Διαβάσαμε το 1983 του Χριστόφορου Κάσδαγλη
Μια κατάληψη, ένας νέος πρωταγωνιστής και μια δεκαετία που "πρωταγωνιστεί" σε ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης.
Γεννήθηκα στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Επομένως η ζωή μου αρχίζει με μνήμες και βιώματα την 3η χιλιετία, μετά το 2000, όταν πλέον μπήκα στο γυμνάσιο κι άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο. Όμως η δεκαετία του ’80 ήταν η εποχή που οι γονείς μου βρίσκονταν στην πιο παραγωγική ηλικία, όχι πια στην πρώτη νιότη τους, και το ΠΑΣΟΚ άλλαζε τον χάρτη της πολιτικής. Ο Κάσδαγλης μιλά για το τότε…
> Ο Χριστόφορος Κάσδαγλης γεννήθηκε το 1958. Δεν λογάριαζε να ανακατευθεί με τα βιβλία ούτε με τη δημοσιογραφία. Σπούδασε οικονομικά στην Ανωτάτη Εμπορική και δούλεψε μια δεκαετία στην Εθνική Τράπεζα. Η όψιμη εμπλοκή του στους μηχανισμούς της στρατιωτικής θητείας, το 1986, αλλάζει ριζικά τους προσανατολισμούς του. Με το ψευδώνυμο Χρήστος Καστανάς εκδίδει το οδοιπορικό της θητείας του με τον τίτλο "Απολύομαι και τρελαίνομαι" και αλλάζει επάγγελμα. Έχει γράψει τα βιβλία "Απολύομαι και τρελαίνομαι" (1988), "Επικίνδυνη ευρεσιτεχνία" (1991), "Η Αριστερά και ο κακός ο λύκος: Το γαμώτο ενός αριστερού" (2009), "Σπλιτ!" (2009) και "Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού" (2010). Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, σε περιοδικά, στο ραδιόφωνο και στο ίντερνετ. Ιδρυτικό μέλος της δημοσιογραφικής κολεκτίβας blogal.gr. Σπούδασε Οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Ζει στην Αθήνα, δραπετεύει στα Τρίκαλα Κορινθίας και ονειρεύεται τα Κύθηρα και τα Απαλάχια Όρη.
Για να είμαι πιο σαφής, ο Κάσδαγλης μιλά για το 1983. Ένα έτος πριν από το 1984, το οποίο μάλλον κάποιο ρόλο θα παίζει σε όλο το μυθιστόρημα.
Εξηγούμαι: ο αφηγητής Βλαδίμηρος Δημητριάδης στα είκοσι χρόνια του φεύγει κακήν κακώς απ’ το σπίτι και ταυτόχρονα συμμετέχει ενεργά στην κατάληψη της Σχολής του. Επομένως, βρίσκει έστω και προσωρινό κατάλυμα εκεί και μέσω των βιωμάτων και κυρίως των σκέψεών του, αναπλάθει τη φοιτητική ζέση των ημερών. Η κατάληψη, οι φιλίες, οι έρωτες, η Αριστερά, η προσωπική ωρίμαση, οι ψυχικές περιπέτειες της νιότης, η εργασία, η χειραφέτηση, το σύστημα και οι αντοχές του ατόμου απέναντί του, η διαλεκτική, η πολιτισμική επανάσταση…
Ο ήρωας είναι ο ίδιος ο πρωταγωνιστής του “Σπλιτ!” (2009), προηγούμενου βιβλίου του Κάσδαγλη, που έχουμε διαβάσει και παρουσιάσει παλιότερα: Εδώ. Ωστόσο, έχει περάσει σε άλλο επίπεδο, από το πολύ προσωπικό που αφορά τα καζίνο στο φοιτητικό-πολιτικό και σε μια ολόκληρη γενιά που έζησε τη δεκαετία του ’80 και τις έντονα πολιτικές της ανησυχίες.
