The equilibrists: ΔΕΣΤΕ νέους Έλληνες καλλιτέχνες
Το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ γιορτάζει τα 33 χρόνια του παρουσιάζοντας ισάριθμους νέους καλλιτέχνες και εικαστικές ομάδες στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς.
της Ιωάννας Γκομούζα
Διανύουν τις δεκαετίες των 20 και 30 χρόνων τους σε τεντωμένο σχοινί σ’ ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Πώς προσεγγίζουν λοιπόν τον κόσμο γύρω τους και τη σύγχρονη επισφάλεια αυτοί οι νέοι καλλιτέχνες-«σχοινοβάτες»; Τι μέσα επιλέγουν για να εκφραστούν; Και κατά πόσο οι κραδασμοί της σύγχρονης κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας «ακούγονται» στο έργο τους;
Γιορτάζοντας τα 33 χρόνια του, το ίδρυμα σύγχρονης τέχνης του διάσημου συλλέκτη Δάκη Ιωάννου, αντί να στραφεί στο παρελθόν, επιλέγει, όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά «να κοιτάζει προς τα εμπρός και εστιάζει στο μέλλον της νέας τέχνης στην Ελλάδα». Έως τις 9/10, με εξαίρεση τις διακοπές του Αυγούστου, μια βόλτα στην καλοκαιρινή έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη θα σε φέρει σε επαφή με την πρόσφατη δουλειά 33 ανερχόμενων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και την Κύπρο. Δημιουργοί που μπορεί να έχεις συναντήσει στις υποψηφιότητες των βραβείων του ΔΕΣΤΕ και στις ελληνικές γκαλερί ή ίσως και όχι.
«Ο τίτλος “The equilibrists” αναφέρεται στις προκλητικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι νέοι καλλιτέχνες διεθνώς και στην Ελλάδα και στον τρόπο με τον οποίο διαπλέουν αυτές τις περιστάσεις με επιδεξιότητα, αυτοσχεδιασμό και πειραματισμό» μου ανέφεραν οι επιμελητές του νεοϋορκέζικου New Museum, αλλά και της έκθεσης, Γκάρι Καριόν-Μουραγιάρι και Χέλγκα Κριστόφερσεν. «Επίσης αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους ισορροπούν υλικά, εικόνες και ιδέες σε μια κατάσταση συναρπαστικής έντασης» σημείωσαν διευκρινίζοντας την πρόθεσή τους να συλλάβουν «τους τρόπους με τους οποίους αυτή η νέα γενιά ανταποκρίνεται στον κόσμο γύρω της και την ποικιλία των μέσων και των προσεγγίσεων που υιοθετούν».
Χρειάστηκε να εξετάσουν γύρω στους 500 φακέλους και να φτάσουν σε περισσότερα από 100 στούντιο στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Λευκωσία, αλλά και στο Λονδίνο και στο Βερολίνο για να τους συναντήσουν τους «Εξισορροπιστές» αυτής της γενιάς.
Ζωγραφική, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο, περφόρμανς: καθώς περιηγείσαι στο ισόγειο του μουσείου στην Πειραιώς το βλέμμα ταξιδεύει ανάμεσα σε διαφορετικές εικόνες και αφηγήσεις.
Στις κέρινες προσόψεις, στοιχειωμένων υποτίθεται, αθηναϊκών κτιρίων της Μαλβίνας Παναγιωτίδη, στις ελαιογραφίες της Ειρήνης Αθανασίου για τα Δεκεμβριανά και στις εικόνες μιας Αθήνας στατικής του Γιάννη Καρπούζη που εικονογραφούν κάθεμιά με τον δικό της τρόπο το φάσμα της κρίσης. Στις σειριακές μορφές από γύψο και ατσάλι του Πέτρου Μώρη. Στις κατασκευές του Μανώλη Δασκαλάκη-Λεμού που… μυρίζουν πετρέλαιο και απηχούν φαντασιώσεις περί ανάπτυξης και στα «υφάδια» της Zoe Paul όπου το μοντέρνο συναντά το αρχαίο. Στη βίντεο-περιήγηση της κολεκτίβας Kernel στα βιομηχανικά αθηναϊκά suburbia και τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Στα γλυπτά του Δημήτρη Αμελαδιώτη και στις εγκαταστάσεις και τα σχέδια του Γιώργου Γεροντίδη με τη ζωηρή υλικότητα. Στην ξύλινη βιτρίνα όπου η Πάκυ Βλασσοπούλου ξετυλίγει με ποιητική διάθεση μια εσωτερική προσέγγιση για τη γνώση. Στον επίδοξο «ιπτάμενο» του Ορέστη Μαυρουδή.
