Vape: Πόσο αθώο είναι το νέο «κάπνισμα»;

Το άτμισμα είναι πιο επικίνδυνο από όσο νομίζεις. Μάθε για τις σοβαρές επιπτώσεις του ατμίσματος στην υγεία, ειδικά στους νέους.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή vape στην… καθομιλουμένη, που πολλοί θεωρούν ασφαλέστερη εναλλακτική λύση στα συμβατικά τσιγάρα, αποτελεί μια επανάσταση στην βιομηχανία καπνού τις τελευταίες δεκαετίες.

Σε αυτά τα τσιγάρα, η καύση του καπνού αντικαθίσταται από τη θέρμανση ενός υγρού (e-liquid), οδηγώντας ορισμένους κατασκευαστές να αναφέρουν ότι τα e-cigarettes έχουν λιγότερες επιβλαβείς αναπνευστικές επιπτώσεις από την κατανάλωση καπνού.

Επίσης, άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως η ρύθμιση της περιεκτικότητας σε νικοτίνη και η επιλογή ευχάριστων γεύσεων, κερδίζουν ολοένα και περισσότερους χρήστες.

Ωστόσο, η ασφάλεια του ατμίσματος και η πιθανή χρήση του ως μέθοδος διακοπής καπνίσματος παραμένουν αμφιλεγόμενα λόγω της περιορισμένης επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Ποιες είναι οι παρενέργειες από το άτμισμα

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες, η ίδια η διαδικασία θέρμανσης μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό νέων ενώσεων αμφίβολης τοξικότητας. Πολυάριθμες in vivo και in vitro μελέτες έχουν διεξαχθεί για να κατανοήσουν καλύτερα τον αντίκτυπο αυτών των νέων εισπνεόμενων ενώσεων στην ανθρώπινη υγεία.

Τα αποτελέσματα τοξικολογικών αναλύσεων δείχνουν ότι αυτά τα τσιγάρα ίσως είναι ασφαλέστερα από τα συμβατικά τσιγάρα, αν και έχουν περιγραφεί επιβλαβείς επιδράσεις από τη βραχυπρόθεσμη χρήση τους. Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ατμίσματος έχουν ερευνηθεί ελάχιστα.

Τι λένε λοιπόν μέχρι στιγμής τα δεδομένα για το vape; Ας τα δούμε αναλυτικά.

Άτμισμα και πνεύμονες

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θερμαίνουν νικοτίνη (που εξάγεται από τον καπνό), αρώματα και άλλες χημικές ουσίες για να δημιουργήσουν ένα αερόλυμα που εισπνέεται. Τα κανονικά τσιγάρα περιέχουν 7.000 χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι τοξικές. Αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποιες χημικές ουσίες περιέχουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, σύμφωνα με τον Michael Blaha, διευθυντή κλινικής έρευνας στο Johns Hopkins Ciccarone Center for the Prevention of Heart Disease «δεν υπάρχει σχεδόν καμία αμφιβολία ότι το άτμισμα εκθέτει σε λιγότερες τοξικές χημικές ουσίες από το κάπνισμα παραδοσιακών τσιγάρων».

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια έξαρση πνευμονικών βλαβών και θανάτων που σχετίζονται με το άτμισμα. Τον Φεβρουάριο του 2020, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) επιβεβαίωσαν 2.807 περιπτώσεις πνευμονικής βλάβης που σχετίζεται με τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και 68 θανάτους που αποδόθηκαν σε αυτή την πάθηση.

«Αυτές οι περιπτώσεις φαίνεται να επηρεάζουν κυρίως άτομα που τροποποιούν τις συσκευές ατμίσματός τους ή χρησιμοποιούν τροποποιημένα e-liquids της μαύρης αγοράς. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα προϊόντα ατμίσματος που περιέχουν τετραϋδροκανναβινόλη», εξηγεί ο Blaha. Η τετραϋδροκανναβινόλη είναι ένα κανναβινοειδές που βρίσκεται σε διάφορα είδη του φυτού της κάνναβης και ο κύριος λόγο που προκαλείται το «φτιάξιμο» από την κάνναβη.

