Στη Μάλτα έχει ακόμα καλοκαίρι!

της Ηρώς Κουνάδη

Μια χώρα… τόσο δα νησάκι, ή για την ακρίβεια τρία τόσα δα νησάκια: Η Μάλτα, το Γκόζο και το Κομίνο. Συνολικά και τα τρία μαζί δε φτάνουν σε μέγεθος την Άνδρο. Χωράνε, ωστόσο, πεντέμισι χιλιάδες χρόνια Ιστορίας, περισσότερα από 200 χιλιόμετρα ακτογραμμής, μια από τις πιο παράξενες γλώσσες της Ευρώπης, περισσότερα από δέκα κάστρα, και μια κουζίνα που παντρεύει τα μπαχάρια της Ανατολής με τα ζυμαρικά και τα κρέατα της Δύσης, σε ένα από τα νοστιμότερα αποτελέσματα που δοκίμασες ποτέ. Κι αν ακόμα δε σε πείσαμε, έχει σχεδόν πάντα καλοκαίρι, και πάμφθηνα αεροπορικά.

Πάμφθηνα αεροπορικά; Πόσο, δηλαδή;

74€ πήγαινε-έλα τον Νοέμβριο (Σάββατο 17/11 με Σάββατο 21/11, για παράδειγμα) και, κάθεστε ελπίζουμε, 35€ πήγαινε-έλα τον Δεκέμβριο (Σάββατο 1/12 με Σάββατο 8/12). Προσθέστε και 12€ αν θέλετε να πάρετε μαζί σας μία αποσκευή έως 10 κιλά, και η τιμή παραμένει εξωφρενικά χαμηλή. Η Ryanair συνδέει την Αθήνα με τη Μάλτα δύο φορές την εβδομάδα, κάθε Σάββατο και Τρίτη –βολικότατο αν θέλετε να κάνετε απλά ένα long weekend, που λέγαμε και στο χωριό.

Η Βαλέττα των Ιπποτών

Οι Ιωαννίτες της Ρόδου, όταν έφυγαν από εκεί αφότου το νησί πολιορκήθηκε από τον στόλο του Σουλεϊμάν, ήρθαν στη Μάλτα το 1530 και έφτιαξαν μέσα σε πέντε χρόνια την πρώτη πόλη της Ευρώπης που χτίστηκε βάσει σχεδίου. Οι ολόισιοι δρόμοι της λειτουργούν, σου λέει, σαν φυσικό aircondition, δροσίζοντας με θαλασσινό αεράκι ακόμα και τα πιο ζεστά μεσημέρια. Χρισμένη από την UNESCO ένα από τα μέρη με την μεγαλύτερη «συμπύκνωση» ιστορικών μνημείων στον κόσμο, μια από τις μικρότερες πρωτεύουσες του πλανήτη έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και πλάτος 600 μέτρα.



Αυτό, βέβαια, καθόλου δεν εμποδίζει την Βαλέττα να στριμώχνει στα σοκάκια της αξιοθέατα όπως το Teatru Manoel, ένα από τα παλαιότερα θέατρα της Ευρώπης που λειτουργεί ακόμα, τις σχεδιασμένες από τον Renzo Piano Πύλες της Πόλης, και τον Καθεδρικό του Αγίου Ιωάννη, ίσως τον εντυπωσιακότερο χριστιανικό ναό που επισκέφθηκες ποτέ −ο Lonely Planet λέει ότι θέλεις δύο ώρες να τον γυρίσεις, και δεν υπερβάλλει καθόλου. Εδώ θα μάθεις όσα μπορείς να ξέρεις για τους Ιππότες κι άλλα τόσα, και θα δεις και έναν τεράστιο Caravaggio, τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή.



Η μισή χαρά κάθε βόλτας στη Βαλέττα, βέβαια, είναι οι βόλτες στα πλακόστρωτα σοκάκια και στα ατελείωτα σκαλάκια, κάτω από τα χρωματιστά ξύλινα μπαλκόνια των σπιτιών της και ανάμεσα στα τραπεζάκια που απλώνουν έξω café, μπαράκια και παραδοσιακά ταβερνάκια –λεπτομέρειες γι’ αυτά, παρακάτω.

