Έλληνες συγγραφείς που αξίζει να γνωρίσεις (μέρος β)

Η εγχώρια βιβλιοπαραγωγή τα τελευταία χρόνια στέκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Όλο και περισσότεροι Έλληνες συγγραφείς μας εκπλήσσουν ευχάριστα με τα βιβλία τους, γεγονός που κάνει περήφανους τόσο εμάς όσο και τα ράφια της βιβλιοθήκης μας. Με τον κατ’ οίκον περιορισμό μας να συνεχίζεται άγνωστο για πόσο ακόμα, μοιάζει ιδανική ευκαιρία να επενδύσουμε τον αναγνωστικό μας χρόνο σε εκείνους. Αφού κάναμε την αρχή είπαμε να γράψουμε και το δεύτερο μέρος, προτείνοντας άλλους πέντε εξαιρετικούς Έλληνες συγγραφείς που αξίζει να γνωρίσουμε.

Βίκυ Τσελεπίδου

Η Βίκυ Τσελεπίδου είναι δίχως άλλο μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις Ελληνίδων συγγραφέων. Από τις εκδόσεις Νεφέλη έχουν κυκλοφορήσει όλα της τα βιβλία: Ελενίτ (2014), Αλεπού, αλεπού τι ώρα είναι; (2017), Φιλελλήνων (2018) και το περσινό Ο Μεγάλος Σκύλος. Σε κάθε βιβλίο που καταπιάνεται η Τσελεπίδου δίνει στον αναγνώστη μια εμπνευσμένη πρόταση, που δεν ακολουθεί τους βασικούς λογοτεχνικούς κανόνες και πολύ καλά κάνει. Για αυτό και τώρα με το τελευταίο της βιβλίο, παρουσιάζει ένα από τα καλύτερα εγχώρια μυθιστορήματα των τελευταίων ετών.

Ισορροπώντας με το ένα πόδι στην επιστημονική φαντασία και με το άλλο στη ρομαντική λογοτεχνία, μιλά για το θέμα της ανθρώπινης μεταφοράς σε μια νέα ζωή, μέσω της κατάψυξης κυττάρων. Όσο περνούν οι σελίδες, ασυναίσθητα σκέφτεσαι τον Orwell να κρυφογελά μιας και το φάντασμα του πλανάται ευλογώντας το κείμενο. Παράλληλα δίπλα του μοιάζει να έχει πιάσει στασίδι ο Charlie Brooker και να ορέγεται την τηλεοπτική μεταφορά του Μεγάλου Σκύλου στον νέο κύκλο του Black Mirror. Ένας νέος τόπος και μια νέα εποχή ξημερώνει στον Μεγάλο Σκύλο παρακολουθώντας τη Μάριον ως βασική ηρωίδα να επαναλαμβάνει «Πιστεύω εγώ πως ο άνθρωπος είναι κακός, Πως μαθαίνει, του μαθαίνουν, πώς να είναι καλός. Πιστεύω εγώ ότι αυτό είναι σπουδαίο κατόρθωμά του», όπως ακριβώς στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. 

Ένα σπαρακτικό ερωτικό γράμμα στους ανθρώπους που δεν σταματούν ποτέ να κρυφοκοιτούν στη μεριά του Σείριου (του αστερισμού του Μεγάλου Σκύλου)

Ηρώ Σκάρου

Η τέχνη του διηγήματος μόνο εύκολη δεν είναι. Χρειάζεται μαστοριά, μετρημένο λόγο κι εικονοπλαστική δεινότητα, αλλιώς μοιάζει με ελαφρώς ανέμπνευστο post στα social media. Η Ηρώ Σκάρου, έχει όλα τα παραπάνω και μετρά ήδη δυο εξαιρετικές συλλογές διηγημάτων στο ενεργητικό της. «...Προχώρησε μέσα κι άνοιξε τα παραθυρόφυλλα. Ο Νίκος στεκόταν στην είσοδο. Έμοιαζε σαν να προσπαθούσε να θυμηθεί για ποιον λόγο ήταν εκεί. "Μια χαρά είναι", του φώναξε η Λένα κάνοντας εύθυμη τη φωνή της. «Ελάχιστη δουλειά θέλει «...» Η ανακαίνιση ενός σπιτιού. Η κατεδάφιση ενός άλλου. Ένας τοίχος με οικογενειακές φωτογραφίες. Το βουβό πιάνο στο διαμέρισμα της πόλης. Μια δύσκολη κλειστή στροφή. Η ζωή απέναντι.»

