Βαγγέλης Μπαγιαρτάκης – Souvlaki Wars
Σουβλάκια, πίτες, πατάτες, αναψυκτικά, αλλά και ανυπόμονοι πελάτες, πεινασμένοι οπαδοί, Άραβες που μπορεί να στραβώσουν, διαγωνισμοί Eurovision, αλλά και βραδιές Champions League. Έχοντας 30'-45' στα χέρια τους, επιχειρηματικό όραμα, άντε και λίγο πείνα, 2-4 παίχτες έχουν τη δυνατότητα να ντυθούν σουβλατζήδες και να "επιχειρήσουν" με θεμιτά, αλλά και αθέμιτα μέσα, στο δίκαιο αγώνα κατά της λιγούρας.
Το Souvlaki Wars είναι σχεδιαστικά παιδί του Βαγγέλη Μπαγιαρτάκη, ενώ τα γραφιστικά και σκίτσα έχουν επιμεληθεί οι Δημήτρης Βασιάδης και Παναγιώτης Λύρης. Το 2010 κατέκτησε την πρώτη θέση στο Διαγωνισμό Σχεδιασμού Επιτραπεζίων του Greek Guild . Την παραγωγή και διανομή έχει αναλάβει η Κάισσα και ενώ τα πρώτα 2.000 κομματιών έχουν ήδη εξαντληθεί, πρόσφατα εμφανίστηκε στα ράφια των καταστημάτων η δεύτερη παρτίδα.
* Πώς "έκατσε" και ασχολήθηκες με τον σχεδιασμό ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού; Τι σε τράβηξε στον συγκεκριμένο χώρο;
Βαγγέλης Μπαγιαρτάκης: Από μικρό παιδί μου άρεσαν πάντα τα παιχνίδια. Παλιότερα κυρίως τα video games, μεγαλώνοντας όμως άρχισα να ασχολούμαι όλο και περισσότερο με τα επιτραπέζια παιχνίδια. Πέρα από το να τα παίζω όμως, μου άρεσε να διαβάζω και άρθρα με πληροφορίες γύρω από τη δημιουργία τους. Κάποια στιγμή λοιπόν σκέφτηκα να φτιάξω κι εγώ ένα δικό μου παιχνίδι. Ξεκίνησα με την ιδέα στο μυαλό μου την οποία και πέρασα πολύ καιρό επεξεργαζόμενος την (συνήθως μέσα σε βαγόνια του μετρό και σε λεωφορεία). Σιγά σιγά έφτιαξα κάποιες χειρόγραφες κάρτες για να κάνω τις πρώτες δοκιμές, το έπαιξα και με φίλους, και με τον καιρό απέκτησε τη μορφή περίπου που έχει και τώρα.
Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι μια πάρα πολύ ωραία ασχολία. Φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά, τους ψυχαγωγούν, ακονίζουν πολλές φορές το μυαλό τους ή τους βοηθάνε να ξεφύγουν για λίγο από την καθημερινότητα τους. Με το να ασχοληθώ με τον σχεδιασμό ενός παιχνιδιού, γνώρισα και το "δημιουργικό" κομμάτι. Το να προσπαθείς να φτιάξεις κάτι με το οποίο θα ασχοληθεί κάποιος άλλος και θα πρέπει να φροντίσεις να περάσει καλά. Μου άρεσε πάρα πολύ σαν εμπειρία και μου έδειξε ότι είναι κάτι με το οποίο θα ήθελα να ασχοληθώ πολύ περισσότερο στο μέλλον.
* Ποια είναι τα βασικά στάδια στην δημιουργία ενός επιτραπέζιου;
Το πρώτο στάδιο, που τυχαίνει να είναι και το πιο εύκολο, είναι η ιδέα. Με τι θα έχει να κάνει το επιτραπέζιο. Αυτή η ιδέα μπορεί να ξεκινήσει είτε από το θέμα του παιχνιδιού (πχ "ένα παιχνίδι γύρω από σουβλατζίδικα") είτε από έναν βασικό μηχανισμό (πχ "ένα παιχνίδι που οι παίκτες θα ξεκινάνε με μια μικρή στοίβα καρτών και στη διάρκεια του παιχνιδιού θα την εμπλουτίζουν"). Το στάδιο αυτό, εκτός από το πιο εύκολο είναι και το λιγότερο σημαντικό. Δεν είναι καθόλου δύσκολο το να σκεφτείς μια ιδέα. Όλοι το κάνουν αυτό. Το θέμα είναι να την υλοποιήσεις!