Τα έργα αγγίζουν θέματα κάθε είδους, από την ιστορική μνήμη και τις αλλαγές στις απόψεις περί πολιτισμικής ταυτότητας μέχρι την πολιτική της αρχιτεκτονικής και των υποδομών, τις επιφάνειες και τις ροές του ψηφιακού χώρου.
«Ένας από τους στόχους της έκθεσης ήταν να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητα του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου στο οποίο δουλεύουν οι Έλληνες καλλιτέχνες χωρίς να παρουσιάζονται οι καλλιτέχνες απλώς ως εικονογράφηση αυτής της κατάστασης» μου είπαν η Χέλγκα και ο Γκάρι. «Πολλοί καλλιτέχνες στην έκθεση αντικατοπτρίζουν αυτό το γενικό πλαίσιο, αλλά το κάνουν με μια απόχρωση και με μια ποικιλία οπτικών. Όλοι οι καλλιτέχνες της έκθεσης, που επιλέγουν να δουλέψουν στην Ελλάδα σήμερα, χρειάζεται να περιηγηθούν την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η χώρα και αυτό τους οδήγησε στο να καινοτομούν και να συνεργάζονται με ενδιαφέροντες και συναρπαστικούς τρόπους και αυτό το πνεύμα ζωογονεί τις φόρμες που δημιουργούν».
Όταν βέβαια έχεις απέναντί σου δυο ανθρώπους που εμπλέκονται ενεργά ίσως στην πιο γνωστή εικαστική διοργάνωση διεθνώς για τους νέους καλλιτέχνες, δεν μπορείς παρά να ρωτήσεις εάν οι δικοί μας «Equilibrists» θα είχαν μια θέση στην Τριενάλε του New Museum.
«Δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμα την επιλογή για την επόμενη Τριενάλε που πραγματοποιείται το 2018» μου απάντησαν. «Όμως αυτό το πρότζεκτ ήταν επίσης ένα εξαιρετικά χρήσιμο και παραγωγικό τμήμα της ερευνητικής διαδικασίας και για τους καλλιτέχνες που συναντήσαμε και για τα θέματα που εξετάζονται στην ελληνική εικαστική σκηνή και για το πώς μπορεί να συνδέονται με άλλες περιοχές στον κόσμο».
Διανύουν τις δεκαετίες των 20 και 30 χρόνων τους σε τεντωμένο σχοινί σ’ ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Πώς προσεγγίζουν λοιπόν τον κόσμο γύρω τους και τη σύγχρονη επισφάλεια αυτοί οι νέοι καλλιτέχνες-«σχοινοβάτες»; Τι μέσα επιλέγουν για να εκφραστούν; Και κατά πόσο οι κραδασμοί της σύγχρονης κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας «ακούγονται» στο έργο τους;
Γιορτάζοντας τα 33 χρόνια του, το ίδρυμα σύγχρονης τέχνης του διάσημου συλλέκτη Δάκη Ιωάννου, αντί να στραφεί στο παρελθόν, επιλέγει, όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά «να κοιτάζει προς τα εμπρός και εστιάζει στο μέλλον της νέας τέχνης στην Ελλάδα». Έως τις 9/10, με εξαίρεση τις διακοπές του Αυγούστου, μια βόλτα στην καλοκαιρινή έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη θα σε φέρει σε επαφή με την πρόσφατη δουλειά 33 ανερχόμενων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και την Κύπρο. Δημιουργοί που μπορεί να έχεις συναντήσει στις υποψηφιότητες των βραβείων του ΔΕΣΤΕ και στις ελληνικές γκαλερί ή ίσως και όχι.
«Ο τίτλος “The equilibrists” αναφέρεται στις προκλητικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι νέοι καλλιτέχνες διεθνώς και στην Ελλάδα και στον τρόπο με τον οποίο διαπλέουν αυτές τις περιστάσεις με επιδεξιότητα, αυτοσχεδιασμό και πειραματισμό» μου ανέφεραν οι επιμελητές του νεοϋορκέζικου New Museum, αλλά και της έκθεσης, Γκάρι Καριόν-Μουραγιάρι και Χέλγκα Κριστόφερσεν. «Επίσης αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους ισορροπούν υλικά, εικόνες και ιδέες σε μια κατάσταση συναρπαστικής έντασης» σημείωσαν διευκρινίζοντας την πρόθεσή τους να συλλάβουν «τους τρόπους με τους οποίους αυτή η νέα γενιά ανταποκρίνεται στον κόσμο γύρω της και την ποικιλία των μέσων και των προσεγγίσεων που υιοθετούν».
