Λευκωσία: Ήρεμη δύναμη

της Ηρώς Κουνάδη

Είναι κάποιες πόλεις στον κόσμο, όχι λίγες σε αριθμό, που έχουν δικαίως ή αδίκως φορτωθεί την υπόληψη του «δύσκολου» προορισμού –είτε λόγω ταραχώδους σύγχρονης ιστορίας που συνεχίζεται σε… ταραχώδη επικαιρότητα, είτε λόγω έλλειψης συνοχής και ομορφιάς στον αστικό ιστό– αλλά που, παρ’ όλα αυτά, όταν τις επισκέπτεσαι, συνήθως για λόγο διαφορετικό από αυτόν του ταξιδιού αναψυχής, ανακαλύπτεις ότι αδικούνται από τη φήμη τους, όχι γιατί τις βρίσκεις ακαταμάχητα όμορφες, αλλά γιατί ανακαλύπτεις σε αυτές ένα ενδιαφέρον που δεν φανταζόσουν ότι υπήρχε και που ξεπερνά κατά πολύ την ομορφιά στη στενή της έννοια –μια μαγεία, που μεταφράζεται διαφορετικά στο μυαλό διαφορετικών ανθρώπων. Μία από αυτές τις πόλεις είναι η Λευκωσία.

Χωρίς κραυγαλέα ομορφιά, χωρίς ιδιαίτερη συνοχή στον αστικό ιστό και χωρίς συγκλονιστική αρχιτεκτονική στα κτίρια και τους δημόσιους χώρους της –αν εξαιρέσει κανείς την παλιά πόλη– αλλά γεμάτη ιστορία, που αντικατοπτρίζεται σε άκρως ενδιαφέροντα μουσεία και ιστορικά αξιοθέατα, με υπέροχη κουζίνα, έντονη νυχτερινή ζωή και –κυρίως– εξαιρετικά ενδιαφέροντες ανθρώπους, η πρωτεύουσα της Κύπρου είναι ένα ζωντανό μουσείο, που καταφέρνει να συγκινήσει ακόμη και όσους –και συμμεριζόμαστε απόλυτα αυτήν την άποψη– δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για κανένα μουσείο.

Ξεκινώντας από την κεντρική Πλατεία Ελευθερίας, στο νοτιοδυτικό άκρο των τειχών που έκτισαν το 1567-70 οι Ενετοί, στην προσπάθεια να αποκρούσουν την οθωμανική εισβολή στην πόλη, ο δρόμος από τον οποίο ξεκινούν όλες οι περιηγήσεις είναι ένας πανέμορφος πεζόδρομος, η οδός Λήδρας –η οποία οφείλει το όνομά της στην ονομασία του νησιού κατά την αρχαιότητα. Γεμάτη ζωή κάθε ώρα της ημέρας και της νύχτας, η Λήδρας φιλοξενεί αμέτρητα καταστήματα, café, μπαρ, εστιατόρια και εμπορικά κέντρα που λειτουργούν ως πόλος έλξης ντόπιων και επισκεπτών.

Ο πεζόδρομος καταλήγει στην Πράσινη Γραμμή –η υπόλοιπη οδός Λήδρας είναι «κρυμμένη» πίσω από τα τείχη, στην τουρκοκυπριακή πλευρά της πόλης. Στο τέλος του δρόμου, το Μουσείο – Παρατηρητήριο της Λήδρας δίνει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να δουν από τον τελευταίο του όροφο, χρησιμοποιώντας τηλεσκόπια, ολόκληρο το βόρειο τμήμα της πόλης. Για μια πιο ολοκληρωμένη άποψη, το πέρασμα των συνόρων πραγματοποιείται από το περίφημο ξενοδοχείο Ledra Palace, στη Λεωφόρο Μάρκου Δράκου, όπου σήμερα εδρεύουν οι δυνάμεις του ΟΗΕ. Διακόσια περίπου μέτρα από το πέρασμα του Ledra Palace, ο Προμαχώνας Roccas έχει γίνει γνωστός κυρίως ως το μοναδικό σημείο όπου η ζώνη ασφαλείας του ΟΗΕ σχεδόν εξαφανίζεται και η ελληνική με την τουρκική πλευρά της πόλης απέχουν ελάχιστα.

Η περιώνυμη Λαϊκή Γειτονιά, που θεωρείται το ομορφότερο τμήμα της Παλιά Πόλης, αποτελεί το αναστυλωμένο κομμάτι της –και, βέβαια, αυτό που προσελκύει τους περισσότερους τουρίστες. Γεμάτο μικρά καταστήματα με σουβενίρ, γραφικά καφενεδάκια και εστιατόρια, πλακόστρωτο στο σύνολό του και με μια αύρα περασμένων εποχών, φαίνεται εκ πρώτης όψεως «τουριστικοποιημένο», θα σας μαγνητίσει, όμως, για περισσότερο απ’ όσο φαντάζεστε –ειδικά αν καθίσετε για «ένα γρήγορο καφέ» και προκύψει κουβέντα με τους ντόπιους.

