώρα δυο ηπείρους μακριά. Όλη αυτή η πληροφορία δεν χωράει στον εγκέφαλό μας, και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για να αποφύγουμε το burnout.

Θοδωρής Διακος