Αν έχεις ξεκινήσει με μια ιδέα γύρω από ένα θέμα, τότε το επόμενο στάδιο είναι να βρεις τους μηχανισμούς που θα το μεταφέρουν στο τραπέζι. Από τι δηλαδή θα αποτελείται το παιχνίδι (ταμπλό, κάρτες, πιόνια, ζάρια κλπ), τι περίπου θα κάνουν οι παίκτες, πώς θα κερδίζουν κλπ. (Αν έχεις ξεκινήσει βέβαια την ιδέα σου από τους ίδιους τους μηχανισμούς προφανώς πηγαίνεις κατευθείαν στο επόμενο στάδιο). Το στάδιο αυτό είναι αρκετά σημαντικό και είναι και το πιο δημιουργικό. Εδώ είναι που "φτιάχνεις" το παιχνίδι σου και προσπαθείς να τα δέσεις όλα μεταξύ τους ώστε να βγει ένα αποτέλεσμα που να είναι καλό.
Παρ' όλα αυτά, το επόμενο στάδιο είναι ακόμα πιο σημαντικό: Το Playtesting, οι δοκιμές δηλαδή του παιχνιδιού. Όσο καλές ιδέες κι αν έχεις, όσο καλά κι αν έχεις "δέσει" στο μυαλό σου όλα τα κομμάτια του παιχνιδιού, αυτό που θα σου δείξει πού βρίσκεσαι στ' αλήθεια είναι οι δοκιμές που θα κάνεις. Εδώ θα δεις αν όλα αυτά που είχες σκεφτεί δουλεύουν όπως υπολόγιζες, αν έχεις κάνει λάθη ή αν προκύπτει κάτι που δεν είχες προβλέψει. Και δεν αρκεί μόνο να παίξεις εσύ το παιχνίδι σου 5, 10, 20 ή 100 φορές. Πρέπει να το δώσεις και σε άλλους, να το παίξουν μόνοι τους. Να δεις αν είναι κατανοητό, αν κάνουν αυτά που εσύ θεωρούσες ότι θα κάνουν ή αν τείνουν προς μια άλλη κατεύθυνση. Να παρατηρήσεις τι λάθη κάνουν, αν προκύπτουν καταστάσεις που δεν προβλέπονται από τους κανόνες, αν κάποια στρατηγική είναι πολύ πιο δυνατή από τις άλλες κ.ο.κ. Πάνω απ' όλα όμως, να δεις αν το παιχνίδι σου είναι ευχάριστο και αν αρέσει στους παίκτες!
Από κει και πέρα, στην ουσία πας πίσω στο προηγούμενο στάδιο. Παίρνεις σχόλια και παρατηρήσεις από τις δοκιμές (τόσο των παικτών όσο και δικά σου) και με βάση αυτά κάνεις τις ανάλογες τροποποιήσεις στο παιχνίδι. Και μετά ξανακάνεις δοκιμές. Και μετά πάλι διορθώσεις. Και πάλι δοκιμές. Στην ουσία μπαίνεις σε έναν κύκλο όπου βελτιώνεις συνεχώς το παιχνίδι και το δοκιμάζεις ξανά και ξανά και ξανά. Απ' αυτόν τον κύκλο βγαίνεις όποτε θελήσεις εσύ. Όποτε κρίνεις (με βάση τις δοκιμές που έχεις κάνει) ότι το παιχνίδι είναι έτοιμο. Το αν έκανες καλά βέβαια που βγήκες ή όχι, θα κριθεί εκ του αποτελέσματος.
* Όταν σχεδίαζες το παιχνίδι είχες παράλληλα και άλλες επαγγελματικές υποχρεώσεις; Πόσο χρόνο σου πήρε για να το ολοκληρώσεις; Αναγκάστηκες να "αφήσεις" άλλες υποχρεώσεις πίσω;
Εδώ και κάποια χρόνια εργάζομαι σε μια εταιρεία οπότε η δημιουργία του Souvlaki Wars έγινε αναγκαστικά στον ελεύθερο μου χρόνο. Σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι ήταν η πρώτη φορά που ασχολιόμουν με κάτι τέτοιο (και το έκανα από μόνος μου - χωρίς να πιέζομαι από κάτι/κάποιον) το αποτέλεσμα ήταν να μου πάρει αρκετό καιρό - περίπου 2 χρόνια - μέχρι να καταλήξω κοντά στην τελική του μορφή. Επιπλέον, από τη στιγμή που έκλεισε η συμφωνία για την έκδοση του, χρειάστηκαν μερικοί μήνες ακόμα για την ετοιμασία του (το "στήσιμο" των καρτών, του ταμπλό, των οδηγιών κλπ), πάλι στον ελεύθερο μου χρόνο.
