5 βιβλία για όσους λατρεύουν τη φιλοσοφία

Γράφει ο Σπύρος Σμυρνής

Μέσα σε περιόδους βαθιάς κρίσης και περιορισμού των ελευθεριών μας, όπως αυτή που βιώνουμε εδώ κι έναν χρόνο λόγω της πανδημίας γίνονται αντιληπτά δύο βασικά πράγματα.

Αρχικά, ότι τα βιβλία αποτελούν μια εξαιρετική συντροφιά για να καταφέρουμε να αντέξουμε όλα τα δυστοπικά που μας συνέβησαν το τελευταία διάστημα, και έπειτα  πως είναι χρήσιμο να να αναζητήσουμε στη φιλοσοφία τις κατάλληλες απαντήσεις στις ερωτήσεις που βασανίζουν το μέσα μας.

Για αυτό τον λόγο, κατεβάσαμε από τα ράφια της βιβλιοθήκη μας 5 βιβλία που θα σε κάνουν να αγαπήσεις τη φιλοσοφία (χωρίς να μελετήσεις τόμους αρχαίων και νεότερων φιλοσόφων απαραίτητα), και το ρίξαμε στη μελέτη.

Ο Κόσμος της Σοφίας του Jostein Gaarder (εκδόσεις Λιβάνη)

Αν θες να ξεκινήσεις το ταξίδι σου στον κόσμο της φιλοσοφίας τότε η πρώτη στάση σου οφείλει να είναι το μυθιστόρημα του Νορβηγού Jostein Gaarder, ένα ογκώδες βιβλίο 616 σελίδων για την ιστορία της φιλοσοφίας. «Ένα μυθιστόρημα με ήρωες δύο διαφορετικές κοπέλες και έναν ανώνυμο επιστολογράφο. Ένα βιβλίο μυστηρίου. Ένα μυθιστόρημα σκέψης, γνώσης, πνεύματος, απόλαυσης, περιπέτειας. Και πάνω απ' όλα η Ιστορία της Φιλοσοφίας από την αρχή ως την εξέλιξή της μέχρι σήμερα». Αυτά είναι γραμμένα σαν περίληψη στο οπισθόφυλλο του βιβλίο που σε πιάνει από το χέρι και σε οδηγεί στο δύσβατο μονοπάτι της φιλοσοφίας, συναντώντας εκεί κάποιους από τους σπουδαιότερους ανθρώπους των γραμμάτων. Κι αν μερικές φορές η απλοϊκότητα του φέρνει στο νου παραμύθι κανείς δεν μπορεί να μην παραδεχθεί ότι πρόκειται για την καλύτερη εισαγωγή στον κόσμο της φιλοσοφίας.

Η παρηγοριά της Φιλοσοφίας του Αλαίν Ντε Μποττόν (εκδόσεις Πατάκη)

Η παρουσίαση του οπισθόφυλλου του βιβλίου γράφει τα εξής: Ο Αλαίν ντε Μποττόν, συγγραφέας της μεγάλης εκδοτικής επιτυχίας "Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου", χρησιμοποιεί έξι από τα καλύτερα μυαλά στην ιστορία της φιλοσοφίας προκειμένου να μιλήσουν για τα προβλήματα της καθημερινότητας. Έχουμε λοιπόν τον Σωκράτη, τον Επίκουρο, τον Σενέκα, τον Μονταίνι, τον Σοπενχάουερ και τον Νίτσε να ασχολούνται με ορισμένα θέματα που απασχολούν όλους μας: την έλλειψη χρημάτων, τα βάσανα του έρωτα, την ανικανότητα, το άγχος, τον φόβο της αποτυχίας και την πίεση για συμμόρφωση.

Μέσα από τη στιβαρή πένα και τον πλήρως κατανοητό λόγο του Μποττόν ξεδιπλώνεται η παρηγορητική λειτουργία της φιλοσοφίας που παρότι συστήθηκε πριν εκατοντάδες χρόνια στην ανθρωπότητα εξακολουθεί να μας εφοδιάζει με απαντήσεις και λύσεις σε όλα τα δύσκολα που έχουμε απέναντί μας όσο ζούμε. Οι αφηγηματικές αρετές του βιβλίου είναι πρόδηλες στον αναγνώστη από την πρώτη κιόλας σελίδα 

Η Πύλη των Φιλοσόφων του Robert Zimmer (Εκδόσεις Διόπτρα)

Άλλο ένα εξαιρετικό βιβλίο που μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για να ασχοληθείς με τον κόσμο της φιλοσοφίας, είναι η Πύλη των Φιλοσόφων του Zimmer που περιδιαβαίνει τους σημαντικότερους σταθμούς της. Από την Πολιτεία του Πλάτωνα, στην Κριτική του Καθαρού Λόγου του Καντ, 16 έργα που καθόρισαν την ιστορία της φιλοσοφίας.