Οι Τρεις Πόλεις στο Μεγάλο Λιμάνι



«Grand Harbour» λέγεται, και καταλαβαίνεις γιατί την πρώτη φορά που το αντικρίζεις από τους κήπους-παρατηρητήρια που λέγονται Upper Baraka Gardens της Βαλέττας. Στην απέναντι μεριά του (πραγματικά γκραντιόζ) λιμανιού, βρίσκονται τρεις πόλεις που στην πραγματικότητα δεν είναι κανονικές πόλεις αλλά πάλαι ποτέ ψαροχώρια που μετατράπηκαν σε ατμοσφαιρικές γειτονιές: Η Βιτοριόσα ή Μπίργκου, η Σενγκλέα που παλιά λεγόταν Λ’ίσλα, και η Κοσπίκουα, που οι κάτοικοί της ακόμα αποκαλούν Μπόρμλα.



Τα ατμοσφαιρικά σοκάκια και των τριών προσφέρονται για ολοήμερες (ή ολονύχτιες) βόλτες, κρύβουν μικρά τρισχαριτωμένα wine bars και λουλουδιασμένες αυλές πίσω από επιβλητικούς καθεδρικούς ναούς και μεσαιωνικά φρούρια. Αν έχεις χρόνο μόνο για μία, η Βιτοριόσα/Μπίργκου είναι η πιο ζωντανή από τις τρεις, κι αυτή που φιλοξενεί και το εντυπωσιακό κάστρο του Σαντ’ Άντζελο, τμήμα του οποίου είναι η σημερινή έδρα του Τάγματος των Ιωαννιτών (ναι, τι εννοείς; Φυσικά και υπάρχει ακόμα Τάγμα).

Η Mdina των Αράβων

Ναι, έτσι, Μ-ντίνα, χωρίς ε ανάμεσα, μια από τις πιο παράξενες γλώσσες της Ευρώπης, θυμάσαι που το λέγαμε στην αρχή; Το συνηθίζεις μετά από λίγο, ή μπορείς να τη λες Μελίττη, όπως οι αρχαίοι Έλληνες που σαν σύγχρονοι Αμερικάνοι δεν καταδέχονταν να μιλήσουν άλλες γλώσσες.



Η Mdina, λοιπόν, πρωτεύουσα του νησιού από την αρχαιότητα μέχρι που ήρθαν στη Μάλτα οι Ιππότες, φωλιάζει ακόμα πίσω από τα αρχαία της τείχη, με τους 300 της κατοίκους και τα σούπερ ατμοσφαιρικά καστρο-σοκάκια της. «Σιωπηλή πόλη» τη λένε επίσης, και θα καταλάβεις γιατί αν κάνεις μια βόλτα εδώ τη νύχτα, κάτω από τους ωχρούς πορτοκαλί φωτισμούς των φαναριών της, που κάνουν την ατμόσφαιρα ακόμα πιο μυστηριακή.



Έξω από τα τείχη της καστροπολιτείας, απλώνεται το σύγχρονο «προάστιό» της, που λέγεται Ραμπάτ και σημαίνει στα αραβικά ακριβώς αυτό –προάστιο. Μια κανονικότατη μικρή πόλη από μόνη της, η Ραμπάτ έχει τα δικά της λιλιπούτεια σοκάκια να ελίσσονται κάτω από τα χαρακτηριστικά μαλτέζικα μπαλκόνια, εξίσου εντυπωσιακή –αν και εντελώς διαφορετική− αρχιτεκτονική και αξιοθέατα που περιλαμβάνουν έναν εντυπωσιακό υπόγειο λαβύρινθο από χριστιανικές και εβραϊκές κατακόμβες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Το Hagar Qim των αρχών του κόσμου

Το αρχαιότερο κτίριο στον πλανήτη που στέκεται ακόμα, οι μεγαλιθικοί ναοί του Ατζαρ-Κιμ είναι πάνω από 500 χρόνια αρχαιότεροι από τις Πυραμίδες της Αιγύπτου. Χτισμένοι το 3600 π.Χ. από έναν εξαιρετικά προηγμένο για την εποχή του πολιτισμό που εξαφανίστηκε μετά από χίλια περίπου χρόνια χωρίς να αφήσει πίσω του ίχνη, δεν είμαστε ακριβώς βέβαιοι για ποιο λόγο φτιάχτηκαν, και αν ήταν όντως ναοί. Έχουν πάντως συγκεκριμένα σημεία στα οποία πέφτει από ένα συγκεκριμένο μικροσκοπικό παράθυρο το φως του ήλιου στις ισημερίες, οπότε χρησίμευαν μεταξύ άλλων για την παρατήρηση των ουράνιων σωμάτων –κατά μία θεωρία, ίσως λειτουργούσαν και ως μαντεία.