Στο κομμάτι αυτό της ετοιμασίας του τελικού προϊόντος ήταν που λίγο ζορίστηκα και αυτό γιατί συνέπεσε με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις (προστέθηκε νέο μέλος στην οικογένεια). Αν τελικά έμεινε κάτι πίσω, αυτό ήταν το παιχνίδι και όχι κάτι άλλο.
Το ίδιο "πρόβλημα" εξακολουθώ να αντιμετωπίζω και τώρα. Ο συνδυασμός δουλειάς και οικογένειας δε μου αφήνει και πολύ ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθώ στο βαθμό που θα ήθελα με το σχεδιασμό νέων παιχνιδιών. Κάνω όμως ότι μπορώ κρατώντας πάντα τις απαραίτητες ισορροπίες.
* Γιατί θεωρείς πως αντίστοιχες προσπάθειες στην Ελλάδα είναι μηδαμινές ή ακόμα και ανύπαρκτες; Μήπως ο κόσμος εδώ δεν είναι τόσο εξοικειωμένος με αντίστοιχα παιχνίδια και προτιμά τις "εύκολες" εναλλακτικές (π.χ. τάβλι);
Είναι πολλοί οι λόγοι που συντελούν σ' αυτό το φαινόμενο. Ένας από αυτούς είναι το ότι στην Ελλάδα δυστυχώς κυριαρχεί ακόμα η νοοτροπία ότι τα επιτραπέζια είναι για μικρά παιδιά. Σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι το 90% του κόσμου θεωρεί ως επιτραπέζια μόνο τη Μονόπολυ, το Risk και το Taboo, αγνοώντας το γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες - αν όχι χιλιάδες - διαφορετικά επιτραπέζια εκεί έξω για όλα τα γούστα, το αποτέλεσμα είναι να λες σε κάποιον ότι παίζεις επιτραπέζια και να σε κοιτάει σαν να του είπες το πιο περίεργο πράγμα του κόσμου (ή να θεωρεί ότι παλιμπαιδίζεις). Όταν λοιπόν το επίπεδο της άγνοιας είναι τόσο μεγάλο, μειώνεται αντίστοιχα και το όποιο αγοραστικό κοινό.
Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι ότι ο Έλληνας έχει συνδέσει τη διασκέδαση του με κάποια συγκεκριμένα πράγματα και δύσκολα "ξεφεύγει" απ' αυτά. Θα βγει δηλαδή για ένα ποτό ή για ένα σινεμά ή μια συναυλία, θα πάει στο κλαμπάκι το βράδυ μέχρι το πρωί, θα συναντηθεί με φίλους του σε μια γιορτή ή σε ένα πάρτυ αλλά δε θα καλέσει ποτέ άλλους στο σπίτι του για να παίξουν επιτραπέζια. Ειδικά το καλοκαίρι πχ, το να μείνεις μέσα στο σπίτι είναι αδιανόητο. Για τους Γερμανούς όμως (που έχουν μεγάλη παράδοση στα επιτραπέζια) κάτι τέτοιο είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Πάντως έχουν υπάρξει παρόμοιες προσπάθειες στο παρελθόν από Έλληνες. Δυστυχώς όμως, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, τα περισσότερα παιχνίδια είτε βγήκαν ως "αρπαχτή" (ίσα ίσα για να εκμεταλευτούν κάτι και να κάνουν πωλήσεις) είτε ήταν πολύ προχειροφτιαγμένα. Το αποτέλεσμα όμως και στις 2 περιπτώσεις ήταν να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι ελληνικές παραγωγές υστερούν πολύ έναντι των αντίστοιχων του εξωτερικού. Αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε να το αλλάξουμε μια και δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από άλλες χώρες με πολύ πιο έντονη δραστηριότητα στον τομέα αυτό.
* Είσαι υπέρ του να κυκλοφορεί ο σχεδιαστής με δικά του έξοδα το δημιούργημά του ή με κάποια εταιρεία; Ποια θεωρείς πως είναι τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής;
Πιστεύω εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αν και σχεδόν όλοι έχουν να κάνουν με 2 πράγματα: χρήματα και χρόνο. Αν κάποιος αποφασίσει να βγάλει μόνος του το παιχνίδι του τότε θα πρέπει να είναι έτοιμος για πολλές δυσκολίες. Κατ' αρχήν χρειάζεται ένα αρχικό κεφάλαιο που θα καλύψει τα έξοδα του παιχνιδιού. Από κει και πέρα, χρειάζεται να ασχοληθεί με όλες τις λεπτομέρειες της έκδοσης, να πάρει τιμές, να κλείσει συμφωνίες και να φροντίσει και για τη διακίνηση/προώθηση του παιχνιδιού. Πάρα πολύ τρέξιμο και πολλή δουλειά, με το "δημιουργικό" κομμάτι (τον σχεδιασμό αυτόν καθ' εαυτόν του παιχνιδιού) να αποτελεί παρά μόνο ένα μικρό τμήμα του όλου εγχειρήματος. Συν το ότι έχει πάντα το ρίσκο να μην πάει καλά το παιχνίδι και να μη βγάλει πίσω τα λεφτά του. Απ' την άλλη πλευρά όμως, έχει απόλυτο έλεγχο της δουλειάς του και καθορίζει αυτός όλες τις πτυχές της έκδοσης.
