Η τέχνη… πέρα από τις γραφές του Καβάφη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

«Βιβλία απλωμένα σε ένα μεγάλο τραπέζι κι άλλα κρεμασμένα στον τοίχο, πλάι σε μεγάλα μεταλλικά κηροπήγια με τη φλόγα των κεριών τους άλλοτε να τρεμοπαίζει κι άλλοτε να είναι σβηστή. Τρία καράβια από κυματοδαρμένα ξύλα και φαγωμένα από τον άνεμο μέταλλα «πλέουν» σε μια θάλασσα από πήλινα βήματα. Και πλάι τους ένας σιωπηλός καταρράκτης πηγάζει από τον τοίχο αφήνοντας να πέσουν στο δάπεδο δεκάδες γκραφίτι».

Είναι το νέο εικαστικό πείραμα της γλύπτριας Αλεξάνδρας Αθανασιάδη, η οποία εκτός από τα αγαπημένα της σκουριασμένα μέταλλα και τα σμιλεμένα από τη φύση ξύλα, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη της τους εγκλωβισμένους σε πολυκαιρισμένες χειρόγραφες σελίδες στίχους του Κ.Π. Καβάφη. Και με αυτές συνθέτει την δουλειά της – καρπό προσπάθειας των τελευταίων τεσσάρων ετών – υπό τον τίτλο ««Έργα πέρα από τις γραφές του Καβάφη» σε επιμέλεια Ιωσήφ Τουπάι.

Το πολυσύνθετο, αυτό, εικαστικό σύμπαν της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη επέλέξε η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη για να εγκαινιάσει ουσιαστικά την καινούρια της πτέρυγα «Ιωάννης Μακρυγιάννης», έναν χώρο 200 τ.μ., στον οποίο η Βιβλιοθήκη προγραμματίζει να φιλοξενεί εκθέσεις τόσο σύγχρονης τέχνης, όσο και με υλικό από το πλούσιο περιεχόμενο της.

Αφετηρία για την έκθεση ««Έργα πέρα από τις γραφές του Καβάφη», η οποία πραγματοποιείται και με αφορμή την ανακήρυξη της Αθήνας ως Παγκόσμιας Πρωτεύουσας του Βιβλίου από την UNESCO, είναι η επανέκδοση του «Τετραδίου Σεγκόπουλου», ενός τετραδίου με 22 χειρόγραφα ποιήματα που ο Κ.Π. Καβάφης δώρισε στον κληρονόμο του Αλέξανδρο Σεγκόπουλο, και το οποίο κυκλοφόρησε το 1968 χάρη στον Γ.Π. Σαββίδη σε φωτομηχανική πανομοιότυπη έκδοση από τον «Ερμή».

«Ο γραφικός χαρακτήρας του Καβάφη, αλλά και το ίχνος που αφήνει η γραφή στην πίσω πλευρά κάθε σελίδας με ενδιαφέρουν πολύ. Γι’ αυτό και επέλεξα 18 αντίτυπα από την συγκεκριμένη έκδοση, παλαίωσα τις σελίδες της με τσάι και καφέ, με μολύβι ή ακόμη και σκίζοντας τις άκρες κι άρχισα να δημιουργώ τα δικά μου βιβλία, άλλοτε πιο κλειστά, άλλοτε περισσότερο ανοιχτά ώστε τα αποσπάσματά τους να μην διαβάζονται πάντα εύκολα, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον εαυτό μας: αποκαλύπτουμε ένα μέρος του κι ένα άλλο το κρατάμε κρυφό», λέει η Αλεξάνδρα Αθανασιάδη για το νέο σύνολο έργων της, το οποίο ξεκίνησε από έναν ανάγλυφο κορμό χτισμένο από μεγεθυσμένα και ταλαιπωρημένα θραύσματα χειρόγραφων ποιημάτων που δημιούργησε το 2013 για μια έκθεση στους Δελφούς με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κ.Π. Καβάφη και 80 από το θάνατό του.

Το μεταβατικό, όπως το χαρακτηρίζει η ίδια η γλύπτρια, έργο, ήταν εκείνο που την οδήγησε σε μια σειρά άλλων εγκαταστάσεων, όπως στα τρία καράβια από παλαιωμένα ξύλα που παραπέμπουν στο ταξίδι του δημοφιλούς ποιήματος «Ιθάκη», εξίσου με τα πήλινα βήματά που δημιουργούν ένα μονοπάτι. Στα παλιά παραμορφωμένα παράθυρα που παραπέμπουν στον εγκλωβισμό και την εσωστρέφεια του σύγχρονου ανθρώπου. Στα βιβλία που είτε κρέμονται από τους τοίχους, είτε είναι αραδιασμένα και μπορεί ο επισκέπτης να τα αγγίξει πάνω στο τραπέζι που δεσπόζει στην αίθουσα, ενώ η μεταλλική εκδοχή τους, τον υποδέχονται στον κήπο της Γενναδείου. Και βεβαίως στον καταρράκτη που «πηγάζει» από τον τοίχο κι αφήνει στο δάπεδο να «κυλήσουν» γκραφίτι (σε συνεργασία με τον Ραφαήλ Κόκκινο) είτε με στίχους του Κ. Π. Καβάφη, είτε με φράσεις από διάφορα κείμενα που για προσωπικούς λόγους έχει ξεχωρίσει η Αλεξάνδρα Αθανασιάδη.

«Στην έκθεση “Έργα πέρα από τις γραφές του Καβάφη” το βιβλίο είναι παράλληλα ένα φυσικό αντικείμενο και μια συμβολική φόρμα πάνω στην οποία η καλλιτέχνις επεξεργάστηκε σκέψεις και συναισθήματα που αναδύονται από την ποίηση. Τι πιο σπουδαίο για να “διαβάσεις” τον Καβάφη; Μια παρότρυνση σε όλους να αφήσουμε τη φαντασία και την προσωπική μας εμπειρία να μας οδηγήσουν στη γνώση. Καλή ανάγνωση», επισημαίνει η διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Μαρία Γεωργοπούλου.

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος (ελληνικά- αγγλικά) εικονογραφημένος κατάλογος υπό την επιμέλεια της ιστορικού τέχνης, Έφης Ανδρεάδη.

Πληροφορίες σχετικά με τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη:

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα στεγάζει μία πλούσια συλλογή βιβλίων και σπάνιων βιβλιοδεσιών, αρχείων, χειρογράφων και έργων τέχνης που αναδεικνύουν την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας και του Ελληνισμού από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή. Άνοιξε τις πύλες της το 1926 για να στεγάσει τη σημαντική δωρεά 26.000 τόμων βιβλίων του διπλωμάτη και βιβλιόφιλου Ιωάννη Γεννάδιου και περιλαμβάνει σήμερα περισσότερους από 120.000 τόμους βιβλίων, καθώς και σπάνιες βιβλιοδεσίες, αρχεία, χειρόγραφα και έργα τέχνης που αναφέρονται στην ελληνική παράδοση και τους γείτονες πολιτισμούς. Είναι γνωστή διεθνώς ως ερευνητικό κέντρο, ενώ, παράλληλα, βασισμένη στο όραμα του ιδρυτή της Ιωάννη Γεννάδιου, διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή του τόπου.