Τα CDC εντόπισαν το οξικό αιθύλιο της βιταμίνης Ε ως ύποπτη χημική ουσία μεταξύ των ατόμων που νόσησαν. Το οξικό αιθύλιο της βιταμίνης Ε είναι ένας παράγοντας πάχυνσης που χρησιμοποιείται συχνά σε προϊόντα ατμίσματος THC και βρέθηκε σε όλα τα δείγματα πνευμονικού υγρού ασθενών που εξετάστηκαν.

Αντίστοιχα, έρευνα του Πανεπιστημίου Johns Hopkins για τα συστατικά των ηλεκτρονικών τσιγάρων αποκάλυψε χιλιάδες χημικές ουσίες σε προϊόντα ατμίσματος, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί. Μεταξύ αυτών ήταν αρκετές δυνητικά επιβλαβείς ουσίες, όπως καφεΐνη, τρεις χημικές ουσίες που δεν είχαν βρεθεί ποτέ προηγουμένως σε ηλεκτρονικά τσιγάρα, ένα εντομοκτόνο και δύο αρώματα που συνδέονται με πιθανές τοξικές επιδράσεις και ερεθισμό των αναπνευστικών οδών.

Βλάπτει καρδιά και πνεύμονες

Η νικοτίνη είναι το κύριο συστατικό στα κανονικά και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και είναι εξαιρετικά εθιστική. Σε κάνει να λαχταράς ένα τσιγάρο και να υποφέρεις από συμπτώματα στέρησης αν αγνοήσεις την επιθυμία. Η νικοτίνη είναι επίσης μια τοξική ουσία. Αυξάνει την αρτηριακή πίεση και την αδρεναλίνη, τον καρδιακό ρυθμό και την πιθανότητα καρδιακής προσβολής.

Είναι το άτμισμα κακό για την υγεία; Υπάρχουν πολλά άγνωστα σχετικά με το άτμισμα, συμπεριλαμβανομένων των χημικών ουσιών που αποτελούν τον ατμό και του τρόπου με τον οποίο επηρεάζουν τη σωματική υγεία μακροπρόθεσμα. «Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι δυνητικά επικίνδυνα για την υγεία του», λέει ο Blaha. «Τα αναδυόμενα δεδομένα υποδεικνύουν συνδέσεις με χρόνια πνευμονοπάθεια και άσθμα, καθώς και συσχετίσεις μεταξύ της διπλής χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων και καπνίσματος με καρδιαγγειακές παθήσεις. Εκτίθεστε σε κάθε είδους χημικές ουσίες που δεν καταλαβαίνουμε ακόμα και που πιθανώς δεν είναι ασφαλείς».

Μια νέα γενιά εθίζεται στη νικοτίνη

Μεταξύ των νέων, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ειδικά τα μίας χρήσης, είναι πιο δημοφιλή από οποιοδήποτε παραδοσιακό προϊόν καπνού. Σύμφωνα με έρευνα στις ΗΠΑ το 2021, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια μαθητές γυμνασίου και λυκείου των ΗΠΑ ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν ηλεκτρονικά τσιγάρα το 2021, με περισσότερους από 8 στους 10 από αυτούς τους νέους να χρησιμοποιούν αρωματισμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Σύμφωνα με τον Blaha, υπάρχουν τρεις λόγοι για τους οποίους τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για τους νέους. Πρώτον, πολλοί έφηβοι πιστεύουν ότι το άτμισμα είναι λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Δεύτερον, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα έχουν χαμηλότερο κόστος ανά χρήση από τα παραδοσιακά τσιγάρα. Τέλος, οι νέοι και οι ενήλικες  θεωρούν την έλλειψη καπνού ελκυστική. Χωρίς οσμή, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μειώνουν μέρος του στίγματος του καπνίσματος.  

«Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο για την άνοδο του ατμίσματος είναι ότι άνθρωποι που δεν θα είχαν καπνίσει ποτέ αλλιώς, ειδικά οι νέοι, αρχίζουν να το συνηθίζουν», λέει ο Blaha. «Είναι ένα πράγμα να μεταβείτε από το κάπνισμα τσιγάρων στο άτμισμα και ένα άλλο,  εντελώς διαφορετικό να ξεκινήσετε τη χρήση νικοτίνης με το άτμισμα. Και το να εθιστείτε στη νικοτίνη συχνά οδηγεί στη χρήση παραδοσιακών προϊόντων καπνού στο μέλλον».

Με πληροφορίες από Josh Hopkins Medicine