Το βέβαιο είναι πως μια επίσκεψη εδώ συγκαταλέγεται στα «οπωσδήποτε» της Μάλτας –το σημείο στο οποίο είναι χτισμένοι, μια βουνοπλαγιά με εξαίσια θέα στη θάλασσα, είναι σχεδόν εξίσου φαντασμαγορικό με τους ίδιους τους προϊστορικούς ναούς.

Το Marsaxxlok εκεί στο Νότο

Μαρσασλόκ διαβάζεται, και είναι το εξωτικό «παιδί» δύο γλωσσών που παντρεύτηκαν: Μάρσα σημαίνει λιμάνι στα αραβικά, και Σλοκκ (για την ακρίβεια, xlokk) είναι η μαλτέζικη λέξη για τον νοτιοανατολικό άνεμο, αυτόν που εμείς λέμε Σιρόκο. Πρώην φοινικική αποικία, το Μαρσασλόκκ των τρεισήμισι χιλιάδων κατοίκων βρίσκεται στη νοτιοανατολική Μάλτα (εκεί που φυσά ο Σιρόκος) και είναι γνωστό, μεταξύ άλλων, για τις πολύχρωμες παραδοσιακές ψαρόβαρκες που χρωματίζουν το λιμάνι του, λέγονται luzzu κι έχουν διπλά τοιχώματα και ζωγραφισμένα μάτια στα δεξιά και τα αριστερά της πλώρης, σαν τις αρχαιοελληνικές τριήρεις.



Ψαροχώρι με τα όλα του, το Μαρσασλόκ είναι ό,τι πρέπει για να πιάσετε τραπέζι για φαγητό και κρασάκι πλάι στο κύμα αφού βολτάρετε ανάμεσα στα χαμηλά σπιτάκια του. Πολύ κοντά του έχει και ένα από τα ωραιότερα σημεία για βουτιές σε ολόκληρη τη Μάλτα (καλοκαίρι σχεδόν όλο τον χρόνο, είπαμε) την «Πισίνα του Αγίου Πέτρου» ή St Peter’s Pool με τα φαντασμαγορικά νερά της και τα σχεδόν λευκά βράχια που σχηματίζουν φυσικούς βατήρες.

Η Γαλάζια Λίμνη



…όνομα και πράγμα, βρίσκεται στο νησάκι του Κομίνο, το μικρότερο από τα τρία νησιά που συναποτελούν τη Μάλτα. Είναι, δε, υπέροχη όλες τις εποχές του χρόνου: Για βουτιές στα απόλυτα τιρκουάζ νερά της το καλοκαίρι, για πεζοπορίες με φόντο τη Μεσόγειο και συντροφιά τα αρώματα της θάλασσας και του θυμαριού όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Υπ’ όψιν ότι στο Comino τα αυτοκίνητα λάμπουν διά της απουσίας τους (όχι ότι και στα άλλα δύο νησιά είναι εύκολο να οδηγήσεις αν δεν έχεις κάνει Λονδίνο ή έστω Κύπρο με την εξ αριστερών κυκλοφορία) οπότε καλή ιδέα είναι να έρθεις προετοιμασμένος για πεζοπορίες και επιστροφή στη φύση.

Πρακτικά και μαλτέζικα

- Για να έχεις μια εικόνα του πόσο μικρούλα είναι η Μάλτα, η μεγαλύτερη απόσταση που μπορείς να διανύσεις από μέρος σε μέρος είναι 27 χιλιόμετρα.

- Τα λεωφορεία είναι το καλύτερο μέσο για τις μετακινήσεις σου: Είναι πάμφθηνα (με 1,50€ κάνεις και τον γύρο της χώρας αν θες, αφού το εισιτήριο ισχύει για δύο ώρες όσα λεωφορεία και αν αλλάξεις) και αξιόπιστα, πάνε παντού, κι έχουν και ηχητικές και γραπτές ανακοινώσεις «επόμενη στάση τάδε» και τον παράδεισο που λέγεται αγοράζω-εισιτήρια-από-τον-οδηγό.



- Αν παρ’ όλα αυτά επιμένεις να οδηγήσεις, και δεν φοβάσαι να μπεις σε κυκλικό κόμβο από τα αριστερά, η Μάλτα έχει τα φθηνότερα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα σε όλη την Ευρώπη (προφανώς, επειδή η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων φοβούνται). Με 20€ την ημέρα και βενζίνη κάτω από 1,50€ το λίτρο είναι πειρασμός, δε λέμε.

