Η αφορμή είναι η πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου ”Οι αιρετικοί του Ντιουν”. Η αιτία είναι το καλύτερο ίσως βιβλίο επιστημονικής φαντασίας που μπορούν να διαβάσουν μυημένοι και αμύητοι στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, το ”Dune” του Frank Herbert.
Όπως έχει εξηγήσει ο ίδιος ο συγγραφέας, με το ”Dune” κατ’ αρχάς αποπειράθηκε να δώσει μια ερμηνεία του μύθου του Μεσσία, του παντοδύναμου όντος που αλλάζει τη ροή των πάντων. Ως χρόνο προβολής επέλεξε το απώτατο μέλλον και ως τόπο το σύμπαν, για να εκτυλιχθούν μια σειρά από περιπέτειες που αγγίζουν εν τέλει όλους τους ανθρώπινους προβληματισμούς και τις αξίες, σε διάφορα αντικείμενα σκέψης.
Ο όρος ”επιστημονική φαντασία” ίσως είναι λίγο παραπλανητικός για το ”Dune”, παρότι επισήμως κατατάσσεται σ’ αυτή την κατηγορία. Δεν υπάρχουν τα τυπικά ”pop” στοιχεία του είδους (ρομπότ, μεταλλαγμένοι, σούπερ διαστημόπλοια κ.λπ.) και αν υπάρχουν, ο συγγραφέας τα χρησιμοποιεί σαν φόντο. Επίσης, το καταλυτικό στοιχείο των εξελίξεων και της πλοκής δεν είναι η τεχνολογία. Για παράδειγμα, στις πολεμικές συγκρούσεις αυτή αυτοακυρώνεται, αφού για κάθε μέτρο υπάρχει και το κατάλληλο αντίμετρο, έτσι ώστε να καταλήγουμε στην ”παραδοσιακή” ανδρεία της μάχης με το ξίφος…
Ποιοι πρωταγωνιστούν; Φεουδάρχες (που κυβερνούν πλανήτες) με αρχετυπικούς χαρακτήρες, προλετάριοι και σταυροφόροι του Διαστήματος, ένας αυτοκράτορας που προσπαθεί να καταστήσει ακλόνητη την εξουσία του, ένα παντοδύναμο θρησκευτικό τάγμα που δεν ευαγγελίζεται απλώς την έλευση του Μεσσία, αλλά προσπαθεί να τον φτιάξει βάσει γενετικού προγράμματος (το σημαντικότερο στοιχείο της πλοκής).
Ουσιαστικά έχουμε μια προβολή της ανθρώπινης ιστορίας στο μέλλον. Κι αν όχι όλης, του σημαντικότερου μέρους της (των παιχνιδιών εξουσίας, των πολέμων, της γέννησης των θρησκειών) και με τρόπο αδρό, υπαινικτικό, εν ολίγοις δεξιοτεχνικό.
Στο (μάλλον προφανές) ερώτημα ”Πώς χωράνε όλα αυτά σ’ ένα βιβλίο;”, η απάντηση είναι ”Δεν χωρούσαν!”. Το ”Dune” (στη μικρή φωτό) ακολούθησαν άλλα πέντε βιβλία από τον Frank Herbert (”Οι αιρετικοί του Ντιουν” είναι το πέμπτο από το σύνολο των έξι). Επιπλέον, υπάρχουν ”prequels” (τρία τον αριθμό, δίνουν την ιστορία πριν από το ”Dune”) και συνέχειες της σειράς, γραμμένα από τον γιο του συγγραφέα, που προσπαθεί να μείνει πιστός (και τα καταφέρνει γενικώς) στο πνεύμα του πατρός.
Αναγκαία διευκρίνιση: ξεκινήστε από το πρώτο βιβλίο, το ”Dune”, και κρατήστε τη σειρά (”Dune”, ”Ο Μεσσίας του Ντιουν”, ”Τα παιδιά του Ντιουν”, ”Ο θεϊκός αυτοκράτορας του Ντιουν” και, τώρα, ”Οι αιρετικοί του Ντιουν”, όλα από τις εκδόσεις ”Anubis”). Είναι απαραίτητο για να παρακολουθήσει κανείς την ιστορία χωρίς κενά και ακατανόητες εξελίξεις.
Να σημειώσουμε τέλος ότι το ”Dune” έχει τιμηθεί με τα κυριότερα βραβεία για έργα επιστημονικής φαντασίας και, καθώς μετράει 43 χρόνια στο... εξώφυλλό του, έχει ξεπεράσει κατά πολύ τον απλοϊκό χαρακτηρισμό του best seller. Είναι κλασικό, και δικαίως.
Χρήστος Ζαρίφης
(Frank Herbert, ”Οι αιρετικοί του Ντιουν”, εκδόσεις ”Anubis”, σελίδες 512, τιμή: 22,50 ευρώ)
