10 βιβλία για να μάθεις Ελληνική Ιστορία

Μπορεί κάποτε να μην γούσταρες μία να διαβάζεις Ιστορία, απλά και μόνο επειδή σε ανάγκαζαν. Μπορεί να σου άρεσε, αλλά πάντα κάτι άλλο να σου τραβούσε την προσοχή. Μπορεί, πάλι, να σε έπιασε το μεράκι ξαφνικά, να θες να καταβροχθίσεις ό,τι ιστορικό βιβλίο πλέον βρίσκεται στα χέρια σου. Κι αυτό είναι τέλειο, επειδή
α) το διάβασμα, γενικά, κάνει καλό.
β) το διάβασμα Ιστορίας, συγκεκριμένα, κάνει τεράστιο καλό.
Βέβαια, αρκεί αυτή η Ιστορία να είναι καλογραμμένη. Να μην είναι ξύλινη, να μην κουράζει, να σε βγάλει γενικά απ’ το σχολικό τριπάκι του “Βαριέμαι να διαβάζω ονόματα και ημερομηνίες”. Γι’ αυτό κι εμείς έχουμε δέκα βιβλία να σου προτείνουμε, εννέα λογοτεχνικά και ένα επιστημονικό, για να μάθεις ό,τι θες για την Ιστορία της Ελλάδας.

Νεότερη Ελλάδα, του Thomas Gallant
Μια συνοπτική και ολοκληρωμένη ιστορία της Ελλάδας από το 1821 έως σήμερα με όλα τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα που διαμόρφωσαν το νεότερο ελληνικό κράτος. Υπογράφει ο καθηγητής Thomas Gallant, σπουδαίος ιστορικός και γνωστός φιλέλληνας, ο οποίος ασχολείται εδώ και χρόνια με τη μελέτη της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ξεκινάμε από το 1821, και φτάνουμε μέχρι και το πολύ κοντινό και ταραγμένο 2015, και το πιο σημαντικό: όλα αυτά με τρόπο κατανοητό.

Πάμε και στην λογοτεχνία τώρα…

Το τελευταίο κρασί, της Mary Renault
Μια συγκλονιστική ιστορία μέσα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Μέσα από τα μάτια του νεαρού Αλεξία, γόνου πλούσιας Αθηναϊκής οικογένειας, ξετυλίγεται το χρονικό ενός από τους πιο αιματηρούς πολέμους της ελληνικής Ιστορίας και σηματοδότησε το τέλος μιας χρυσής εποχής, και παρουσιάζεται η ιστορία δύο πανίσχυρων πόλεων που, λίγες δεκαετίες μετά την σύμπραξή τους εναντίον της Περσικής απειλής, στρέφονται η μία ενάντια στην άλλη.

Ιμαρέτ, του Γιάννη Καλπούζου
Άρτα 1854, Οθωμανοκρατία. Δυο αγόρια, που μέλλει να γίνουν αδελφικοί φίλοι, γεννιούνται την ίδια νύχτα, ο Λιόντος και ο Nετζίπ. Το μυθιστόρημα παρακολουθεί διαδοχικά και από τη σκοπιά του καθενός τη ζωή τους σε ήρεμους χρόνους, αλλά και σε καιρούς εντάσεων και επαναστάσεων, αναπαριστώντας με μοναδικό τρόπο μια ολόκληρη εποχή. Στη σκιά του ρολογιού που χτυπά τις οθωμανικές ώρες, Έλληνες, Οθωμανοί και Εβραίοι καταφέρνουν, σε πείσμα των όποιων εξουσιών απεργάζονται τη διχόνοια και παρά τις διαφορές τους να συνυπάρξουν, να ονειρεύονται, να ελπίζουν, να ερωτεύονται και να αναπτύξουν στέρεες σχέσεις φιλίας.

Οι στάχτες της Σμύρνης, του Richard Reinhardt
H οικογένεια Τριγώνη. Eύποροι Έλληνες Σμυρνιοί, που ο ωραίος κόσμος τους είναι μια επαρχιώτικη απομίμηση του ευρωπαϊκού πρότυπου. Για το Χρήστο Τριγώνη, η ελληνική απόβαση είναι μια μερική πραγματοποίηση του ονείρου του να δei την αναγέννηση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Για τον Αμπντουλλά και τον Κενάν, τους γιους του Χιλμί Πασσά, οι Έλληνες είναι ξεκάθαρα εισβολείς. Ο Κενάν έχει μια απλή απάντηση: ένοπλη αντίσταση, ανυποχώρητη εχθρότητα. Η Σμύρνη, η Αθήνα, η Κωνσταντινούπολη και η Άγκυρα· ο Βενιζέλος, ο Μουσταφά Κεμάλ, ο στρατηγός Χατζηανέστης· οι μεγάλες μάχες και οι πολιτικές δολοπλοκίες· όλα αυτά είναι τα συστατικά ενός βαθιά ανθρώπινου μυθιστορήματος.

Ιουλιανός, του Gore Vidal
Δεκαεπτά χρόνια μετά το θάνατο του εκκεντρικού αυτοκράτορα Ιουλιανού, δύο πικρόχολοι γέροι σύγχρονοί του σκαλίζουν αδιάντροπα τα ημερολόγια που εκείνος προόριζε για αυτοβιογραφία του. Το αποτέλεσμα αυτής της φανταστικής επινόησης είναι μια ανάπλαση της εποχής που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ταλαντεύεται στο ζήτημα του χριστιανισμού και διοικείται από έναν αυτοκράτορα που υπήρξε μανιώδης υποστηρικτής της αρχαίας θρησκείας, σεμνότυφος και εγκρατής, αλλά και ένας λαμπρός και εξαίρετος ηγεμόνας. Επειδή κάθε φορά που ακούγαμε για τον Ιουλιανό στα σχολικά βιβλία, οι αναφορές περιορίζονταν σε μια παράγραφο.