Έτσι, ενώ ο ίδιος ο αφηγητής δηλώνει ότι γράφει ένα μυθιστόρημα μαθητείας, πώς δηλαδή ενηλικιώθηκε ως φοιτητής και ως ανεξάρτητος της οικογένειάς του άνθρωπος, η δεκαετία που τον γαλούχησε παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Το πολιτικό μπλέκεται με το κοινωνικό κι ευρύτερο πολιτισμικό: “Ο κνίτης γούσταρε αντάρτικα και λαϊκά. Ο πασοκτζής ήθελε έντεχνους … Ο αυτόνομος προτιμούσε ροκιές και χέβι μέταλ.”! Όλοι τελικά συμφώνησαν στο “Χάραμα” και στον Τσιτσάνη… Ο πρωταγωνιστής μοιράζεται λοιπόν ανάμεσα στα διαδικαστικά της κατάληψης και στην προσπάθειά του να βρει δουλειά, ξεκινώντας δημοσιογράφος στην “Αναγέννηση”.
Κρατώ μερικά αποστάγματα (πολιτικής) σοφίας, που απορρέουν από όλο το story και συνοψίζονται προς το τέλος του έργου: οι Αριστεροί ζουν το δικό τους αφελές αφήγημα, που ζητά μια δίκαιη αταξική κοινωνία, αλλά κατά βάθος επιδιώκουν μια ουτοπία που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, όχι μόνο επειδή συνεχώς διχάζονται ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη αλλά και επειδή η γραφειοκρατική λογική της δημοκρατίας τους καταπατά κάθε ελεύθερη πρωτοβουλία. Οι Δεξιοί ακολούθησαν τη δεκαετία του ’90 το δικό τους φιλελεύθερο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο η πρόοδος -ό,τι και να γίνει- θα έρθει, κι αυτό ισοδυναμεί με οικονομική ανάπτυξη. Αυτό το αφήγημα θυσιάζει άλλες πλευρές, αλλά εντέλει στην πράξη η συνεχής πρόοδος είναι άλλος ένας μύθος, που ίσως δεν ευσταθεί.
Χάρηκα τη γνώση γύρω από τη δεκαετία, χάρηκα και τις πολιτικές σοφίες του Κάσδαγλη. Δεν κατάλαβα ακριβώς πώς σχετίζει τα γεγονότα του 1983 τα οποία αναπαριστά με το 1984 του Orwell, αλλά το μυθιστόρημα και χωρίς αυτό κρατιέται ψηλά.
Πάπισσα Ιωάννα
> Ο Χριστόφορος Κάσδαγλης γεννήθηκε το 1958. Δεν λογάριαζε να ανακατευθεί με τα βιβλία ούτε με τη δημοσιογραφία. Σπούδασε οικονομικά στην Ανωτάτη Εμπορική και δούλεψε μια δεκαετία στην Εθνική Τράπεζα. Η όψιμη εμπλοκή του στους μηχανισμούς της στρατιωτικής θητείας, το 1986, αλλάζει ριζικά τους προσανατολισμούς του. Με το ψευδώνυμο Χρήστος Καστανάς εκδίδει το οδοιπορικό της θητείας του με τον τίτλο "Απολύομαι και τρελαίνομαι" και αλλάζει επάγγελμα. Έχει γράψει τα βιβλία "Απολύομαι και τρελαίνομαι" (1988), "Επικίνδυνη ευρεσιτεχνία" (1991), "Η Αριστερά και ο κακός ο λύκος: Το γαμώτο ενός αριστερού" (2009), "Σπλιτ!" (2009) και "Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού" (2010). Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, σε περιοδικά, στο ραδιόφωνο και στο ίντερνετ. Ιδρυτικό μέλος της δημοσιογραφικής κολεκτίβας blogal.gr. Σπούδασε Οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Ζει στην Αθήνα, δραπετεύει στα Τρίκαλα Κορινθίας και ονειρεύεται τα Κύθηρα και τα Απαλάχια Όρη.
Για να είμαι πιο σαφής, ο Κάσδαγλης μιλά για το 1983. Ένα έτος πριν από το 1984, το οποίο μάλλον κάποιο ρόλο θα παίζει σε όλο το μυθιστόρημα.
