Κλασικά βιβλία που πρέπει να έχεις διαβάσει χθες
Οκέι, δε γεννηθήκαμε όλοι με βιβλιοφάγους γονείς για μας εμφυσήσουν την αγάπη για τη λογοτεχνία, αλλά ποτέ δεν είναι αργά.
Ο τίτλος είναι λιγάκι προβοκατόρικος, να ξεκαθαρίσουμε. Αν οι συνθήκες εκείνα τα τρυφερά χρόνια της ζωής μας ήταν ιδανικές και το σχολείο είχε φροντίσει να μεριμνήσει και για την ενασχόληση του παιδιού με τη λογοτεχνία, τότε πιθανότατα αυτά τα βιβλία θα τα είχαμε διαβάσει μέχρι τα 16 μας. Δυστυχώς όμως, , η λογοτεχνία δεν εντάχθηκε ποτέ ουσιαστικά στην εκπαίδευση παρά με τη μορφή μερικών αποσπασμάτων στα μαθήματα των «Λογοτεχνικών κειμένων».
Την κλασική λογοτεχνία να τη βάλεις στη ζωή σου, δε χρειάζεται να εντρυφήσεις στο είδος, αλλά πέντε βασικά βιβλία θα χαρείς που τα διάβασες.
Μεγάλες Προσδοκίες –Τσαρλς Ντίκενς
Ογκώδες βιβλίο, βαρύ από κάθε άποψη, αλλά θα σε κρατήσει. Η πλοκή του περιστρέφεται γύρω από τον νεαρό Πιτ, ένα φτωχό χωριατόπαιδο· όχι για πολύ όμως. Μία απρόσμενη εξέλιξη ήρθε να ταράξει την καθημερινότητά του και από το χωριό καταλήγει «στα σαλόνια» του Λονδίνου προικισμένος με μία γενναία κληρονομιά. Στο δρόμο του θα συναντήσει ιδιάζουσες προσωπικότητες: τον δραπέτη Μάγκουιτς, τη μισότρελη μις Χάβισαμ, την δύστροπη αλλά και όμορφη Εστέλλα, τον πανούργο δικηγόρο Τζάγκερς και πολλούς ακόμη που θα περιπλέξουν ακόμη περισσότερο την ψυχοσύνθεση του μικρού Πιπ. Σε ένα κρεσέντο δράματος ο Ντίκενς προσθέτει μικρές κωμικές πινελιές και συνδυαστικά πετυχαίνει να δώσει βάθος στους χαρακτήρες του.
Η ιστορία, ο τρόπος που εξελίσσεται και η κατάληξή της έχουν σκοπό να αναδείξουν το ανώφελο της εκδίκησης και την ασχήμια του συναισθήματος.
Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια – Λη Χάρπερ
Διαχρονικό βιβλίο, ένα μανιφέστο στον ανθρωπισμό και ταυτόχρονα γροθιά στον καλπάζοντα ρατσισμό του 1930 – τότε που δεν θα άνοιγε και τόσο ρουθούνι να σκοτώσεις έναν μαύρο άνθρωπο. Την ιστορία η οποία λαμβάνει χώρα σε μία μικρή πόλη της Αλαμπάμα αφηγείται η συγγραφέας μέσα από το παιδικό βλέμμα της Σκουτ Φιντς και του αδερφού της Τζεμ, όταν ο πατέρας τους αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός μαύρου εργάτη του Τομ Ρόμπινσον. Ο Τομ κατηγορείται για τον βιασμό μίας λευκής, η οποία ψεύδεται για να καλύψει τον αλκοολικό πατέρα της. Μία ιστορία στην οποία παραπέμπει λίγο το «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους» του Θανάση Καμπαγιάννη αποπειράται να σκοτώσει το φίδι του ρατσισμού κάνοντάς την όσο πιο εύπεπτη γίνεται για τον λευκό του 1960 .Ταυτόχρονα, καταφέρνει να μιλήσει για το ζήτημα του bullying πολύ πριν την εποχή που αυτό απέκτησε όνομα. Και για τις προκαταλήψεις όλων μας, που δεν εξαντλούνται στο φυλετικό ζήτημα.
Ανεμοδαρμένα Ύψη – Έμιλι Μπροντέ
Όσα κείμενα κι αν διαβάσεις, όσα κι αν ρωτήσεις τον ψυχολόγο σου, δύσκολα θα καταλάβεις τις πτυχές μιας τοξικής σχέσης όσο αν διάβαζες τα Ανεμοδαρμένα Ύψη. Όταν το λογοτέχνημα πέρασε τα σύνορα και έφτασε στα ελληνικά βιβλιοπωλεία προωθήθηκε σαν ένα φτηνό ρομάντζο. Κάθε άλλο όμως. Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη είναι η γεμάτη πάθος ιστορία της άρρωστης αγάπης μεταξύ της Κάθριν Έρνσω και του Χήθκλιφ. Μέσα από μία χαοτική και βίαιη δράση, η Έμιλι Μπροντέ με αριστοτεχνική αφήγηση δημιουργεί βουκολικές εικόνες μέσα από τις γλαφυρές περιγραφές της. Ένα βιβλίο-ορόσημο για την αγγλική λογοτεχνία και μη που θα επανατοποθετήσεις με περίσσια ικανοποίηση στη βιβλιοθήκη σου αφού πλέον το έχεις διαβάσει.
