Periferic: Ρουμάνικο κοινωνικό "διαμαντάκι"

του Λουκά Τσουκνίδα

Στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, μία ρουμάνικη ταινία κατάφερε κι έφυγε τελικά με τον Χρυσό Αλέξανδρο. Δεν αποτέλεσε ιδιαίτερη έκπληξη, δεδομένης της τρέχουσας δημιουργικής έξαρσης του ρουμάνικου σινεμά, αλλά δεν ήταν και από τις ταινίες που κέρδισαν ιδιαίτερα το κοινό. Το Periferic (Outbound) του Μπόγκνταν Γκιόργκε Απέτρι είναι μια προσπάθεια να παντρευτεί ο ρεαλισμός και η κοινωνικοπολιτική ματιά της νέας γενιάς των συμπατριωτών του δημιουργών με μια οπτικοποίηση πιο «κινηματογραφική», με γρήγορο ρυθμό, άρτια φωτογραφία και τεχνική, κρατώντας πάντα στο γνωστό υψηλό επίπεδο το κομμάτι των ερμηνειών. Κατά τη γνώμη μου το κάνει υπέροχα.

Η υπόθεση

Η Ματίλντα, μια νεαρή Ρουμάνα που εκτίει την ποινή της, βγαίνει από τη φυλακή με 24ωρη άδεια έχοντας σκοπό να μην επιστρέψει ποτέ. Το σχέδιό της έχει στόχο να φύγει λαθραία από τη χώρα αναζητώντας την τύχη της κι ένα νέο ξεκίνημα οπουδήποτε αλλού. Το θέμα είναι ότι έχει εκκρεμότητες, ένα πρόβλημα μετρητών που πρέπει να λυθεί κι ένα μικρό γιο που πρέπει να φροντίσει για το μέλλον του. Κι όλ’ αυτά, μέσα σε 24 ώρες…

Η κριτική

Ως νέος Ρουμάνος δημιουργός, ο Μπόγκνταν Γκιόργκε Απέτρι δε θα μπορούσε να αποκλίνει δραματικά απ’ το στιλ και τη θεματολογία των συναδέλφων του, που συγκροτούν το χαλαρό «νέο κύμα» του σινεμά της χώρας τους. Πόσο μάλλον όταν ο Κρίστιαν Μούντζιου συνυπογράφει το σενάριο. Έτσι, η Ματίλντα του είναι μια τυπική παραστρατημένη κόρη της μετεπαναστατικής γενιάς, η οποία όχι μόνο κατέστρεψε τη ζωή της, αλλά έκανε κι ένα γιο που θα αδυνατούσε να τον κρατήσει μακριά απ’ το δρόμο και μια ανάλογη μ’ εκείνην πορεία. Σε μια ειλικρινή, αγωνιώδη προσπάθεια να διορθώσει ό,τι διορθώνεται, αποφασίζει να πράξει δραστικά και να πάρει τη ζωή της στα χέρια της. Του γιου της όμως;

Ο σκηνοθέτης και οι σεναριογράφοι του μας αφηγούνται αφαιρετικά την 24ωρη περιπέτεια της ηρωίδας μέσα από 3 σημαντικές συναντήσεις. Η πρώτη είναι με τον αδερφό της, όπου μαθαίνουμε σε τι κατάσταση βρίσκεται η σχέση της με την οικογένεια, αυτήν απ’ την οποία αποκόπηκε και στην οποία τώρα, που βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, πρέπει να ψάξει να βρει στήριγμα. Έχοντας λίγο χρόνο για συναισθηματισμούς, η Ματίλντα ζητά αυτό που της χρειάζεται χωρίς όμως ευτυχή κατάληξη, κάτι που δυσχεραίνει το αρχικό της πλάνο. Η επόμενη συνάντηση είναι με τον εραστή, νταβατζή και πατέρα του παιδιού της, ο οποίος της χρωστά κάποια χρήματα. Συν τοις άλλοις, την ενημερώνει ότι ο γιος τους βρίσκεται στο ορφανοτροφείο. Μ’ εκείνον είναι η τρίτη συνάντηση, η πιο συναισθηματικά φορτισμένη που οδηγεί και στην αναπάντεχη κατάληξη της αφήγησης.

Ουσιαστικά η ιστορία της Ματίλντα δε μας γίνεται ποτέ γνωστή. Αφήνεται στην αντίληψή μας, σε όσα μπορέσουμε να διαβάσουμε στις εκφράσεις, τις αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις, τους φόβους, τις ενοχές, την απελπισία και την αποφασιστικότητα της, δοσμένα άψογα από την εκπληκτική ερμηνεία της Άνα Ουλάρου. Μέσα από τα συμφραζόμενα, πρέπει να καταλάβουμε όσα χρειάζεται, σαν κάποιος που κρυφακούει τις τηλεφωνικές συνομιλίες του διπλανού του και πασχίζει να φανταστεί ολόκληρο το ιστορικό πίσω απ’ αυτές. Κατά μία έννοια, η Ματίλντα έχει μόνο 24 ώρες και ο σκηνοθέτης δεν προλαβαίνει να την ακολουθεί και να μας εξηγεί συγχρόνως, φτιάχνοντας μια ατμόσφαιρα θρίλερ, σα να ακολουθούμε εμείς την Ματίλντα με την κάμερα σε πραγματικό χρόνο.

Αυτή ακριβώς η μελετημένη χρήση του ύφους και η ευρηματική χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας, είτε πετυχαίνει τελικά να μας βάλει στην ψυχή της ιστορίας είτε όχι, είναι που κάνει την ταινία του Απέτρι να ξεχωρίζει και τον ίδιο γνήσιο τέκνο του νέου ρουμάνικου σινεμά. Το άψογο τεχνικά αποτέλεσμα και η εξαιρετική σκηνοθεσία των «σκηνών δράσης» με ρυθμό που δε σ’ αφήνει να σκεφτείς όσα «λείπουν» και σε κάνει να εστιάζεις στην ψυχική κατάσταση της ηρωίδας, συμπληρώνουν άψογα την υλοποίηση της βασικής ιδέας για την αφήγηση της ιστορίας. Τελικά, κρίνουμε τη Ματίλντα για όσα είδαμε σ’ αυτές τις 24 ώρες με τις συνέπειες όσων έχει κάνει πριν να μην αφήνουν περιθώρια παρεξήγησης ή ωραιοποίησης.

Το «Outbound» είναι μια πολύ καλή ταινία.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το «Melancholia» του Λαρς Φον Τρίερ, πολύ κακό για το τίποτα, αφού η ταινία που συνοδεύτηκε από τόσο ντόρο στις τελευταίες Κάνες (όπου υποτίθεται ότι ο Φον Τρίερ δεν μπορεί να πάει ξανά) είναι ένα επίπεδο μελόδραμα με πομπώδη στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ και επιστημονικής φαντασίας που προκαλεί χασμουρητά παρά συναισθηματική εμπλοκή.
- Η βαρετή αισθηματική κομεντί «One Day», το ντοκιμαντέρ της Ανέτας Παπαθανασίου «Οι Νύμφες του Hindu Kush», το «Final Destination 5», τα «Στρουμφάκια» και, σε επανέκδοση, το «His Girl Friday (1940)» του Χάουαρντ Χοκς.

Όλες οι Ταινίες