Εξηγούμαι: ο αφηγητής Βλαδίμηρος Δημητριάδης στα είκοσι χρόνια του φεύγει κακήν κακώς απ’ το σπίτι και ταυτόχρονα συμμετέχει ενεργά στην κατάληψη της Σχολής του. Επομένως, βρίσκει έστω και προσωρινό κατάλυμα εκεί και μέσω των βιωμάτων και κυρίως των σκέψεών του, αναπλάθει τη φοιτητική ζέση των ημερών. Η κατάληψη, οι φιλίες, οι έρωτες, η Αριστερά, η προσωπική ωρίμαση, οι ψυχικές περιπέτειες της νιότης, η εργασία, η χειραφέτηση, το σύστημα και οι αντοχές του ατόμου απέναντί του, η διαλεκτική, η πολιτισμική επανάσταση…
Ο ήρωας είναι ο ίδιος ο πρωταγωνιστής του “Σπλιτ!” (2009), προηγούμενου βιβλίου του Κάσδαγλη, που έχουμε διαβάσει και παρουσιάσει παλιότερα: Εδώ. Ωστόσο, έχει περάσει σε άλλο επίπεδο, από το πολύ προσωπικό που αφορά τα καζίνο στο φοιτητικό-πολιτικό και σε μια ολόκληρη γενιά που έζησε τη δεκαετία του ’80 και τις έντονα πολιτικές της ανησυχίες.
Έτσι, ενώ ο ίδιος ο αφηγητής δηλώνει ότι γράφει ένα μυθιστόρημα μαθητείας, πώς δηλαδή ενηλικιώθηκε ως φοιτητής και ως ανεξάρτητος της οικογένειάς του άνθρωπος, η δεκαετία που τον γαλούχησε παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Το πολιτικό μπλέκεται με το κοινωνικό κι ευρύτερο πολιτισμικό: “Ο κνίτης γούσταρε αντάρτικα και λαϊκά. Ο πασοκτζής ήθελε έντεχνους … Ο αυτόνομος προτιμούσε ροκιές και χέβι μέταλ.”! Όλοι τελικά συμφώνησαν στο “Χάραμα” και στον Τσιτσάνη… Ο πρωταγωνιστής μοιράζεται λοιπόν ανάμεσα στα διαδικαστικά της κατάληψης και στην προσπάθειά του να βρει δουλειά, ξεκινώντας δημοσιογράφος στην “Αναγέννηση”.
Κρατώ μερικά αποστάγματα (πολιτικής) σοφίας, που απορρέουν από όλο το story και συνοψίζονται προς το τέλος του έργου: οι Αριστεροί ζουν το δικό τους αφελές αφήγημα, που ζητά μια δίκαιη αταξική κοινωνία, αλλά κατά βάθος επιδιώκουν μια ουτοπία που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, όχι μόνο επειδή συνεχώς διχάζονται ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη αλλά και επειδή η γραφειοκρατική λογική της δημοκρατίας τους καταπατά κάθε ελεύθερη πρωτοβουλία. Οι Δεξιοί ακολούθησαν τη δεκαετία του ’90 το δικό τους φιλελεύθερο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο η πρόοδος -ό,τι και να γίνει- θα έρθει, κι αυτό ισοδυναμεί με οικονομική ανάπτυξη. Αυτό το αφήγημα θυσιάζει άλλες πλευρές, αλλά εντέλει στην πράξη η συνεχής πρόοδος είναι άλλος ένας μύθος, που ίσως δεν ευσταθεί.
Χάρηκα τη γνώση γύρω από τη δεκαετία, χάρηκα και τις πολιτικές σοφίες του Κάσδαγλη. Δεν κατάλαβα ακριβώς πώς σχετίζει τα γεγονότα του 1983 τα οποία αναπαριστά με το 1984 του Orwell, αλλά το μυθιστόρημα και χωρίς αυτό κρατιέται ψηλά.
Πάπισσα Ιωάννα
Χριστόφορος Κάσδαγλης
“1983”
εκδόσεις Καστανιώτη
2019
Σελ. 464
Τιμή: 15,00
“1983”
εκδόσεις Καστανιώτη
2019
Σελ. 464
Τιμή: 15,00