Φάρμα των Ζώων – Τζορτζ Όργουελ
Στο αλληγορικό αυτό μυθιστόρημα, ο Τζορτζ Όργουελ πραγματεύεται την ανθρώπινη φύση και το πώς αυτή διαχειρίζεται τη δύναμη της εξουσίας. Σε ένα αγρόκτημα τα ζώα αποφασίζουν να επαναστατήσουν με σκοπό να ανατρέψουν την καταπιεστική εξουσία του ανθρώπου. Μετά το πέρας της λαϊκής επανάστασης την εξουσία αναλαμβάνουν τα γουρούνια (φαν φακτ: το γουρούνι θεωρείται ένα από τα πιο έξυπνα θηλαστικά – πιο έξυπνο από το σκυλί) τα οποία όμως τελικά αποδεικνύονται ακατάλληλα. Η κατάσταση δυσχεραίνει, αφού πλέον δεν υπάρχουν δυνατότητες για αντίδραση. Στη Φάρμα των Ζώων ο Τζορτζ Όργουελ με καυστικό τρόπο τη γνωστή ρήση του λαού «αν θέλεις να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία» (πρβλ το αρχαίο Αρχή άνδρα δείκνυσι), αλλά και πως αυτή τελικά από όποιον ασκηθεί έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
Σφαγείο Νούμερο 5 – Κερτ Βόνεγκατ
Αν αυτό που πάντα έψαχνες είναι ένα βιβλίο το οποίο να περιλαμβάνει ένα θύμα απαγωγής εξωγήινων, μία αλεξίσφαιρη Βίβλο δίπλα από ένα φυλλάδιο με τίτλο «Μάθε τον εχθρό σου», ενθουσιώδεις νεοσύλλεκτους, σεξ παρουσία κοινού σε ζωολογικό κήπο, μία υποχρεωτική ξενάγηση αιχμαλώτων πολέμου σε σφαγείο κι έναν δονητή με την ονομασία «Τα Μαγικά Δάχτυλα», ο Βόνεγκατ έχει προνοήσει για εσένα. Στο βιβλίο του «Σφαγείο Νούμερο 5» με σουρεαλιστικό, προφανώς μαύρο χιούμορ αποσκοπεί στο να προσδώσει νόημα στο κενό που αφήνει πίσω της η απώλεια του πολέμου. Όταν πια οι καταστάσεις, τα φαινόμενα, η επικρατούσα «κανονικότητα» δεν μπορούν να περιγραφούν με λογική, το χιούμορ έρχεται να πάρει τα ηνία. Και να μας μάθει ένα-δυο πράγματα για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο και τις συνέπειές του.
Την κλασική λογοτεχνία να τη βάλεις στη ζωή σου, δε χρειάζεται να εντρυφήσεις στο είδος, αλλά πέντε βασικά βιβλία θα χαρείς που τα διάβασες.
Μεγάλες Προσδοκίες –Τσαρλς Ντίκενς
Ογκώδες βιβλίο, βαρύ από κάθε άποψη, αλλά θα σε κρατήσει. Η πλοκή του περιστρέφεται γύρω από τον νεαρό Πιτ, ένα φτωχό χωριατόπαιδο· όχι για πολύ όμως. Μία απρόσμενη εξέλιξη ήρθε να ταράξει την καθημερινότητά του και από το χωριό καταλήγει «στα σαλόνια» του Λονδίνου προικισμένος με μία γενναία κληρονομιά. Στο δρόμο του θα συναντήσει ιδιάζουσες προσωπικότητες: τον δραπέτη Μάγκουιτς, τη μισότρελη μις Χάβισαμ, την δύστροπη αλλά και όμορφη Εστέλλα, τον πανούργο δικηγόρο Τζάγκερς και πολλούς ακόμη που θα περιπλέξουν ακόμη περισσότερο την ψυχοσύνθεση του μικρού Πιπ. Σε ένα κρεσέντο δράματος ο Ντίκενς προσθέτει μικρές κωμικές πινελιές και συνδυαστικά πετυχαίνει να δώσει βάθος στους χαρακτήρες του.
Η ιστορία, ο τρόπος που εξελίσσεται και η κατάληξή της έχουν σκοπό να αναδείξουν το ανώφελο της εκδίκησης και την ασχήμια του συναισθήματος.
Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια – Λη Χάρπερ
Διαχρονικό βιβλίο, ένα μανιφέστο στον ανθρωπισμό και ταυτόχρονα γροθιά στον καλπάζοντα ρατσισμό του 1930 – τότε που δεν θα άνοιγε και τόσο ρουθούνι να σκοτώσεις έναν μαύρο άνθρωπο. Την ιστορία η οποία λαμβάνει χώρα σε μία μικρή πόλη της Αλαμπάμα αφηγείται η συγγραφέας μέσα από το παιδικό βλέμμα της Σκουτ Φιντς και του αδερφού της Τζεμ, όταν ο πατέρας τους αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός μαύρου εργάτη του Τομ Ρόμπινσον. Ο Τομ κατηγορείται για τον βιασμό μίας λευκής, η οποία ψεύδεται για να καλύψει τον αλκοολικό πατέρα της. Μία ιστορία στην οποία παραπέμπει λίγο το «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους» του Θανάση Καμπαγιάννη αποπειράται να σκοτώσει το φίδι του ρατσισμού κάνοντάς την όσο πιο εύπεπτη γίνεται για τον λευκό του 1960 .Ταυτόχρονα, καταφέρνει να μιλήσει για το ζήτημα του bullying πολύ πριν την εποχή που αυτό απέκτησε όνομα. Και για τις προκαταλήψεις όλων μας, που δεν εξαντλούνται στο φυλετικό ζήτημα.
Ανεμοδαρμένα Ύψη – Έμιλι Μπροντέ
Όσα κείμενα κι αν διαβάσεις, όσα κι αν ρωτήσεις τον ψυχολόγο σου, δύσκολα θα καταλάβεις τις πτυχές μιας τοξικής σχέσης όσο αν διάβαζες τα Ανεμοδαρμένα Ύψη. Όταν το λογοτέχνημα πέρασε τα σύνορα και έφτασε στα ελληνικά βιβλιοπωλεία προωθήθηκε σαν ένα φτηνό ρομάντζο. Κάθε άλλο όμως. Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη είναι η γεμάτη πάθος ιστορία της άρρωστης αγάπης μεταξύ της Κάθριν Έρνσω και του Χήθκλιφ. Μέσα από μία χαοτική και βίαιη δράση, η Έμιλι Μπροντέ με αριστοτεχνική αφήγηση δημιουργεί βουκολικές εικόνες μέσα από τις γλαφυρές περιγραφές της. Ένα βιβλίο-ορόσημο για την αγγλική λογοτεχνία και μη που θα επανατοποθετήσεις με περίσσια ικανοποίηση στη βιβλιοθήκη σου αφού πλέον το έχεις διαβάσει.
Φάρμα των Ζώων – Τζορτζ Όργουελ
Στο αλληγορικό αυτό μυθιστόρημα, ο Τζορτζ Όργουελ πραγματεύεται την ανθρώπινη φύση και το πώς αυτή διαχειρίζεται τη δύναμη της εξουσίας. Σε ένα αγρόκτημα τα ζώα αποφασίζουν να επαναστατήσουν με σκοπό να ανατρέψουν την καταπιεστική εξουσία του ανθρώπου. Μετά το πέρας της λαϊκής επανάστασης την εξουσία αναλαμβάνουν τα γουρούνια (φαν φακτ: το γουρούνι θεωρείται ένα από τα πιο έξυπνα θηλαστικά – πιο έξυπνο από το σκυλί) τα οποία όμως τελικά αποδεικνύονται ακατάλληλα. Η κατάσταση δυσχεραίνει, αφού πλέον δεν υπάρχουν δυνατότητες για αντίδραση. Στη Φάρμα των Ζώων ο Τζορτζ Όργουελ με καυστικό τρόπο τη γνωστή ρήση του λαού «αν θέλεις να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία» (πρβλ το αρχαίο Αρχή άνδρα δείκνυσι), αλλά και πως αυτή τελικά από όποιον ασκηθεί έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
Σφαγείο Νούμερο 5 – Κερτ Βόνεγκατ
Αν αυτό που πάντα έψαχνες είναι ένα βιβλίο το οποίο να περιλαμβάνει ένα θύμα απαγωγής εξωγήινων, μία αλεξίσφαιρη Βίβλο δίπλα από ένα φυλλάδιο με τίτλο «Μάθε τον εχθρό σου», ενθουσιώδεις νεοσύλλεκτους, σεξ παρουσία κοινού σε ζωολογικό κήπο, μία υποχρεωτική ξενάγηση αιχμαλώτων πολέμου σε σφαγείο κι έναν δονητή με την ονομασία «Τα Μαγικά Δάχτυλα», ο Βόνεγκατ έχει προνοήσει για εσένα. Στο βιβλίο του «Σφαγείο Νούμερο 5» με σουρεαλιστικό, προφανώς μαύρο χιούμορ αποσκοπεί στο να προσδώσει νόημα στο κενό που αφήνει πίσω της η απώλεια του πολέμου. Όταν πια οι καταστάσεις, τα φαινόμενα, η επικρατούσα «κανονικότητα» δεν μπορούν να περιγραφούν με λογική, το χιούμορ έρχεται να πάρει τα ηνία. Και να μας μάθει ένα-δυο πράγματα για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο και τις συνέπειές του.
