Ο αρχιβιβλιοθηκάριος και άλλες (καθηλωτικές) ιστορίες

Πριν το διαβάσω:
Γιατί το διάλεξα; Επειδή ένα βιβλίο για βιβλιοθηκάριους και βιβλιοθήκες και με εξώφυλλο μια στοίβα ατέλειωτα βιβλία είναι πάντα ένα καλό δέλεαρ για έναν… βιβλιοφάγο. Και δεν απογοητεύτηκα…

Καθώς το διάβαζα:
Πρόκειται για τέσσερις ιστορίες με κοινό σημείο το μεταφυσικό που μπαίνει στη ζωή των ανθρώπων με τις δυσεξήγητες δυνάμεις του και της προσδίδει άλλες διαστάσεις.

Η πρώτη, κορυφαία και απαράμιλλη, ιστορία “Ο αρχιβιβλιοθηκάριος”, που ευχαρίστως θα τη διάβαζα δεύτερη φορά, αναφέρεται στον αφηγητή που αναλαμβάνει με χαρά χρέη διευθυντή στη Βιβλιοθήκη των Αθώων, ενώ παράλληλα γράφει το πόνημά του με θέμα την ιδιωτική ζωή μεγάλων συγγραφέων και πώς αυτή επηρέασε το έργο τους. Το διήγημα ξεκινάει ως αστυνομική λογοτεχνία, καθώς ο προηγούμενος διευθυντής σκοτώθηκε από πτώση τόμων πάνω του, όπως και το ζεύγος Μάρεκ Ραντίνσκι και Βίλμα Άντερσον Ραντίνσκι, οι οποίοι προσπάθησαν να κλέψουν το σπάνιο χειρόγραφο του Νεκρονομικού. Ο αρχιβιβλιοθηκάριος αναλαμβάνει χρέη Πουαρό, κατά μίμηση της Άγκαθα Κρίστι που θαυμάζει.

Η εξέλιξη της υπόθεσης έχει στοιχεία γκόθικ λογοτεχνίας με πολλές δόσεις Ουμπέρτο Έκο, καθώς μια βιβλιοθήκη σπέρνει τον θάνατο σε όποιους πλησιάζουν ένα συγκεκριμένο βιβλίο (την “Ποιητική” του Αριστοτέλη εκεί, το “Νεκρονομικό” εδώ). Τελικά, όλα αποκτούν διαστάσεις φανταστικού μυθιστορήματος, καθώς οι δυνάμεις της βιβλιοθήκης και τα πνεύματα των συγγραφέων επιχειρούν να εμποδίσουν την έρευνα για τη ζωή τους, θες από διάθεση συγκάλυψης, θες επειδή το έργο καθενός δεν πρέπει να κρίνεται με βάση την αθέατη ζωή του συγγραφέα.

Ακολουθεί ένα μικρό διήγημα για τον Μανόλη τον “Ακάλεστο”, τον νεκροθάφτη του χωριού, που δέχεται το κάζο των μπόμπιρων της περιοχής, ώσπου μια νύχτα στο νεκροταφείο αρχίζει να τους κυνηγάει… Στην “Ελεονόρα” συνδυάζονται οι θρύλοι ενός κυκλαδίτικου νησιού για μια μάγισσα του 16ου αιώνα, που σκοτώθηκε, με μια νεαρή κοπέλα που πνίγηκε στο Σαρακήνικο πριν από δέκα χρόνια. Κι ο πρωταγωνιστής Ανδρέας Ξάνθος συγχέει το πραγματικό με το φανταστικό σε μια καλογραμμένη ιστορία, όπου τα σύνορα διαπερνώνται, καθώς ο αναξιόπιστος αφηγητής μπερδεύει τον αναγνώστη. Η τελευταία ιστορία με τον τίτλο “Ξέρω πού έκρυψες τον Άλφρεντ” αναφέρεται στον Ανδρέα που - στην πραγματικότητα ή στο ταραγμένο του μυαλό - πίστεψε ότι η πρώην ερωμένη του Ίνγκε τον μεταμόρφωσε στον Άλφρεντ, ενώ η νυν ερωμένη του Κάρεν μοιάζει πολύ με την Ίνγκε, σαν να είναι το ίδιο πρόσωπο.

Αφού το διάβασα:
Άνετη γραφή, σύζευξη υψηλού και χαμηλού, ένωση ειδών και έξυπνες καμπές, βιβλιοφιλικά και μεταφυσικά στοιχεία, καθηλωτική ατμόσφαιρα που δεν ξεφεύγει από το ρεαλιστικό πλαίσιο, μυστήριο και θρύλοι, όλα στο μίξερ του συγγραφέα κερδίζουν τον αναγνώστη, που ρουφά ένα-ένα τα διηγήματα.

Η αλήθεια είναι ότι τα κείμενα του Φαρούπου με καθήλωσαν, καθώς πολύ δεξιοτεχνικά εναρμονίζουν το πραγματικό με το φανταστικό, το ρεαλιστικό με το μεταφυσικό, το αληθοφανές με το παραισθησιακό, δημιουργούν παράλληλες πραγματικότητες, συγχέουν σκόπιμα το εδώ με το εκεί, το ένα με το άλλο, την επιστήμη με την αλχημεία, την ψευδαίσθηση με τη μαγεία. Μέσα σ’ αυτά ο έρωτας είναι δύναμη μαγική, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, οι άνθρωποι δεν είναι πάντα αυτοί που φαίνονται, δεν ξέρουμε καν αν είναι πραγματικοί, οι σχέσεις διαρρηγνύονται και επανασυστήνονται με το ραβδάκι της Κίρκης ή μιας μάγισσας του Μεσαίωνα…

Βιβλίο που το συστήνω ανεπιφύλακτα.

Ο blogger Πατριάρχης Φώτιος