Στην πλατεία Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, το κτίριο της αρχιεπισκοπής, περισσότερο γνωστό ως Παλάτι του Αρχιεπισκόπου, απομίμηση ενετικού κτιρίου, με το γιγάντιο άγαλμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στον προαύλιο χώρο, αποτελεί ένα από τα διασημότερα αξιοθέατα της πόλης. Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Μακάριος στεγάζει τρεις εκθεσιακούς χώρους, την Ευρωπαϊκή Αίθουσα Τέχνης, την Αίθουσα της Ελληνικής Επανάστασης και το Βυζαντινό Μουσείο Τέχνης.

Πολύ κοντά βρίσκονται και η Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, το Εθνογραφικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε ένα κτίριο του 15ου αιώνα και φιλοξενεί εκθέματα που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, παραδοσιακές φορεσιές, είδη λαϊκής τέχνης και λαογραφικούς πίνακες ζωγραφικής, και το Μουσείο Εθνικού Αγώνα, με ντοκουμέντα, φωτογραφίες και αντικείμενα σχετικά με τον Εθνικό Απελευθερωτικό Αγώνα ενάντια στους Βρετανούς (1955-59).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Μουσείο της Κύπρου, στη συμβολή των λεωφόρων Μουσείου και Ομήρου, κοντά στην Πλατεία Λλόυντ Τζορτζ, στο οποίο εκτίθενται μοναδικά αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων το περίφημο άγαλμα της Αφροδίτης και το γιγάντιο άγαλμα του αυτοκράτορα Σέπτιμου Σεβήρου που ανακαλύφθηκε στην Κυθρέα το 1928.

Οι τρεις πύλες –παραδοσιακές είσοδοι των τειχών– της παλιάς πόλης, Πύλη της Αμμοχώστου στα ανατολικά, Πύλη της Πάφου στα δυτικά και Πύλη της Κυρήνειας στα βόρεια παρουσιάζουν ενδιαφέρον όχι μόνο για το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό τους ύφος αλλά και για την ιστορία τους. Η πλέον καλοδιατηρημένη, Πύλη της Αμμοχώστου, στη λεωφόρο Αθηνάς, χρησιμοποιείται σήμερα ως συναυλιακός και εκθεσιακός χώρος. Πολύ κοντά στην πύλη βρίσκεται η κτισμένη το 1450 εκκλησία της Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας, η παλαιότερη βυζαντινή εκκλησία της πόλης, φημισμένη για τη συλλογή σπάνιων εικόνων που διαθέτει.

Άλλα ενδιαφέροντα αξιοθέατα της Παλιάς Πόλης είναι το κτισμένο το 1570 Τζαμί Μπαϊρακτάρη, στο σημείο από το οποίο οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην πόλη, ανοίγοντας ρήγμα στα τείχη, στον προμαχώνα Constanza, το αναστυλωμένο Αρχοντικό του Γεώργιου Χατζηγάκη, που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και αποτελεί εξαίσιο δείγμα της αρχιτεκτονικής της εποχής, το Τζαμί Omeriye, στην οδό Τρικούπη και η Καθολική Εκκλησία του Τίμιου Σταυρού, στην οδό Πάφου, η πίσω πλευρά της οποίας βρίσκεται εντός της ζώνης ασφαλείας του ΟΗΕ στην τουρκική πλευρά της πόλης –και η οποία λειτουργεί υπό τον όρο η πίσω πόρτα να παραμένει πάντα κλειστή.

Η Νέα Πόλη, αν και συγκεντρώνει πολύ λιγότερους επισκέπτες, είναι η σύγχρονη πλευρά της Λευκωσίας –κατά τι άναρχα δομημένη, με ογκώδη τσιμεντένια κτίρια και γυάλινους πύργους, αλλά γεμάτη ζωή, έντονους ρυθμούς και άπειρες ευκαιρίες διασκέδασης. Σημείο αναφοράς και κεντρικότερος δρόμος της είναι η Λεωφόρος Μακαρίου, στην οποία συγκεντρώνεται και ένα μεγάλο ποσοστό των εμπορικών κέντρων και καταστημάτων της πόλης. Παρά το γεγονός ότι δεν προσφέρεται ιδιαίτερα για sightseeing –και επίσης ότι δεν περπατιέται καθόλου εύκολα– η Νέα Πόλη αξίζει όσο από το χρόνο σας μπορείτε να της διαθέσετε, αν μη τι άλλο για να μη φύγετε με την εντύπωση ότι η Λευκωσία ζει παγιδευμένη στο χρόνο, μακριά από τη σύγχρονη ανάπτυξη και τους έντονους ρυθμούς ζωής.

