Hortus Conclusus: 36 ιστορίες για την άνοιξη που (δεν) χάσαμε

Την Ίριδα Κρητικού δεν την γνωρίζουμε για τις λογοτεχνικές της δημοσιεύσεις, αλλά για την μακρά παρουσία της στα εικαστικά πράγματα της χώρας, ως επιμελήτρια ορισμένων από τα σημαντικότερα events που πραγματοπιήθηκαν επί ελληνικού εδάφους την τελευταία εικοσαετία.

Πώς νιώθει, άραγε, ένας άνθρωπος που ενώ όλη του τη ζωή γράφει εισαγωγικά και επεξηγηματικά κείμενα παρουσίασης καλλιτεχνών και εκθέσεων, αποφασίζει μια μέρα που απλά δεν αντέχει να κάνει αλλιώς, να γράψει πράγματα διαφορετικά; Να γράψει για τις μικρές μπαλάντες της εσωστρεφούς καθημερινότητας και για τις συνειρμικές μνήμες που τον κράτησαν όρθιο, αυτοτελή και παράδοξα ευτυχή κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού;

Όλοι μας ζήσαμε την καραντίνα, και μέσα σε αυτήν κάναμε ανασκόπηση. Βρήκαμε τον εαυτό μας. Αναρωτηθήκαμε. Και ίσως μερικές φορές να προσπαθήσαμε να βγάλουμε περισσότερο νόημα από αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, δημιουργώντας.

Την Πέμπτη 25 και την Παρασκευή 26 Ιουνίου από τις 12.00 έως τις 19.00 και το Σάββατο 27 Ιουνίου από τις 12.00 έως τις 17.00, πραγματοποιείται η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου της Ίριδας Κρητικού HORTUS CONCLUSUS - Τριάντα έξι ιστορίες ξανακερδισμένης άνοιξης στο ApArt Suite (Πραξιτέλους 15-19, 4ος όροφος) στην Αθήνα. Στο πλαίσιο της παρουσίασης πραγματοποιείται παράλληλη έκθεση 36 πρωτότυπων έργων του Νεκτάριου Αποσπόρη που φιλοτεχνήθηκαν με αφορμή το βιβλίο.

Ο λατινικός όρος Hortus Conclusus που δίνει το όνομά του στον τίτλο του βιβλίου, σηματοδοτεί τόσο κυριολεκτικά όσο και συμβολικά τον περίκλειστο κήπο, που σε πολύ πρώιμη ήδη εποχή, τόσο στο Άσμα Ασμάτων όσο και στη μετέπειτα βυζαντινή περίοδο όπου και συνδέεται με την ίδια την Παναγία, ταυτίζεται με το απαγορευμένο και μη προσπελάσιμο αλλά και με την εύθραυστη θηλυκότητα, την εσωστρέφεια της γυναικείας φύσης, ενώ, κατά τη μεσαιωνική εποχή και την πρώιμη αναγέννηση, ο ίδιος όρος συνδέεται επίσης με την απόλαυση, την πληρότητα και τη θεραπεία.

Οι 36 μικρές ιστορίες του βιβλίου, γραμμένες στο σύνολό τους κατά την πολύ πρόσφατη περίοδο της καραντίνας και καλύπτοντας έναν διάστημα δύο ακριβώς μηνών (14.3 έως 13.5.20), υπήρξαν το καθημερινό θεραπευτικό καταφύγιο της συγγραφέως. Ακολουθώντας μια νοερή χρονική διαδρομή που σηματοδοτεί μεταξύ άλλων το κινητό ημερολόγιο του φετινού αλλόκοτου Πάσχα, οι ιστορίες αυτές διαδραματίζονται με επίκεντρο τον αστικό πυρήνα της πόλης, και, αν και δεν διανύουν παρά την πολύ μικρή προβλεπόμενη ακτίνα δράσης, διασώζουν εντατικά και αλλεπάλληλα οπτικά ερεθίσματα που συνομιλούν με τον διεσταλμένο χρόνο και τις οξυμένες αισθήσεις, ενώ ενεργοποιούν καταλυτικά τη συνειρμική μνήμη.

