Ο Theaster Gates στο Μουσείο Μπενάκη

Ο Theaster Gates είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους καλλιτέχνες διεθνώς. Το έργο του αντλεί σε εννοιολογικό και υλικό επίπεδο τόσο από την παράδοση  της ιστορίας της τέχνης, όσο και από τη φυλετική ιδεολογία της διασποράς των αυτόχθονων Αφρικανών («Black Diaspora») και τα προσωπικά του βιώματα. Μέσω μιας καλλιτεχνικής προσέγγισης που διεκδικεί εξίσου την πολιτιστική επανοικειοποίηση και την κοινωνική ενδυνάμωση, ο Gates  νοηματοδοτεί και φορτίζει αντικείμενα και ιδέες με νέους τρόπους, προτάσσοντας το καλλιτεχνικό έργο ως ένα «συγκοινωνούν δοχείο» ή ένα ιερό λείψανο που παραπέμπει σε ιστορικές μνήμες και σε συλλογικές εμπειρίες.

«Πάντοτε επιστρέφω στο αγγείο. Είναι μέρος της διανοητικής ζωοδόχου δύναμης της δουλειάς μου και προηγείται όλων των άλλων ειδών δημιουργίας» - Theaster Gates

O Gates ξεκίνησε να δουλεύει με πηλό τη δεκαετία του ’90, όταν ήταν φοιτητής. Μετά το πτυχίο του στην κεραμική και την πολεοδομία στο Πανεπιστήμιο της Iowa, πέρασε έναν χρόνο στο Tokoname της Ιαπωνίας μελετώντας αγγειοπλαστική. Για τον καλλιτέχνη, ο «κύκλος του μόχθου» και η  καθημερινή χρήση των αγγείων τα καθιστά «ιερά» αντικείμενα, δίνοντάς τους υπερβατικό, κοινωνικό αλλά και τελετουργικό νόημα.

Το Μουσείο Μπενάκη με ιδιαίτερη χαρά παρουσιάζει μία σειρά κεραμικών μεγάλης κλίμακας του Theaster Gates στις αίθουσες των Προϊστορικών, Κλασικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων του Μουσείου Ελληνικού Πολιτισμού. Η συνύπαρξη σύγχρονων και αρχαίων έργων καθίσταται αφετηρία για ελεύθερους συνειρμούς που συνδέουν τα αντικείμενα και την υλικότητά τους. Η αντιπαραβολή των έργων του Gates με τα αρχαία έργα αναδεικνύει τη σημασία της δημιουργίας και της χειρωνακτικής εργασίας καθώς και την πνευματική σύνδεση με το χώμα, τη γη, όπως αυτή έχει πάρει μορφή διαχρονικά και διαπολιτισμικά μέσω της κεραμικής τέχνης.

Η εφυάλωση και όπτηση των επτά μοναδικών αγγείων μεγάλης κλίμακας έχουν παραγάγει διαφορετικές όψεις και υφές: άλλοτε λευκά σαν την κιμωλία, άλλοτε ρηγματωμένα και κάποτε σκούρα, βιομορφικά,  με λαμπερή μεταλλική επιφάνεια. Ο Gates καταφέρνει έτσι να συγκεράσει αρχαίες παραδόσεις με τη σύγχρονη αισθητική, ενεργοποιώντας εκλεκτικές συγγένειες μεταξύ της «Ανατολικής», «Δυτικής» και Αφρικανικής Τέχνης. Η θεώρησή του για τα πήλινα αγγεία ως οικουμενικά αντικείμενα με τελετουργική σημασία που πιστοποιούν την πρωταρχική σχέση της ανθρωπότητας με τη γη ενεργοποιείται στις αίθουσες του Μουσείου Μπενάκη. μέσα από τη σύγκριση με αρχαία έργα κεραμικής από την ανατολική Μεσόγειο.


Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη

Ο Theaster Gates γεννήθηκε στο Σικάγο, όπου ζει και εργάζεται. Έλαβε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο της Iowa, Ames, το 1996. Μετά την αποφοίτηση του σπούδασε κεραμική στο Tokoname της Ιαπωνίας και αργότερα έλαβε μεταπτυχιακούς τίτλους στις καλές τέχνες και τη θεολογία από το Πανεπιστήμιο του Cape Town το 1998 και στην πολεοδομία από το Πανεπιστήμιο της Iowa το 2006.

Έργα του βρίσκονται στις δημόσιες συλλογές των Whitney Museum of American Art, Νέα Υόρκη˙ Museum of Modern Art, Νέα Υόρκη˙ Museum of Contemporary Art, Σικάγο˙ Los Angeles County Museum of Art, Λος Άντζελες˙ και Tate Gallery, Λονδίνο. Οι ατομικές εκθέσεις και τα project του περιλαμβάνουν τα εξής: «An Epitaph for Civil Rights», Museum of Contemporary Art, Λος Άντζελες (2011–12)˙ «Processions», Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Ουάσινγκτον (2016–19)˙«True Value», Fondazione Prada, Μιλάνο (2016)˙ «Black Archive», Kunsthaus Bregenz, Αυστρία (2016)˙ «How to Build a House Museum», Art Gallery of Ontario, Τορόντο (2016)˙ «The Minor Arts», National Gallery of Art, Ουάσινγκτον (2017)˙ «Black Madonna», Kunstmuseum Basel, Βασιλεία (2018), και στο Sprengel Museum, Αννόβερο˙ «Black Image Corporation», Fondazione Prada Osservatorio, Μιλάνο (2018–19), και στο GropiusBau, Βερολίνο˙ «Amalgam», Palais de Tokyo, Παρίσι (2019), και στην Tate Liverpool, Μεγάλη Βρετανία˙ «Assembly Hall», Walker Art Center, Μιννεάπολη (2019)˙ και «Black Chapel», Haus der Kunst, Μόναχο (2019–20)˙ «China Cabinet», Prada Rong Zhai, Σανγκάη (2021)˙ «Bad Neon», Tank Shanghai, Σανγκάη (2021)˙ και «A Clay Sermon», Whitechapel Gallery, Λονδίνο (2021). Ο Gates συμμετείχε επίσης στις εκθέσεις Whitney Biennial, Νέα Υόρκη (2010)˙ Documenta 13, Κάσελ, Γερμανία (2012)˙ 56η Biennale di Venezia (2015)˙ και  Chicago Architecture Biennial (2015 και 2019). Έχει βραβευτεί με τα Frederick Kiesler Prize for Architecture and the Arts (2021), Crystal Award (2020), J.C. Nichols Prize for Visionaries in Urban Development (2018), Nasher Sculpture Prize (2018), Sprengel Museum Kurt Schwitters Prize (2017) και  Artes Mundi 6 Prize (2015). Τον Απρίλιο του 2018 o Theaster Gates ορίστηκε ως ο πρώτος διακεκριμένος επισκέπτης-καλλιτέχνης και ως διευθυντής των καλλιτεχνικών πρωτοβουλιών στο Lunder Institute for American Art, Colby College, Waterville, Maine και έλαβε διδακτορικό από το University of the Arts, Λονδίνο (2018). Το 2022 πρόκειται να σχεδιάσει το Serpentine Pavilion, στην πρώτη ανάθεση σε πρόσωπο εκτός του επαγγελματικού χώρου των αρχιτεκτόνων στην ιστορία του θεσμού.