- Μην ξεγελαστείς από το μέγεθός της και νομίσεις ότι μπορείς να τη δεις σε ένα Σαββατοκύριακο. Η Μάλτα μπορεί να είναι μικρούλα, αλλά έχει άπειρα πράγματα να δεις και να κάνεις –από μουσεία και κάστρα που δε γυρνιούνται σε λιγότερες από δύο ώρες έκαστο, μέχρι ολονύχτιες μπαρότσαρκες και οινο-δοκιμές σε έναν από τους μικρότερους μεν, από τους πιο ενδιαφέροντες του κόσμου δε αμπελώνες. Ένας από τους λόγους γι’ αυτό είναι πως τα μαλτέζικα κρασιά, ακριβώς επειδή η παραγωγή είναι ελάχιστη, δεν εξάγονται, άρα τις δύο πολύ ενδιαφέρουσες γηγενείς ποικιλίες Girgentina και Gellewza μπορείς να τις πιείς μόνο εδώ.

Με φαγητό τι γίνεται;

Λέγαμε στην αρχή πως η κουζίνα της Μάλτας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, κυρίως γιατί παντρεύει τα μπαχαράτα αρώματα της Ανατολής με τα ζυμαρικά και τα κρέατα της Δύσης. Εθνικό πιάτο είναι το κουνέλι, που μαγειρεύεται με ένα τρισεκατομμύριο διαφορετικούς τρόπους, αλλά εξαιρετικότερο όλων είναι το κρασάτο. Εννοείται πως ζυμαρικά παίζουν σχεδόν παντού, και είναι επίσης εξαιρετικά, ενώ για πρωινό/ street food/ σούπερ χορταστικό σνακ πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσεις pastizzi, πιτάκια από φύλλο κρούστας γεμισμένα με κοτόπουλο, τυρί ή σπανάκι. Τα καλύτερα τα φτιάχνει το Crystal Palace στη Ραμπάτ, κοστίζουν 0,30€ το ένα (0,40€ με κοτόπουλο) και με δύο είσαι κομπλέ για μισή μέρα.

Πριν προλάβεις να παρα-χαρείς με τις τιμές, να πούμε εδώ πως κατά τα άλλα, το «κανονικό» φαγητό στη Μάλτα είναι κομμάτι τσιμπημένο για τα αθηναϊκά μας δεδομένα: Δύο άτομα με πρώτο-δεύτερο πιάτο (ναι, παραγγέλνουμε α λα ιταλικά και εδώ) και κρασί δύσκολα πέφτουν κάτω από τα 30€ έκαστος. Στα δικά μας «οπωσδήποτε» για φαγητό συγκαταλέγονται η Cosmana Navarra στη Ραμπάτ, που παντρεύει έξοχα την μαλτέζικη κουζίνα με ολίγη από Ιταλία, το λιβανέζικο Ali Baba στη Gzira, έξω από τη Βαλέττα, το Ambrosia στη Βαλέττα και, για όταν ξεμείνεις από λεφτά ή θελήσεις να κάνεις λίγη οικονομία, το φοβερό και τρομερό Moo’s στη Gzira, που σερβίρει θεϊκά κεμπάπ, ντονέρ, ντολμαδάκια και λοιπές τούρκικες νοστιμιές με λιγότερα από 10€ το άτομο. Για περισσότερες ιδέες και προτάσεις, ο Lonely Planet έχει εδώ μια λίστα με τα καλύτερα εστιατόρια της Μάλτας.



Εδώ να μείνεις…

Στο πανέμορφο My Travel House στη Ραμπάτ (από 45€ το δίκλινο), στα άνετα, φωτεινά δωμάτια του Isola del Mar (36€ το δίκλινο) στη Γκ-ζίρα (Gzira) 6 χιλιόμετρα έξω από τη Βαλέττα, ή στα ιδιωτικά δίκλινα του Corner Hostel στη Σλιέμα (36€ το δίκλινο), 7 χιλιόμετρα έξω από τη Βαλέττα, εκεί που συγκεντρώνεται όλο το nightlife του νησιού. Στη Βαλέττα, η διαμονή είναι τσιμπημένη και τα περισσότερα δωμάτια κάτω των 80€ μέτρια, οπότε καλύτερη ιδέα είναι να μείνετε κάπου αλλού και να πηγαινοέρχεστε –τα νυχτερινά λεωφορεία είναι συχνότατα, φθηνά και πάντα γεμάτα κόσμο, δεν έχετε να ανησυχείτε για τίποτα.