Πολιτικές ταινίες: Η έβδομη τέχνη… έχει άποψη

του Γιώργου Κόκουβα

Ένας Καρδινάλιος με ανθρώπινες ευαισθησίες και κόμπλεξ επιλέγεται ως ο επόμενος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Το σύστημα του επιβάλλει πολιτικά παιχνίδια και νόρμες πολύ μακριά από τα χριστιανικά ιδεώδη. Ο ισχυρός άνδρας γίνεται ήρωας σε σύγχυση και χρειάζεται άμεσα… ψυχαναλυτή. Δεν μιλάμε για τον Βενέδικτο ΙΣτ΄, αλλά για τον «φανταστικό» χαρακτήρα που έπλασε ο πάντα καυστικός με τα πολιτικά τεκταινόμενα της Ιταλίας Nanni Moretti.

Η ταινία του Ιταλού σκηνοθέτη «Habemus Papam» βγήκε την προηγούμενη εβδομάδα στις σκοτεινές αίθουσες και μας υπενθυμίζει ότι ένα μέρος του σινεμά δεν αρκείται απλά στην αισθητική και στην φόρμα, αλλά βασίζεται στο πολιτικό σχόλιο, ακόμη και μέσα από την καυτηρίαση ή το χιούμορ. Δεν πέρασαν πολλά χρόνια άλλωστε από το προηγούμενο κινηματογραφικό σχόλιο του Moretti, όταν με το «il Caimano» έβαλε στο στόχαστρο της έβδομης τέχνης τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Με αφορμή το «πολιτικό σούσουρο» που προκάλεσε αυτόν τον μήνα ο Moretti, θυμόμαστε δέκα ακόμη άκρως ενδιαφέρουσες ταινίες που έγραψαν «πολιτική ιστορία».

*Z (Κώστας Γαβράς)

Σκηνοθέτης ο Κώστας Γαβράς, πρωταγωνιστές η Ειρήνη Παππά και ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, μουσική γραμμένη από τον Μίκη Θεοδωράκη και σενάριο βασισμένο σε βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού: Το «Ζ» είχε όλα τα φόντα για να γίνει μια επιτυχημένη ταινία. Οι αρετές του όμως δεν σταματούν εκεί. Η ταινία γυρίστηκε εν μέσω χούντας, εξιστορώντας εμμέσως πλην σαφώς την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και θεωρείται εκ των «μητέρων» του πολιτικού είδους στο σινεμά. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε βραβεύτηκε με Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Trivia: Ο τίτλος δεν διαβάζεται «ζήτα» αλλά «ζει», από τα συνθήματα που ακούγονταν μετά την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.

*Hunger (Steve MacQueen)

Ο Νοτιοαφρικανός σκηνοθέτης-video artist αφηγείται τις τελευταίες ημέρες της ζωής του Bobby Sands, του αγωνιστή από την Βόρεια Ιρλανδία που αποφάσισε να προχωρήσει σε απεργία πείνας μέσα στην φυλακή. Στην συγκεκριμένη ταινία η φόρμα επικρατεί και οι αμύητοι στην κινηματογραφική γλώσσα θα δυσκολευτούν πολύ να «χωνέψουν» την ωμή βία της ταινίας αλλά και την ιδιότυπη δομή, με τον περίφημο διάλογο με τον ιερέα που διαρκεί μισή ώρα. Δείτε την γνώμη του Εγγαστρίμυθου για την ταινία στο πρόσφατο post του στο blog του in2life. 

Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι (του Κεν Λόουτς)

Παραμένουμε… Βόρεια Ιρλανδία, καθώς η βαριά ιστορία της αντιπαλότητα με την Βρετανία έχει εμπνεύσει πολλούς κινηματογραφιστές, με πρώτο και καλύτερο τον Κεν Λόουτς, που σε αυτή την ταινία ασχολείται με δύο αδέλφια που ζουν στο πετσί τους τον «εμφύλιο» που ξεσπά μεταξύ της ιρλανδικής αντίστασης.

*Frost/Nixon (του Ron Howard)

Από τις πιο απολαυστικές μικρές δόσεις έξυπνου σεναρίου και σπαρταριστού πολιτικού παρασκηνίου μας χάρισε ο Ron Howard το 2008, όταν η οσκαρική συνέντευξη που ξεμπρόστιασε τον «ιδρωμένο» Nixon της εποχής του Watergate στα μάτια του δημοσιογράφου David Frost αλλά και όλης της Αμερικής. Ιδανικός ο Frank Langella στον ρόλο του Προέδρου, αφήνει πίσω του όλες τις κινηματογραφικές απόπειρες ερμηνείας του Nixon, σύμφωνα με μια πρόχειρη δημοσκόπηση στα γραφεία του in2life.

*W. (του Oliver Stone)

Την ίδια χρονιά ο Stone μεταφέρει τα έργα και τις ημέρες (που ευτυχώς έχουν τελειώσει) του George W. Bush, του πιο αμφιλεγόμενου Προέδρου στην Ιστορία των ΗΠΑ. Ακολουθεί τα ανέμελα χρόνια του «παιδιού του μπαμπά», την αρχή της πολιτικής καριέρας του και τις προεκλογικές του εκστρατείες, αποτυπώνοντας με όχι αριστουργηματικό αλλά έξυπνο τρόπο το παρασκήνιο μιας προσωπικότητας που έμεινε μετεξεταστέα.