Κόμης Βελισάριος, του Robert Graves
Δεινός ιππέας και πολεμιστής. Στρατηγός εξαιρετικής ευφυίας και θάρρους. Ο Βελισάριος οδηγούσε τις στρατιές του Αυτοκράτορα και πήγαινε οπουδήποτε τον έστελνε ο Ιουστινιανός: πότε στα ανατολικά σύνορα του Ευφράτη, πότε στην Καρχηδόνα, από την άλλη μεριά της Μεσογείου κα πότε στη Ρώμη, σε έναν από τους πιο ταραγμένους αιώνες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Ιουστινιανός μισούσε τον Βελισάριο, μήπως όμως ήταν ο μόνος που μπορούσε να σώσει την Αυτοκρατορία;

Λόγια φτερά, του Χρήστου Χωμενίδη
Ο Τήνελλος, επαγγελματίας αοιδός, λίγο πριν πεθάνει, αποφασίζει να κληροδοτήσει την ιστορία της ζωής του στον εγγονό του. Έτσι, αρχίζει να διηγείται τον πολυτάραχο βίο του: πώς γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια μικρή ελληνική αποικία της Μικράς Ασίας, πώς βρέθηκε να είναι σκλάβος του βασιλιά, τη ζωή με τον «προαιώνιο» αοιδό Αναβάτη κοντά στον οποίο έμαθε την τέχνη του, τις περιπέτειές του σε μεγάλες αρχαιοελληνικές πόλεις, την κατάληξή του, τέλος, σε ένα «νεκρό» νησί. Το αγαπήσαμε ιδιαίτερα, και μπορείτε να διαβάσετε και πιο αναλυτικά εδώ.

Ένας σκούφος από πορφύρα, της Μάρως Δούκα
Ποιος ήταν ο Αλέξιος Κομνηνός που θα πολεμούσε σε Ανατολή και Δύση για να σώσει το Βυζάντιο από το χείλος του γκρεμού; Ποιες γυναίκες τον αγάπησαν; Ποιος προσπαθούσε να τον δηληρηριάσει; Γιατί η θυγατέρα του, η Άννα Κομνηνή, μισούσε τον αδελφό της, συναυτοκράτορα Ιωάννη και γιατί η γυναίκα του, η Ειρήνη Δούκα, προωθούσε τον Νικηφόρο Βρυέννιο στον θρόνο; Ένα μυθιστόρημα που φιλοδοξεί να ζωντανέψει την τελευταία αναλαμπή του Βυζαντίου και να μας ταξιδέψει σ' εκείνα τα δύσκολα χρόνια, μέσα από την αφήγηση ενός άσημου παλατιανού που, αποσυρμένος στη Σινώπη του Πόντου, ξαναθυμάται τα περασμένα. Εξαιρετικός ρυθμός, και διαβάζεται απνευστί.

Τριλογία (Αναζήτηση, Ανατροπή, Αναλαμπή), του Νίκου Θέμελη
Τρία βιβλία που λατρεύτηκαν από το κοινό, και έθεσαν ψηλότερα τον πήχη για το ιστορικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα. Στην Αναζήτηση, έξι πρόσωπα αφηγούνται ισάριθμες ιστορίες και συνθέτουν συγχρόνως την περιπέτεια ζωής του κεντρικού ήρωα και των σχέσεών τους μαζί του. Σχέσεις εξουσίας και δεσμοί καταπίεσης, αλλά και σχέσεις φιλίας και έρωτα, ελευθερίας και δημιουργίας. Η Ανατροπή είναι η ιστορία μιας γυναίκας που αποφασίζει να χαράξει τον δικό της μακρύ δρόμο για μια ζωή που θέλει η ίδια να ορίζει με τα αισθήματά της, τις ιδέες της και τις επιλογές της. Μια ζωή που η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη, μαζί με τις ανατροπές που παρασέρνουν έθνη και κοινωνίες. Τέλος, η Αναλαμπή είναι η ιστορία μιας οικογένειας που θέλει να προκόψει, ν’ ανεβεί κοινωνικά, να ορίσει την ταυτότητά της, αλλά ένα μεγάλο μυστικό σέρνεται πίσω της περισσότερα από τριάντα χρόνια και τη σφραγίζει. Συναρπαστική δράση, πληροφορίες για την ελληνική ζωή πάνω στην αλλαγή ενός αιώνα, αλλαγές που έρχονται και δεν αφήνουν κανέναν ανεπηρέαστο στο φόντο, αλλά πάντα μπροστά βρίσκεται ο άνθρωπος και το ανίκητο πνεύμα του. Απνευστί διαβάζονται.

Το πλατύ ποτάμι, του Γιάννη Μπεράτη
Ίσως το πιο σημαντικό έργο για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, μέσα από τις αφηγήσεις του συγγραφέα, που υπηρέτησε ως εθελοντής με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Ο Μπεράτης, χωρίς να περιγράφει μάχες και ηρωικά κατορθώματα, καταφέρνει να δώσει το ήθος και το σεμνό ηρωισμό εκείνων των ανδρών που δημιούργησαν το έπος του 1940. Επειδή η μόνη πλευρά που θα έπρεπε να μας αφορά σε έναν πόλεμο είναι αυτή των ανθρώπων που προσπαθούν να επιβιώσουν.