Αυτά εν ολίγοις ήταν γραμμένα στο οπισθόφυλλο πρώτου της βιβλίου Μια Χαρά Είναι (εκδόσεις Γκοβόστης 2018) με το οποίο κι ήταν υποψήφια για το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου του περιοδικού Αναγνώστης. Είκοσι ένα καλογραμμένα διηγήματα για τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας, που στραγγίζουν καθημερινά τις ζωές τους μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας αφού κοιτούν καθημερινά τη μοίρα τους κατά πρόσωπο, ξεπερνώντας τις συμβάσεις με τις οποίες αναγκάζονται να ζουν. Κείμενα με ροή και μπόλικες ανατροπές, μοιάζουν ιδανικό ανάγνωσμα, για διάβασμα ενόσω περιμένεις κάποιο μέσο μεταφοράς να σε επιστρέψει σπίτι σου. Το 2020 κυκλοφόρησε η δεύτερη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο Η Ζωή όπως Είναι (εκδόσεις Κέδρος).

Διαβάζοντας από το οπισθόφυλλο μαθαίνεις τα εξής: Ένας επιστήμονας μελετά τους παράγοντες της μακροζωίας ενώ μια νοικοκυρά αποκαλύπτει τις αιτίες ενός πρόωρου θανάτου. Ένα αγόρι που αρνείται να μιλήσει γράφει την ιστορία του στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου κι ένας Έλληνας της διασποράς διαβάζει τη δική του σε αλλεπάλληλα στρώματα καταστροφής. Ένας νεαρός κρατούμενος ονειρεύεται τον κόσμο όπως θα έπρεπε να είναι κι ένας μεσόκοπος πωλητής τον αντικρίζει όπως είναι πραγματικά. Οικογενειακά μυστικά ξεδιπλώνονται σε παραχωμένα σημειώματα ενώ κάποια παραμένουν αθέατα σε μία ορθάνοιχτη ντουλάπα.

Πιο ώριμη πλέον η Σκάρου, μάχεται ξανά με όλες εκείνες τις μικρές στιγμές της καθημερινότητας και βγαίνει νικήτρια μαζί τους ήρωες τους, που κρύβουν μέσα τους αλήθεια και φιλότιμο απέναντι στον αναγνώστη. Δεν τον φορτώνουν με ανούσιες πληροφορίες, αντίθετα στήνουν σκηνές σχεδόν κινηματογραφικές σε σύλληψη κι εκτέλεση, όσο εσύ κρυφοκοιτάς τις ζωές τους, σελίδα τη σελίδα.

Αντρέας Πασσάς

Ο Αντρέας Πασσάς είναι ένας υπέροχος τύπος που σκαρώνει συχνά κατάμαυρα κι αναρχικά διηγήματα, σε διάφορα μικρά sites πολιτισμικού ενδιαφέροντος. Κάθε ένα από αυτά, βουτάει τον αναγνώστη από τον λαιμό και τον καλεί στο σκοτεινό του σύμπαν, με το σαρδόνιο χιούμορ του. Όταν λοιπόν ανακοινώθηκε η κυκλοφορία του πρώτου του βιβλίου με τίτλο Κακή Σπορά (2018) από τις εκδόσεις Πνοή πήραμε μια μεγάλη χαρά. Στο υπέροχο καφκικό εξώφυλλο του βιβλίου δεσπόζει ο τίτλος και στο οπισθόφυλλο σαν περίληψη τα ακόλουθα «Σύμφωνα με τον Κίρκεγκαρντ υπάρχουν δύο είδη απελπισίας. Εκείνη που δεν θέλεις να είσαι ο εαυτός σου, και η άλλη, που θες απελπισμένα να είσαι ο εαυτός σου. Έντεκα διηγήματα για κείνους που βρίσκονται κάπου ανάμεσα. Ή αλλιώς, ιστορίες για το σκουλήκι στο μήλο. Εύφλεκτοι χαρακτήρες σε μια ανηρωική εποχή».

