Biohacking: Τι είναι και πώς θα «χακάρεις» το σώμα σου για καλύτερη υγεία

Τα βασικά για να βελτιώσουμε την υγεία μας τα ξέρουμε. Γυμναστική, σωστή διατροφή, ύπνος... όλα καλά, αλλά τα τελευταία χρόνια κάποιοι το… ψάχνουν λίγο παραπάνω.

Και κάπου εκεί μπαίνει στη συζήτηση το biohacking – μια λέξη που ακούγεται λες και βγήκε από ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά στην ουσία περιγράφει τον τρόπο που μπορούμε να «πειράξουμε» τον οργανισμό μας για να δουλεύει καλύτερα.

Από το πώς τρως και κοιμάσαι μέχρι gadgets που καταγράφουν κάθε σου ανάσα και νοοτροπικά συμπληρώματα. Ας τα παρουμε όμως από την αρχή;

Τι είναι το biohacking;

«Το biohacking είναι η τέχνη και η επιστήμη του να μεγιστοποιείς την ανθρώπινη απόδοση, "χακάροντας" τη βιολογία σου», εξηγεί η Functional Medicine Specialist, Melissa Young σε συνέντευξή της στο https://my.clevelandclinic.org/podcasts/health-essentials/what-is-biohacking-with-melissa-young .

Με απλά λόγια, αφορά στοχευμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, στη διατροφή και στο περιβάλλον μας, με στόχο να βελτιώσουμε την υγεία του σώματος και του νου μας.

Οι λόγοι που κάποιος επιλέγει να ασχοληθεί με το biohacking ποικίλουν: από τη βελτίωση της καθημερινής απόδοσης και την απώλεια βάρους, μέχρι τον έλεγχο του μεταβολισμού ή ακόμα και την παράταση της ζωής.

Βασικές πρακτικές biohacking με αποδεδειγμένα οφέλη

1. Intermittent Fasting (Διαλειμματική Νηστεία)

Η διαλειμματική νηστεία είναι ίσως το πιο διαδεδομένο και εύκολα εφαρμόσιμο biohack. Μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, βοηθά στη διαχείριση του βάρους και βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Όπως σημειώνει η Dr. Young, «ένα απλό overnight fast 12-14 ωρών μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη, ειδικά για άτομα χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας».

2. Light Therapy (Φωτοθεραπεία)

Η χρήση φωτός για τη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού, ειδικά τον χειμώνα, είναι ένα ακόμα ασφαλές και αποτελεσματικό hack. «Η αποφυγή του μπλε φωτός το βράδυ και η έκθεση σε έντονο φως το πρωί βοηθούν στη ρύθμιση του ύπνου και της διάθεσης», εξηγεί.

3. Nootropics (Ενισχυτικά γνωστικής λειτουργίας)

Τα nootropics περιλαμβάνουν ουσίες όπως η καφεΐνη και η κρεατίνη, αλλά και πιο εξειδικευμένα συμπληρώματα που υπόσχονται βελτίωση μνήμης, συγκέντρωσης και διάθεσης. Η Dr. Young προειδοποιεί ότι πρέπει να υπάρχει μέτρο και σωστή καθοδήγηση: «Πολλοί παίρνουν δεκάδες συμπληρώματα χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση. Το κλειδί είναι η ποιότητα και η ασφάλεια».

Η τεχνολογία στο biohacking: Από wearables σε implants

Η χρήση smartwatches, fitness trackers και εφαρμογών αποτελεί πλέον καθημερινότητα για πολλούς. Αυτές οι συσκευές παρέχουν δεδομένα για τον ύπνο, τον καρδιακό ρυθμό και τη φυσική κατάσταση, επιτρέποντας σε κάποιον να παρακολουθεί και να βελτιώνει τη φυσιολογία του.

Ωστόσο, υπάρχει και η πιο ακραία πλευρά του biohacking, γνωστή ως Grinders.

Εδώ περιλαμβάνονται εμφυτεύματα κάτω από το δέρμα και τροποποιήσεις με τεχνολογία, με στόχο την ανθρώπινη ενίσχυση. Η Dr. Young προειδοποιεί: «Αυτές οι πρακτικές συνοδεύονται από ιατρικούς και ηθικούς κινδύνους. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους».

Η τεχνολογία στο biohacking: Από wearables σε implants

Η χρήση smartwatches, fitness trackers και εφαρμογών αποτελεί πλέον καθημερινότητα για πολλούς. Αυτές οι συσκευές παρέχουν δεδομένα για τον ύπνο, τον καρδιακό ρυθμό και τη φυσική κατάσταση, επιτρέποντας σε κάποιον να παρακολουθεί και να βελτιώνει τη φυσιολογία του.

Ωστόσο, υπάρχει και η πιο ακραία πλευρά του biohacking, γνωστή ως Grinders. Εδώ περιλαμβάνονται εμφυτεύματα κάτω από το δέρμα και τροποποιήσεις με τεχνολογία, με στόχο την ανθρώπινη ενίσχυση. Η Dr. Young προειδοποιεί: «Αυτές οι πρακτικές συνοδεύονται από ιατρικούς και ηθικούς κινδύνους. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους».

Nutrigenomics: Το φαγητό ως «πληροφορία» για τα γονίδιά σου

Ένα από τα πιο συναρπαστικά πεδία είναι η Nutrigenomics, που εστιάζει στη σχέση μεταξύ διατροφής και γονιδίων. Σύμφωνα με τη Dr. Young, «οι διατροφικές μας επιλογές μπορούν να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν γονίδια που σχετίζονται με τη φλεγμονή και την ασθένεια». Ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο βασισμένο στο DNA μπορεί να βελτιώσει την υγεία και να μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων.

Υπάρχουν κίνδυνοι;

Το biohacking, όσο εντυπωσιακό κι αν φαίνεται, δεν είναι χωρίς ρίσκο. Η απουσία ελέγχου και επιστημονικής τεκμηρίωσης σε αρκετές πρακτικές μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες ή ακόμα και σοβαρά προβλήματα υγείας.

«Ξεκινήστε από τα βασικά, όπως σωστή διατροφή, ύπνο και άσκηση», συμβουλεύει η Dr. Young. «Και πάντα συζητήστε με τον γιατρό σας πριν δοκιμάσετε κάτι καινούργιο».