Μια σύντομη ξενάγηση σε δεκαέξι από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της φιλοσοφίας, που ξεκινά από την Πολιτεία του Πλάτωνα και φτάνει μέχρι και τον 20ό αιώνα, με ενδεικτικούς ενδιάμεσους σταθμούς τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι, τον Κόσμο ως Βούληση και ως Παράσταση του Σοπενχάουερ, το Τάδε έφη Ζαρατούστρα του Νίτσε, το Κεφάλαιο του Μαρξ κ.ά.

Κάθε κεφάλαιο παρέχει πρόσβαση σε ένα μείζον φιλοσοφικό έργο και περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη προσέγγισή του, αλλά και σημαντικά στοιχεία για τη ζωή του συγγραφέα και για τις φιλοσοφικές του θέσεις - πάντα στο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν τα έργα.

Ένα βιβλίο που διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον από την αρχή ως το τέλος, γραμμένο σε γλώσσα εύληπτη. Ένα φιλοσοφικό οδοιπορικό, για το οποίο ο αναγνώστης δεν χρειάζεται να έχει στις αποσκευές του κανέναν ιδιαίτερο εξοπλισμό και καμία προηγούμενη εξοικείωση. Μια πύλη που οδηγεί στον κόσμο των μεγάλων φιλοσόφων. Ιδανικό για δωράκι σε κάποιον που έχει εκφράσει το ενδιαφέρον να βυθιστεί στον κόσμο της φιλοσοφίας.

Πως ο Σενέκας μου έσωσε τη ζωή του Newman Clay (εκδόσεις Πατάκη)

Ο Clay Newman έπιασε πάτο πολύ νέος και ξεπέρασε τη δοκιμασία του μέσα από μια μακρά διαδικασία αυτογνωσίας. Στα είκοσι τέσσερα χρόνια του απαρνήθηκε τις συμβουλές των ψυχιάτρων και τη βοήθεια των αντικαταθλιπτικών. Ξεκίνησε ένα μοναχικό ταξίδι, το οποίο κράτησε επτά χρόνια και τον οδήγησε στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και στην Ασία, αναζητώντας εμπειρίες που θα τον μεταμόρφωναν και χρήσιμες γνώσεις που θα έδιναν ένα καινούριο νόημα στη ζωή του.

Κάπου εκεί ήρθε σε επαφή με τη στωική φιλοσοφία κι άρχισε να αντιλαμβάνεται ολόκληρη τη ζωή του αλλιώς. Ο Σενέκας του έδειξε τον δρόμο κι αναζήτησε τη συμπόνοια, την ταπεινότητα αλλά και τις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του που έκρυβε μέσα του. Με λόγο απλό, λιτό και δίχως κουραστικές κι ασυνάρτητες εσωτερικές περιγραφές, ο Clay βάζει κάτω κάθε τσαρλατάνο Life-coacher που αερολογεί ακατάπαυστα θέλοντας να συλλαβίσει την ευτυχία. Πατά στις θεμελιώδεις αρχές της φιλοσοφίας και βγαίνει νικητής στη δυσκολότερη μάχη, αυτή της δύσκολης καθημερινότητας που βιώνουν οι άνθρωποι σήμερα.

Η φιλοσοφία με απλά λόγια (εκδόσεις Κλειδάριθμος)

Η φιλοσοφία δεν πρέπει να είναι προνόμιο μιας κλειστής κάστας σπουδαγμένων βιβλιόφιλων που χαϊδεύουν το καλοχτενισμένο τους μούσι όσο αναλύουν ρεύματα και φιλοσοφικά έργα. Είναι σημαντικό να μπει στη ζωή του καθένα και να του δώσει τις απαντήσεις που χρειάζεται ώστε να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω.

Για αυτό το συγκεντρωτικό αυτό έργο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κλειδάριθμός, δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία σε κάποιον άσχετο με το αντικείμενο να κατανοήσει τις βασικές αρχές της μέσα από κατανοητά κεφάλαια κι εύκολες περιγραφές, συζητώντας μια σειρά από ερωτήματα που ταλανίζουν κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο όπως: Πως δημιουργήθηκε το σύμπαν; Τι είναι η αλήθεια; Πως μπορούμε να ζήσουμε μια ενάρετη ζωή; Από την αυγή της Ιστορίας, άλλωστε ο άνθρωπος διατυπώνει τέτοια σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη φύση της ζωής και την ύπαρξη - και οι μεγάλοι στοχαστές προτείνουν απαντήσεις που διαμορφώνουν διαρκώς τον κόσμο μας.