Πηγαίνοντας σε μια εταιρεία συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Μπορείς να επικεντρωθείς μόνο στο δημιουργικό κομμάτι με κάποιον άλλον να ασχολείται με όλες τις υπόλοιπες λεπτομέρειες (ο οποίος λογικά θα έχει και μεγαλύτερη πείρα σε αυτές) αλλά και να παίρνει και το όποιο ρίσκο. Απ' την άλλη όμως έχεις πολύ λιγότερο έλεγχο στο όλο project (πχ μπορεί να σου ζητηθούν να αλλάξεις πράγματα στο παιχνίδι σου) ενώ και το οικονομικό όφελος είναι σαφώς μικρότερο.
Εξαρτάται λοιπόν από τις δυνατότητες του καθενός. Η πιο "ασφαλής" λύση είναι να απευθυνθεί σε μια εταιρεία και να αναλάβει αυτή την έκδοση του. Αν όμως έχει τα απαραίτητα χρήματα και τον απαραίτητο χρόνο να διαθέσει τότε ίσως να αξίζει περισσότερο να το πάρει πάνω του και να το βγάλει ο ίδιος.
* Αρκετά επιτραπέζια έχουν κατά καιρούς αποκτήσει ψηφιακή μορφή. Πώς θα σου φαινόταν μια τέτοια προοπτική; Θεωρείς ότι έτσι "χάνουν" κομμάτι της γοητείας τους;
Πολλές φορές είναι δύσκολο να βρεθείς με κάποιον (ή και περισσότερους) από κοντά για να παίξετε ένα παιχνίδι. Σε τέτοιες περιπτώσεις μια ηλεκτρονική έκδοση του αποτελεί ένα πάρα πολύ καλό υποκατάστατο. Προσωπικά, τον τελευταίο καιρό λόγω αυξημένων οικογενειακών υποχρεώσεων μου είναι αρκετά δύσκολο να συναντιέμαι συχνά με άλλους για να παίξουμε κάτι. Η ψηφιακή μορφή λοιπόν κάποιων παιχνιδιών (είτε εναντίον άλλων παικτών είτε εναντίον του "υπολογιστή") έχει αποτελέσει μια πάρα πολύ καλή λύση.
Δε θεωρώ ότι χάνουν τη γοητεία τους - ένα καλό παιχνίδι είναι πάντα καλό, όπως και να το παίξεις. Είναι όμως διαφορετική η αίσθηση που σου αφήνουν. Ένα επιτραπέζιο παιχνίδι δεν είναι μόνο το να κάνεις τις σωστές κινήσεις για να κερδίσεις. Περιλαμβάνει και το να βρεθείς με τους φίλους σου, να ανταλλάξετε τα νέα σας, να πειράξετε ο ένας τον άλλο... Όλα αυτά δε μπορεί να στα προσφέρει στον ίδιο βαθμό μία ηλεκτρονική έκδοση ενός παιχνιδιού. Όσο καλό "interface" και να έχει.
Όσον αφορά τα δικά μου παιχνίδια, σίγουρα θα με ενδιέφερε μία τέτοια προοπτική. Όχι μόνο θα έδινε σε πολύ κόσμο τη δυνατότητα να τα παίξει και να τα ευχαριστηθεί οποιαδήποτε στιγμή ήθελε, αλλά θα τα έκανε γνωστά και σε ανθρώπους που αυτή τη στιγμή αγνοούν εντελώς την ύπαρξη τους.
* Τι να περιμένουμε στο μέλλον από σένα;
Ελπίζω πολλά νέα επιτραπέζια! Η ενασχόληση μου με τη δημιουργία παιχνιδιών μου έχει ανοίξει έναν καινούριο κόσμο που ανυπομονώ να τον εξερευνήσω. Οι νέες ιδέες δεν παύουν να έρχονται - το μόνο που μου λείπει είναι ο χρόνος! Για την ώρα πάντως, μέσα στο 2012 καλώς εχόντων των πραγμάτων θα κυκλοφορήσουν άλλα 2 παιχνίδια μου. Ας ελπίσουμε να πάνε όλα καλά!