Αναπάντεχες συναντήσεις με οπωρικά και λουλούδια, πεταλούδες και σαλιγκάρια στη βεράντα και τα μπαλκόνια του σπιτιού και νοερές μεταβάσεις στον απροσπέλαστο κατά το διάστημα εκείνο κήπο της Αίγινας, άσκοπες βόλτες με τον σκύλο στον Λυκαβηττό και στο χέρσο δίπλα στο εργοτάξιο της Αμερικανικής Πρεσβείας, περίπατοι στην Πλάκα και το ιστορικό κέντρο ή ανακουφιστικές «εκδρομές» στη σαββατιάτικη λαϊκή της Καλλιδρομίου, τρέπονται σε πολύχρωμες μπαλάντες της τελούσας υπό περιορισμό καθημερινότητας, ενώ συστηματικά αν και υπαινικτικά, συνδιαλέγονται με την τέχνη, την ιστορία, τη λογοτεχνία, την ποίηση.



Με αφορμή το βιβλίο και τις ιστορίες του, δημιουργήθηκαν ισάριθμα μικρά ζωγραφικά έργα από τον Νεκτάριο Αποσπόρη, σταθερό συνομιλητή της συγγραφέως από την αρχή αυτής της απόπειρας, τα οποία συμπεριλαμβάνονται επίσης στην έκδοση.

Διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο:

Τα χαμομηλάκια της πλατείας Μαβίλη

Σάββατο 2.5.20

Τα χαμομήλια τις περισσότερες φορές, πρώτα τα πατώ και ύστερα τα μυρίζω. Κρυμμένα στα χορτάρια, αγκαλιασμένα με εκρήξεις κόκκινου, εκπέμπουν ένα ύστατο ευγενικό άρωμα πριν ξεψυχήσουν κάτω από τα βαριά πέλματα απρόσεκτων εκδρομέων, κάτω από τα χαρμόσυνα ποδοβολητά των μικρών παιδιών που απλά επιθυμούν να ξεχυθούν στην ύπαιθρο. «Δεν μπορείς να με πιάσεις…», «πιάσε με αν μπορείς…», φωνάζουν ολοένα το ένα στο άλλο.

Όποτε εισπνέω τη χλωρή τους ύπαρξη, επιθυμώ σφοδρά κι εγώ εξοχές και άγνωστες διαδρομές ανάμεσα σε δασωμένα σπάρτα και βυζαντινούς ερειπιώνες. Γεύματα ελαφρά με ελάχιστους συντρόφους, γοργά στρωμένα κάτω από σφενδαμιές και κυπαρίσσια.

Ακολουθώντας χθες πρωί το ανυπόμονο λουρί του σκύλου στο χωματένιο μονοπάτι που διασχίζει το άκτιστο ανακουφιστικό οικόπεδο στο πλάι της Πρεσβείας, πρώτα τα μύρισα, κι ύστερα, αποφεύγοντας να τα πατήσω, προχώρησα ως τη μικρή πλατεία που ορίζει το τέρμα της συγκεκριμένης διαδρομής. Στάθηκα επιστρέφοντας στην όχθη του οικείου χέρσου κι έκοψα δυο γεμάτες χούφτες από τον λιλιπούτειο κάμπο που είχε απροειδοποίητα ανθίσει στις κοίτες του μονοπατιού.

Ίσως το λευκοκίτρινο δοξαστικό του εδάφους να ξεπρόβαλλε αιφνιδίως γιατί επιτέλους ξεκουράστηκαν το χώμα και ο αέρας.

Ίσως, ωστόσο, τα χαμομηλάκια της Μαβίλη να φυτρώνουν κάθε άνοιξη ακριβώς εδώ, στο μικρό άδειο οικόπεδο της πόλης, αθέατα ως σήμερα κι απόρθητα από το δικό μου βλέμμα...

--

Το βιβλίο σχεδιάστηκε από τον Ανδρέα Γεωργιάδη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έλιξ σε επιμέλεια του Γιώργου Φλωράκη.