Χρειάστηκε να εξετάσουν γύρω στους 500 φακέλους και να φτάσουν σε περισσότερα από 100 στούντιο στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Λευκωσία, αλλά και στο Λονδίνο και στο Βερολίνο για να τους συναντήσουν τους «Εξισορροπιστές» αυτής της γενιάς.
Ζωγραφική, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο, περφόρμανς: καθώς περιηγείσαι στο ισόγειο του μουσείου στην Πειραιώς το βλέμμα ταξιδεύει ανάμεσα σε διαφορετικές εικόνες και αφηγήσεις.
Στις κέρινες προσόψεις, στοιχειωμένων υποτίθεται, αθηναϊκών κτιρίων της Μαλβίνας Παναγιωτίδη, στις ελαιογραφίες της Ειρήνης Αθανασίου για τα Δεκεμβριανά και στις εικόνες μιας Αθήνας στατικής του Γιάννη Καρπούζη που εικονογραφούν κάθεμιά με τον δικό της τρόπο το φάσμα της κρίσης. Στις σειριακές μορφές από γύψο και ατσάλι του Πέτρου Μώρη. Στις κατασκευές του Μανώλη Δασκαλάκη-Λεμού που… μυρίζουν πετρέλαιο και απηχούν φαντασιώσεις περί ανάπτυξης και στα «υφάδια» της Zoe Paul όπου το μοντέρνο συναντά το αρχαίο. Στη βίντεο-περιήγηση της κολεκτίβας Kernel στα βιομηχανικά αθηναϊκά suburbia και τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Στα γλυπτά του Δημήτρη Αμελαδιώτη και στις εγκαταστάσεις και τα σχέδια του Γιώργου Γεροντίδη με τη ζωηρή υλικότητα. Στην ξύλινη βιτρίνα όπου η Πάκυ Βλασσοπούλου ξετυλίγει με ποιητική διάθεση μια εσωτερική προσέγγιση για τη γνώση. Στον επίδοξο «ιπτάμενο» του Ορέστη Μαυρουδή.
Τα έργα αγγίζουν θέματα κάθε είδους, από την ιστορική μνήμη και τις αλλαγές στις απόψεις περί πολιτισμικής ταυτότητας μέχρι την πολιτική της αρχιτεκτονικής και των υποδομών, τις επιφάνειες και τις ροές του ψηφιακού χώρου.
«Ένας από τους στόχους της έκθεσης ήταν να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητα του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου στο οποίο δουλεύουν οι Έλληνες καλλιτέχνες χωρίς να παρουσιάζονται οι καλλιτέχνες απλώς ως εικονογράφηση αυτής της κατάστασης» μου είπαν η Χέλγκα και ο Γκάρι. «Πολλοί καλλιτέχνες στην έκθεση αντικατοπτρίζουν αυτό το γενικό πλαίσιο, αλλά το κάνουν με μια απόχρωση και με μια ποικιλία οπτικών. Όλοι οι καλλιτέχνες της έκθεσης, που επιλέγουν να δουλέψουν στην Ελλάδα σήμερα, χρειάζεται να περιηγηθούν την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η χώρα και αυτό τους οδήγησε στο να καινοτομούν και να συνεργάζονται με ενδιαφέροντες και συναρπαστικούς τρόπους και αυτό το πνεύμα ζωογονεί τις φόρμες που δημιουργούν».
Όταν βέβαια έχεις απέναντί σου δυο ανθρώπους που εμπλέκονται ενεργά ίσως στην πιο γνωστή εικαστική διοργάνωση διεθνώς για τους νέους καλλιτέχνες, δεν μπορείς παρά να ρωτήσεις εάν οι δικοί μας «Equilibrists» θα είχαν μια θέση στην Τριενάλε του New Museum.
«Δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμα την επιλογή για την επόμενη Τριενάλε που πραγματοποιείται το 2018» μου απάντησαν. «Όμως αυτό το πρότζεκτ ήταν επίσης ένα εξαιρετικά χρήσιμο και παραγωγικό τμήμα της ερευνητικής διαδικασίας και για τους καλλιτέχνες που συναντήσαμε και για τα θέματα που εξετάζονται στην ελληνική εικαστική σκηνή και για το πώς μπορεί να συνδέονται με άλλες περιοχές στον κόσμο».