Το Souvlaki Wars κοστίζει 15€ και για όποιον "ψηθεί" είναι διαθέσιμο στα καταστήματα Κάισσα. Επίσης, μέσα στο 2012 ο Βαγγέλης Μπαγιαρτάκης θα κυκλοφορήσει το δεύτερο παιχνίδι του, Among the Stars με την Artipia Games.
Βίντεο: Περιγραφή του παιχνιδιού από το σχεδιαστή, στην Έκθεση Επιτραπεζίων Essen Spiele 2011.
Το Souvlaki Wars είναι σχεδιαστικά παιδί του Βαγγέλη Μπαγιαρτάκη, ενώ τα γραφιστικά και σκίτσα έχουν επιμεληθεί οι Δημήτρης Βασιάδης και Παναγιώτης Λύρης. Το 2010 κατέκτησε την πρώτη θέση στο Διαγωνισμό Σχεδιασμού Επιτραπεζίων του Greek Guild . Την παραγωγή και διανομή έχει αναλάβει η Κάισσα και ενώ τα πρώτα 2.000 κομματιών έχουν ήδη εξαντληθεί, πρόσφατα εμφανίστηκε στα ράφια των καταστημάτων η δεύτερη παρτίδα.
* Πώς "έκατσε" και ασχολήθηκες με τον σχεδιασμό ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού; Τι σε τράβηξε στον συγκεκριμένο χώρο;
Βαγγέλης Μπαγιαρτάκης: Από μικρό παιδί μου άρεσαν πάντα τα παιχνίδια. Παλιότερα κυρίως τα video games, μεγαλώνοντας όμως άρχισα να ασχολούμαι όλο και περισσότερο με τα επιτραπέζια παιχνίδια. Πέρα από το να τα παίζω όμως, μου άρεσε να διαβάζω και άρθρα με πληροφορίες γύρω από τη δημιουργία τους. Κάποια στιγμή λοιπόν σκέφτηκα να φτιάξω κι εγώ ένα δικό μου παιχνίδι. Ξεκίνησα με την ιδέα στο μυαλό μου την οποία και πέρασα πολύ καιρό επεξεργαζόμενος την (συνήθως μέσα σε βαγόνια του μετρό και σε λεωφορεία). Σιγά σιγά έφτιαξα κάποιες χειρόγραφες κάρτες για να κάνω τις πρώτες δοκιμές, το έπαιξα και με φίλους, και με τον καιρό απέκτησε τη μορφή περίπου που έχει και τώρα.
Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι μια πάρα πολύ ωραία ασχολία. Φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά, τους ψυχαγωγούν, ακονίζουν πολλές φορές το μυαλό τους ή τους βοηθάνε να ξεφύγουν για λίγο από την καθημερινότητα τους. Με το να ασχοληθώ με τον σχεδιασμό ενός παιχνιδιού, γνώρισα και το "δημιουργικό" κομμάτι. Το να προσπαθείς να φτιάξεις κάτι με το οποίο θα ασχοληθεί κάποιος άλλος και θα πρέπει να φροντίσεις να περάσει καλά. Μου άρεσε πάρα πολύ σαν εμπειρία και μου έδειξε ότι είναι κάτι με το οποίο θα ήθελα να ασχοληθώ πολύ περισσότερο στο μέλλον.
* Ποια είναι τα βασικά στάδια στην δημιουργία ενός επιτραπέζιου; Το πρώτο στάδιο, που τυχαίνει να είναι και το πιο εύκολο, είναι η ιδέα. Με τι θα έχει να κάνει το επιτραπέζιο. Αυτή η ιδέα μπορεί να ξεκινήσει είτε από το θέμα του παιχνιδιού (πχ "ένα παιχνίδι γύρω από σουβλατζίδικα") είτε από έναν βασικό μηχανισμό (πχ "ένα παιχνίδι που οι παίκτες θα ξεκινάνε με μια μικρή στοίβα καρτών και στη διάρκεια του παιχνιδιού θα την εμπλουτίζουν"). Το στάδιο αυτό, εκτός από το πιο εύκολο είναι και το λιγότερο σημαντικό. Δεν είναι καθόλου δύσκολο το να σκεφτείς μια ιδέα. Όλοι το κάνουν αυτό. Το θέμα είναι να την υλοποιήσεις!
Αν έχεις ξεκινήσει με μια ιδέα γύρω από ένα θέμα, τότε το επόμενο στάδιο είναι να βρεις τους μηχανισμούς που θα το μεταφέρουν στο τραπέζι. Από τι δηλαδή θα αποτελείται το παιχνίδι (ταμπλό, κάρτες, πιόνια, ζάρια κλπ), τι περίπου θα κάνουν οι παίκτες, πώς θα κερδίζουν κλπ. (Αν έχεις ξεκινήσει βέβαια την ιδέα σου από τους ίδιους τους μηχανισμούς προφανώς πηγαίνεις κατευθείαν στο επόμενο στάδιο). Το στάδιο αυτό είναι αρκετά σημαντικό και είναι και το πιο δημιουργικό. Εδώ είναι που "φτιάχνεις" το παιχνίδι σου και προσπαθείς να τα δέσεις όλα μεταξύ τους ώστε να βγει ένα αποτέλεσμα που να είναι καλό.
