Μικροκλίμα Τσέπης: Η Ραλλού Παναγιώτου στο Κέντρο Τεχνών

Με έργα που αναπαριστούν τμήματα αντικειμένων, υφές της καθημερινότητας, φευγαλέα συμβάντα και προσωπικά βιώματα, η νέα ατομική έκθεση γλυπτικής της Ραλλούς Παναγιώτου με τίτλο «Μικροκλίμα τσέπης» παρουσιάζεται στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας.

Όπως υποδηλώνει ο τίτλος της έκθεσης, την γλύπτρια ενδιαφέρει το μερικό αντικείμενο, οι λεπτομέρειες ενός αντικειμένου ή περιβάλλοντος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τοπολογίες όπως η τσέπη ενός ανδρικού παντελονιού και η εσοχή ενός τοίχου μεταφέρουν, με τη μορφή μαρμάρινων ανάγλυφων και άλλων στοιχείων, την αίσθηση μιας τσέπης, το κενό, το περιεχόμενο, τη θερμοκρασία της.

Στα νέα της έργα της Παναγιώτου, η πόλη καθρεφτίζεται στα σώματα και η αστική κλίμακα συνδέεται με τη μικροκλίμακα του σώματος. Οι μετωνυμίες αντικειμένων διογκώνονται, ξεπερνούν τη χρονικότητά τους και από σύμβολα γίνονται πραγματικά, απτά αντικείμενα. Για παράδειγμα, το μοτίβο από ένα πλακάκι μπάνιου της δεκαετίας του ’70 μετατρέπεται σε μια σύνθετη κατασκευή, σε ένα είδος σκηνής, ή επίπλου, που είναι έτοιμο να υποδεχθεί το σώμα. Τα αντικείμενα που επιλέγει και αναπλάθει η Παναγιώτου πάντα έχουν να κάνουν με τη σωματικότητα.

«Για κάποιο λόγο, ο τίτλος της έκθεσης της Ραλλούς Παναγιώτου μου θυμίζει τον Γάλλο συγγραφέα Georges Perec, ο οποίος περιγράφει στα κείμενά του χώρους, παράξενους χώρους, που διαμορφώνονται ή επαναδιαμορφώνονται μέσω της μνήμης. Θα έλεγα λοιπόν ότι η συγκεκριμένη έκθεση αναφέρεται τόσο στην ατομική όσο και στη συλλογική εμπειρία. Στην εμπειρία ενός ατόμου -εν προκειμένω της καλλιτέχνιδας- αλλά και μιας ομάδας, μιας κοινότητας, ή ενός πλήθους», επισημαίνει μιλώντας στο In2life ο επιμελητής της έκθεσης, ιστορικός τέχνης, Χριστόφορος Μαρίνος.

«Με τις εικόνες που δημιουργεί η Παναγιώτου μπορεί κανείς να ταυτιστεί άμεσα, αρκεί να βάλει τη μνήμη του να εργαστεί. Στα έργα της το micro και το macro αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για να συγκροτήσουν έναν χώρο πλούσιο σε ερεθίσματα περιβάλλοντος και σε βιωματική γνώση. Το μικροκλίμα τσέπης, όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι, θα μπορούσε να είναι και το κλίμα -η ατμόσφαιρα- μιας πόλης, όχι απαραίτητα χρονικά προσδιορισμένης», προσθέτει ο ίδιος.

Πώς συνομιλεί η τελευταία δουλειά της Παναγιώτου με τα όσα συμβαίνουν σήμερα στις διεθνείς εικαστικές τάσεις; Κουβαλά στοιχεία ελληνικότητας το Μικροκλίμα τσέπης; 

«Παρακολουθώ στενά την πορεία της Παναγιώτου από το 2003. Δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μου ότι η δουλειά της έχει κάποια σχέση με το αφήγημα της ελληνικότητας, ή έστω με ένα αίσθημα ελληνικότητας, ή ότι έχει αναφορές σε αυτήν», απαντά ο κ. Μαρίνος.

»Ακόμα και τα τελευταία έργα της με τα ονόματα των δρόμων της Αθήνας, που φέρουν τον γενικό τίτλο It’s you and me Daddy (2021), έχουν ξεκάθαρα οικουμενικό χαρακτήρα και θα μπορούσαν κάλλιστα να σταθούν σε ένα κέντρο τέχνης στο Λονδίνο ή στη Γλασκώβη. Αν υπάρχει κάποιο αίσθημα στην γλυπτική της Παναγιώτου, αυτό είναι το λεγόμενο affect, το οποίο δίνει στη δουλειά της ιδιαίτερο βάθος και εμβέλεια».

Σε σχετική ερώτηση για τη σημασία που έχει για τον ελληνικό εικαστικό χώρο να παρουσιάζονται εδώ δουλειές καλλιτεχνών που διαγράφουν μια σημαντική πορεία στο εξωτερικό, ο ίδιος θεωρεί την Ραλλού Παναγιώτου μια καλλιτέχνη με διεθνές εκτόπισμα, κάτι που σημαίνει πολλά για τις δυνατότητές της.

Η γλύπτρια ζει στην Αθήνα και στη Γλασκώβη και επηρεάζεται και από τις δύο πόλεις. Συνεργάζεται με την γκαλερί Bernier/Eliades, η οποία είναι πολύ επιλεκτική όσον αφορά τους Έλληνες καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάζεται: παλαιότερα ήταν ο Γιώργος Λάππας, σήμερα είναι η Παναγιώτου, μια μαθήτριά του.

«Πιστεύω πως το Μικροκλίμα τσέπης συμπυκνώνει τη δυναμική της καλλιτέχνιδας και αποδεικνύει ότι με εστίαση και σκληρή δουλειά μπορεί κανείς να διευρύνει τα σύνορα. Από αυτή την άποψη, η έκθεση της Παναγιώτου στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων αποτελεί παράδειγμα για τους νεότερους Έλληνες καλλιτέχνες που αναζητούν τον δύσκολο δρόμο της καταξίωσης», λέει χαρακτηριστικά.