Αν ψάχνεις μια και μόνο λέξη για να χαρακτηρίσεις τη συλλογή διηγημάτων του Πασσά, τότε το «σκληρή» είναι αυτή που χρειάζεσαι. Δίχως φτιασιδωμένο λόγο και πλουμιστούς βερμπαλισμούς ο συγγραφέας, γράφει την ωμή αλήθεια του όσο περιδιαβαίνει στις ιστορίες του, την νυχτερινή Αθήνα. Με ήρωες βγαλμένους από ταινίες του Μάικ Λι και του Γιάννη Οικονομίδη, εξερευνά τον θυμό και τη βία που κρύβουν μέσα τους άνθρωποι που πάντα βρίσκονταν στην ξεχασμένη πλευρά της ιστορίας. Δεν ωραιοποιεί καταστάσεις ο Πασσάς, ούτε ενδιαφέρεται να δώσει απαντήσεις, σε ερωτήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την ανάγνωση και πολύ καλά κάνει. Η Κακή Σπορά, διαβάζεται απνευστί και μένει κόμπος στο λαιμό σου για πολύ καιρό!

Δημήτρης Τζάνογλος

Οι νεοσύστατες εκδόσεις Κυψέλη, ήρθαν στο τέλος του 2020 και γέμισαν με περισσή χαρά το αναγνωστικό κοινό της χώρας, μιας και πρόκειται για το πνευματικό παιδί του συγγραφέα Νίκου Βεργέτη (τσέκαρε οπωσδήποτε το Χόλι Μάουντεν από τις εκδόσεις Κέλευθος, 2017). Από τις εκδόσεις Κυψέλη λοιπόν κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο του Δημήτρη Τζάνογλου που αν και δεν έχει κλείσει καν τα 30 χρόνια, έδωσε μια εξαιρετική συλλογή διηγημάτων. Με τίτλο Στον Ιστό, ο Τζάνογλος αναμοχλεύει ιστορίες αστικού τοπίου με ήρωες γνώριμους και καθημερινούς, που συναντά σε μια βόλτα στην Αθήνα.

Γράφει ωμά και ρεαλιστικά, μιλώντας έξω από τα δόντια για φαινόμενα βίας της διπλανής πόρτας, για ατέρμονες συζητήσεις περί ιδεολογιών, για τη μοναξιά που φυτρώνει στις ψυχές μας και θεριεύει όσο ο ατομικισμός διαλύει την ουτοπική κοινωνία, που θέλαμε να ζήσουμε όταν μεγαλώσουμε.

Παρότι υπάρχει μια έντονη προφορικότητα στο λόγο του Τζάνογλου το βιβλίο διαβάζεται νεράκι και τρυπώνει στην καρδιά μας, σαν μια ωδή στο κλεινόν άστυ που αγαπάμε να μισούμε.

Παναγιώτης Βλάχος

Ο Παναγιώτης Βλάχος γεννήθηκε στη Μεσσηνία. Μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και ζει. Εργάστηκε για σχεδόν είκοσι χρόνια στον εκδοτικό χώρο κι ασχολείται συστηματικά με την ψυχανάλυση. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του: Ανά δύο και ένας μόνος του (2002), Καλή σας νύχτα, κύριε Φρόιντ (2006), Οι ανόητοι (2011), Το blues της ανεργίας (2016) και Αλλαγή φρουράς (2020). 

Έχοντας μια ιδιαίτερη αδυναμία στο τελευταίο του βιβλίο θα σταθούμε στην Αλλαγή Φρουράς. Μπορείς να βρεις εδώ την περίληψη του έργου που όπως μπορείς να καταλάβεις έχει έντονες ψυχαναλυτικές προεκτάσεις. Βαθύ κι έντονα συμβολικό το δημιούργημα του Παναγιώτη Βλάχου γράφει με ρυθμό κλείνοντας το μάτι στον αναγνώστη, μέσα από την πολυεπίπεδη γραφή του που δεν στέκεται σε μια επιφανειακή αντιμετώπιση των ηρώων του. Αντίθετα βουτά στα μύχια της ψυχής τους μέσα από φιλοσοφικούς στοχασμούς που βασανίζουν κάθε ύπαρξη. Η γνώση του συγγραφέα απλώνεται σε πολλούς τομείς, ωστόσο δεν κουνά με αίσθημα διδακτισμού το δάχτυλο στον αναγνώστη, αντίθετα του απλώνει το χέρι προσκαλώντας τον σε ένα λογοτεχνικό παιχνίδι γεμάτο ιδέες και γλαφυρές περιγραφές.