Παρ' όλα αυτά, το επόμενο στάδιο είναι ακόμα πιο σημαντικό: Το Playtesting, οι δοκιμές δηλαδή του παιχνιδιού. Όσο καλές ιδέες κι αν έχεις, όσο καλά κι αν έχεις "δέσει" στο μυαλό σου όλα τα κομμάτια του παιχνιδιού, αυτό που θα σου δείξει πού βρίσκεσαι στ' αλήθεια είναι οι δοκιμές που θα κάνεις. Εδώ θα δεις αν όλα αυτά που είχες σκεφτεί δουλεύουν όπως υπολόγιζες, αν έχεις κάνει λάθη ή αν προκύπτει κάτι που δεν είχες προβλέψει. Και δεν αρκεί μόνο να παίξεις εσύ το παιχνίδι σου 5, 10, 20 ή 100 φορές. Πρέπει να το δώσεις και σε άλλους, να το παίξουν μόνοι τους. Να δεις αν είναι κατανοητό, αν κάνουν αυτά που εσύ θεωρούσες ότι θα κάνουν ή αν τείνουν προς μια άλλη κατεύθυνση. Να παρατηρήσεις τι λάθη κάνουν, αν προκύπτουν καταστάσεις που δεν προβλέπονται από τους κανόνες, αν κάποια στρατηγική είναι πολύ πιο δυνατή από τις άλλες κ.ο.κ. Πάνω απ' όλα όμως, να δεις αν το παιχνίδι σου είναι ευχάριστο και αν αρέσει στους παίκτες!
Από κει και πέρα, στην ουσία πας πίσω στο προηγούμενο στάδιο. Παίρνεις σχόλια και παρατηρήσεις από τις δοκιμές (τόσο των παικτών όσο και δικά σου) και με βάση αυτά κάνεις τις ανάλογες τροποποιήσεις στο παιχνίδι. Και μετά ξανακάνεις δοκιμές. Και μετά πάλι διορθώσεις. Και πάλι δοκιμές. Στην ουσία μπαίνεις σε έναν κύκλο όπου βελτιώνεις συνεχώς το παιχνίδι και το δοκιμάζεις ξανά και ξανά και ξανά. Απ' αυτόν τον κύκλο βγαίνεις όποτε θελήσεις εσύ. Όποτε κρίνεις (με βάση τις δοκιμές που έχεις κάνει) ότι το παιχνίδι είναι έτοιμο. Το αν έκανες καλά βέβαια που βγήκες ή όχι, θα κριθεί εκ του αποτελέσματος.
* Όταν σχεδίαζες το παιχνίδι είχες παράλληλα και άλλες επαγγελματικές υποχρεώσεις; Πόσο χρόνο σου πήρε για να το ολοκληρώσεις; Αναγκάστηκες να "αφήσεις" άλλες υποχρεώσεις πίσω; Εδώ και κάποια χρόνια εργάζομαι σε μια εταιρεία οπότε η δημιουργία του Souvlaki Wars έγινε αναγκαστικά στον ελεύθερο μου χρόνο. Σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι ήταν η πρώτη φορά που ασχολιόμουν με κάτι τέτοιο (και το έκανα από μόνος μου - χωρίς να πιέζομαι από κάτι/κάποιον) το αποτέλεσμα ήταν να μου πάρει αρκετό καιρό - περίπου 2 χρόνια - μέχρι να καταλήξω κοντά στην τελική του μορφή. Επιπλέον, από τη στιγμή που έκλεισε η συμφωνία για την έκδοση του, χρειάστηκαν μερικοί μήνες ακόμα για την ετοιμασία του (το "στήσιμο" των καρτών, του ταμπλό, των οδηγιών κλπ), πάλι στον ελεύθερο μου χρόνο.
Στο κομμάτι αυτό της ετοιμασίας του τελικού προϊόντος ήταν που λίγο ζορίστηκα και αυτό γιατί συνέπεσε με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις (προστέθηκε νέο μέλος στην οικογένεια). Αν τελικά έμεινε κάτι πίσω, αυτό ήταν το παιχνίδι και όχι κάτι άλλο.