*Persepolis (των V. Paronnaud και M. Satrapi)

Ιρανικό διαμάντι με ιδιότυπη μορφή ασπρόμαυρου κόμικ που παρουσιάζει με ευφυή τρόπο την εξίσου (ασπρόμαυρη) πραγματικότητα του Ιράν, όπου η καταπίεση του καθεστώτος «διώχνει» τα παιδιά της και η νεαρή ηρωίδα αναγκάζεται να ξενιτευτεί, να γνωρίσει την απογοήτευση στην Ευρώπη και καλείται να αποφασίσει πού πραγματικά ανήκει. Όλο το «ζουμί» μιας κοινωνικοπολιτικής κατάστασης που σχοινοβατεί, σε 96 σπαρταριστά κινηματογραφικά λεπτά.

*Milk (του Gus Van Sant)

Ο μετρ του σύγχρονου σινεμά αποφασίζει να καταπιαστεί με την βιογραφία του ομοφυλόφιλου Αμερικανού Harvey Milk που έγινε ο πρώτος ανοιχτά gay εκλεγμένος κυβερνήτης-ακτιβιστής των ΗΠΑ, με την μορφή του μοναδικού Sean Penn να κατακτά επάξια το Όσκαρ ερμηνείας. Ο ρατσισμός και η προκατάληψη σε ένα σάπιο πολιτικό σύστημα και η ελπίδα για αλλαγή μπλέκονται στο «Milk» με την άριστη απόδοση της ατμόσφαιρας εποχής και μαθαίνουν στους Αμερικανούς τα λάθη και τα πάθη της Ιστορίας τους.

*Η μάχη του Αλγερίου (του Τζίλο Ποντεκόρβο)

Παίζοντας με τα όρια του ντοκιμαντέρ, ο Ιταλός σκηνοθέτης γυρίζει το 1966 την θρυλική αυτή ταινία για να αφηγηθεί τις μάχες του Αλγερινού Επαναστατικού Αγώνα απέναντι στον γαλλικό ζυγό και να παραδώσει μαθήματα σκηνοθεσίας και πολιτικής οξύνοιας. Το διαμαντάκι αυτό κυκλοφορεί σε επανέκδοση και είχαμε την τύχη να το απολαύσουμε αυτό το καλοκαίρι στα θερινά σινεμά.

*Η πολιτική και ο… Clooney
Λίγο το αντι-μπουσικό ρεύμα που γεννήθηκε στους κόλπους των μεγάλων αστέρων, λίγο η τάση του Clooney προς τις ταινίες με «άποψη», την τελευταία δεκαετία ο γνωστός ηθοποιός έχει σκηνοθετήσει ή πρωταγωνιστήσει σε πολλά κινηματογραφικά projects πολιτικής υφής. Θέλετε το «Καληνύχτα και Καλή τύχη» όπου μέσα από το δημοσιογραφικό επάγγελμα παρουσιάζεται η παράνοια του μακαρθισμού στην Αμερική; Προτιμάτε την πολύπλοκη «Syrianna» που ξεμπροστιάζει την πολιτική των ΗΠΑ στο πετρελαϊκό παζάρι της Μέσης Ανατολής; Ή «μαγευτήκατε» περισσότερο από τους πρόσφατους «Άντρες που κοιτούν επίμονα κατσίκες» όπου τα παιχνίδια του πολέμου στο Ιράκ συναντούν τις… υπερφυσικές ικανότητες; Ο θείος Γιώργος έχει κάτι για όλους.

*Wag the dog (του Barry Levinson)

Ένας Πρόεδρος κινδυνεύει να πληγεί ανεπανάληπτα από ένα ροζ σκάνδαλο με μία ανήλικη γυναίκα και αποφασίζει να «κατασκευάσει» έναν πόλεμο για να ξεχαστεί το ζήτημα. Σας θυμίζει κάτι; Σωστά καταλάβατε, η παραπάνω πλοκή μπορεί να βγήκε από το μυαλό σεναριογράφων, αλλά το ότι η ταινία κυκλοφόρησε την εποχή που ο Bill Clinton χρησιμοποίησε την Μόνικα Λεβίνσκι για να μετρήσει με το σώμα της ολόκληρο το οβάλ γραφείο σίγουρα δεν είναι τυχαίο. "Εντελώς τυχαία", από την άλλη, προηγήθηκε η αμερικανική παρέμβαση στα Βαλκάνια.

*Οι 3 Ημέρες του Κόνδορα (του Sydney Pollack)

Ένας «ερευνητής γραφείου» της CIA βρίσκει όλη την ομάδα του δολοφονημένη. Ακολουθεί ένα κυνήγι συμφερόντων, χρημάτων και εξουσίας, που αποτυπώνουν σε αυτή την ταινία του Pollack με πρωταγωνιστή τον Robert Redford όλο το παρασκήνιο των μυστικών υπηρεσιών, της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ.

Εσείς ποια πιστεύετε ότι είναι η καλύτερη πολιτική ταινία όλων των εποχών; Προσθέστε τις δικές σας επιλογές στην παραπάνω λίστα, σχολιάζοντας στο κάτω μέρος του δημοσιεύματος.