Διότι πράγματι, αυτό που εντυπωσιάζει κυρίως και πρωτίστως τον επισκέπτη της Παλιάς Πόλης είναι η ονειρική, σχεδόν απόκοσμη, ησυχία που επικρατεί εντός των τειχών της. Η οποία μάλιστα δεν οφείλεται σε καμία περίπτωση σε έλλειψη κόσμου, ο οποίος την κατακλύζει συνεχώς, αλλά κατά πάσα πιθανότητα στο σεβασμό που εμπνέει η ιστορικότητα του τόπου. Αλλιώς δεν εξηγείται. Μετά είναι και οι άνθρωποι, φιλόξενοι, ευγενικοί, πάντα έτοιμοι να διηγηθούν ιστορίες, αρκεί να θέλεις να τις ακούσεις.

Κάπως έτσι, μαζί με τις διηγήσεις για το ταξίδι-μάθημα ιστορίας, γεννήθηκε και ο μύθος μιας πόλης που, παρά τη φήμη περί δύσκολου προορισμού, κολλάει στο μυαλό του επισκέπτη που φτάνει εδώ για ένα σύντομο business trip και καταλήγει να επιστρέφει ξανά και ξανά. Συνήθως χωρίς να συνειδητοποιεί τι ακριβώς είναι αυτό που νοσταλγεί –καθότι, όπως λέγαμε στην αρχή, η «μαγεία» της κάθε πόλης σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Για κάποιους μπορεί να σημαίνει κάτι εντελώς ακαθόριστο. Διαφορετικά τι μαγεία θα ήταν;

Διαμονή

Προσανατολισμένη κυρίως στον business traveler, η Λευκωσία διαθέτει πληθώρα πολυτελέστατων ξενοδοχείων, αλλά λίγες οικονομικές επιλογές. Από τις κορυφαίες προτάσεις, το 5 αστέρων Hilton Cyprus προσφέρει όλες τις πολυτελείς παροχές που περιμένετε από το όνομα Hilton –δύο εστιατόρια, μπαρ, γυμναστήριο, εξωτερική και εσωτερική πισίνα, 4 γήπεδα τέννις και σκουός καθώς και πολυτελέστατα standard και executive δωμάτια και σουίτες– σε τιμές που ξεκινούν από 200 ευρώ.

Εξαιρετικές επιλογές αποτελούν και τα Centrum Hotel, στη Λαϊκή Γειτονιά, με πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια, άψογο σέρβις και δωρεάν ασύρματη πρόσβαση στο internet, και Classic Hotel, μέλος του Small Luxury Hotels of the World, με μινιμαλιστική διακόσμηση, άριστες παροχές και κομψά δωμάτια σε τιμές που ξεκινούν από 97 ευρώ τη βραδιά για το δίκλινο δωμάτιο.

Οικονομικότερη επιλογή είναι το Tony’s Bed & Breakfast (Σόλωνος 13) στο κέντρο της πόλης, το οποίο προσφέρει μικρά αλλά προσεγμένα δωμάτια προς 50 περίπου ευρώ.

Φαγητό και διασκέδαση

Το βέβαιο στη Λευκωσία είναι ότι, όσο κι αν προσπαθήσετε, αποκλείεται να μη φάτε καλά. Η τοπική κουζίνα είναι εξαιρετική και οι επιλογές για να την απολαύσετε αμέτρητες. Δική μας αγαπημένη, το Καθ’ Οδόν στο τέρμα της οδού Λήδρας, πολύ κοντά στην Πράσινη Γραμμή, σερβίρει κορυφαίους παραδοσιακούς μεζέδες συνοδεία ζωντανής μουσικής μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Τοπικές γεύσεις θα απολαύσετε και στην Ταβέρνα Zanettos (Τρικούπη 65), στο Στέκι της Λωξάντρας (Φανερωμένης 67), στο ατμοσφαιρικό Erodos (Πατριάρχου Γρηγορίου 1) και στο 1900 Πάει Καιρός (Πασικράτους 11-15).

Στην απίθανη περίπτωση που βαρεθείτε τα τοπικά εδέσματα, η πόλη προσφέρει επίσης μεγάλη ποικιλία σε επιλογές διεθνούς κουζίνας, από τις οποίες ξεχωρίζουν το κινέζικο Dragon (Λεωφ. Γεωργίου Γρίβα Διγενή) και το λιβανέζικο Abu Faysal (Κλήμεντος 31).

Για τα ξενύχτια σας, οι επιλογές είναι κάθε άλλο παρά περιορισμένες. Προτείνουμε το μπαρ Sfinakia (Σανταρόζα 2) για αρχή και για τη συνέχεια το Club Cilo (Αρχιεπισκόπου Μακαρίου 52), το Zoo (Στασινού 15) και το all time classic Taj Mahal που μοιάζει αρκετά –αλλά ξεπερνά, κατά την ταπεινή μας άποψη– το αντίστοιχο της Αθήνας.