Το ίδιο "πρόβλημα" εξακολουθώ να αντιμετωπίζω και τώρα. Ο συνδυασμός δουλειάς και οικογένειας δε μου αφήνει και πολύ ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθώ στο βαθμό που θα ήθελα με το σχεδιασμό νέων παιχνιδιών. Κάνω όμως ότι μπορώ κρατώντας πάντα τις απαραίτητες ισορροπίες.
* Γιατί θεωρείς πως αντίστοιχες προσπάθειες στην Ελλάδα είναι μηδαμινές ή ακόμα και ανύπαρκτες; Μήπως ο κόσμος εδώ δεν είναι τόσο εξοικειωμένος με αντίστοιχα παιχνίδια και προτιμά τις "εύκολες" εναλλακτικές (π.χ. τάβλι);
Είναι πολλοί οι λόγοι που συντελούν σ' αυτό το φαινόμενο. Ένας από αυτούς είναι το ότι στην Ελλάδα δυστυχώς κυριαρχεί ακόμα η νοοτροπία ότι τα επιτραπέζια είναι για μικρά παιδιά. Σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι το 90% του κόσμου θεωρεί ως επιτραπέζια μόνο τη Μονόπολυ, το Risk και το Taboo, αγνοώντας το γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες - αν όχι χιλιάδες - διαφορετικά επιτραπέζια εκεί έξω για όλα τα γούστα, το αποτέλεσμα είναι να λες σε κάποιον ότι παίζεις επιτραπέζια και να σε κοιτάει σαν να του είπες το πιο περίεργο πράγμα του κόσμου (ή να θεωρεί ότι παλιμπαιδίζεις). Όταν λοιπόν το επίπεδο της άγνοιας είναι τόσο μεγάλο, μειώνεται αντίστοιχα και το όποιο αγοραστικό κοινό.
Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι ότι ο Έλληνας έχει συνδέσει τη διασκέδαση του με κάποια συγκεκριμένα πράγματα και δύσκολα "ξεφεύγει" απ' αυτά. Θα βγει δηλαδή για ένα ποτό ή για ένα σινεμά ή μια συναυλία, θα πάει στο κλαμπάκι το βράδυ μέχρι το πρωί, θα συναντηθεί με φίλους του σε μια γιορτή ή σε ένα πάρτυ αλλά δε θα καλέσει ποτέ άλλους στο σπίτι του για να παίξουν επιτραπέζια. Ειδικά το καλοκαίρι πχ, το να μείνεις μέσα στο σπίτι είναι αδιανόητο. Για τους Γερμανούς όμως (που έχουν μεγάλη παράδοση στα επιτραπέζια) κάτι τέτοιο είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Πάντως έχουν υπάρξει παρόμοιες προσπάθειες στο παρελθόν από Έλληνες. Δυστυχώς όμως, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, τα περισσότερα παιχνίδια είτε βγήκαν ως "αρπαχτή" (ίσα ίσα για να εκμεταλευτούν κάτι και να κάνουν πωλήσεις) είτε ήταν πολύ προχειροφτιαγμένα. Το αποτέλεσμα όμως και στις 2 περιπτώσεις ήταν να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι ελληνικές παραγωγές υστερούν πολύ έναντι των αντίστοιχων του εξωτερικού. Αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε να το αλλάξουμε μια και δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από άλλες χώρες με πολύ πιο έντονη δραστηριότητα στον τομέα αυτό.
* Είσαι υπέρ του να κυκλοφορεί ο σχεδιαστής με δικά του έξοδα το δημιούργημά του ή με κάποια εταιρεία; Ποια θεωρείς πως είναι τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής;
Πιστεύω εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αν και σχεδόν όλοι έχουν να κάνουν με 2 πράγματα: χρήματα και χρόνο. Αν κάποιος αποφασίσει να βγάλει μόνος του το παιχνίδι του τότε θα πρέπει να είναι έτοιμος για πολλές δυσκολίες. Κατ' αρχήν χρειάζεται ένα αρχικό κεφάλαιο που θα καλύψει τα έξοδα του παιχνιδιού. Από κει και πέρα, χρειάζεται να ασχοληθεί με όλες τις λεπτομέρειες της έκδοσης, να πάρει τιμές, να κλείσει συμφωνίες και να φροντίσει και για τη διακίνηση/προώθηση του παιχνιδιού. Πάρα πολύ τρέξιμο και πολλή δουλειά, με το "δημιουργικό" κομμάτι (τον σχεδιασμό αυτόν καθ' εαυτόν του παιχνιδιού) να αποτελεί παρά μόνο ένα μικρό τμήμα του όλου εγχειρήματος. Συν το ότι έχει πάντα το ρίσκο να μην πάει καλά το παιχνίδι και να μη βγάλει πίσω τα λεφτά του. Απ' την άλλη πλευρά όμως, έχει απόλυτο έλεγχο της δουλειάς του και καθορίζει αυτός όλες τις πτυχές της έκδοσης.
Πηγαίνοντας σε μια εταιρεία συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Μπορείς να επικεντρωθείς μόνο στο δημιουργικό κομμάτι με κάποιον άλλον να ασχολείται με όλες τις υπόλοιπες λεπτομέρειες (ο οποίος λογικά θα έχει και μεγαλύτερη πείρα σε αυτές) αλλά και να παίρνει και το όποιο ρίσκο. Απ' την άλλη όμως έχεις πολύ λιγότερο έλεγχο στο όλο project (πχ μπορεί να σου ζητηθούν να αλλάξεις πράγματα στο παιχνίδι σου) ενώ και το οικονομικό όφελος είναι σαφώς μικρότερο.
Εξαρτάται λοιπόν από τις δυνατότητες του καθενός. Η πιο "ασφαλής" λύση είναι να απευθυνθεί σε μια εταιρεία και να αναλάβει αυτή την έκδοση του. Αν όμως έχει τα απαραίτητα χρήματα και τον απαραίτητο χρόνο να διαθέσει τότε ίσως να αξίζει περισσότερο να το πάρει πάνω του και να το βγάλει ο ίδιος.
* Αρκετά επιτραπέζια έχουν κατά καιρούς αποκτήσει ψηφιακή μορφή. Πώς θα σου φαινόταν μια τέτοια προοπτική; Θεωρείς ότι έτσι "χάνουν" κομμάτι της γοητείας τους;
Πολλές φορές είναι δύσκολο να βρεθείς με κάποιον (ή και περισσότερους) από κοντά για να παίξετε ένα παιχνίδι. Σε τέτοιες περιπτώσεις μια ηλεκτρονική έκδοση του αποτελεί ένα πάρα πολύ καλό υποκατάστατο. Προσωπικά, τον τελευταίο καιρό λόγω αυξημένων οικογενειακών υποχρεώσεων μου είναι αρκετά δύσκολο να συναντιέμαι συχνά με άλλους για να παίξουμε κάτι. Η ψηφιακή μορφή λοιπόν κάποιων παιχνιδιών (είτε εναντίον άλλων παικτών είτε εναντίον του "υπολογιστή") έχει αποτελέσει μια πάρα πολύ καλή λύση.
Δε θεωρώ ότι χάνουν τη γοητεία τους - ένα καλό παιχνίδι είναι πάντα καλό, όπως και να το παίξεις. Είναι όμως διαφορετική η αίσθηση που σου αφήνουν. Ένα επιτραπέζιο παιχνίδι δεν είναι μόνο το να κάνεις τις σωστές κινήσεις για να κερδίσεις. Περιλαμβάνει και το να βρεθείς με τους φίλους σου, να ανταλλάξετε τα νέα σας, να πειράξετε ο ένας τον άλλο... Όλα αυτά δε μπορεί να στα προσφέρει στον ίδιο βαθμό μία ηλεκτρονική έκδοση ενός παιχνιδιού. Όσο καλό "interface" και να έχει.
Όσον αφορά τα δικά μου παιχνίδια, σίγουρα θα με ενδιέφερε μία τέτοια προοπτική. Όχι μόνο θα έδινε σε πολύ κόσμο τη δυνατότητα να τα παίξει και να τα ευχαριστηθεί οποιαδήποτε στιγμή ήθελε, αλλά θα τα έκανε γνωστά και σε ανθρώπους που αυτή τη στιγμή αγνοούν εντελώς την ύπαρξη τους.
* Τι να περιμένουμε στο μέλλον από σένα;
Ελπίζω πολλά νέα επιτραπέζια! Η ενασχόληση μου με τη δημιουργία παιχνιδιών μου έχει ανοίξει έναν καινούριο κόσμο που ανυπομονώ να τον εξερευνήσω. Οι νέες ιδέες δεν παύουν να έρχονται - το μόνο που μου λείπει είναι ο χρόνος! Για την ώρα πάντως, μέσα στο 2012 καλώς εχόντων των πραγμάτων θα κυκλοφορήσουν άλλα 2 παιχνίδια μου. Ας ελπίσουμε να πάνε όλα καλά!
Το Souvlaki Wars κοστίζει 15€ και για όποιον "ψηθεί" είναι διαθέσιμο στα καταστήματα Κάισσα. Επίσης, μέσα στο 2012 ο Βαγγέλης Μπαγιαρτάκης θα κυκλοφορήσει το δεύτερο παιχνίδι του, Among the Stars με την Artipia Games.
Βίντεο: Περιγραφή του παιχνιδιού από το σχεδιαστή, στην Έκθεση Επιτραπεζίων Essen Spiele 2011.
