Πόσο υγιεινό είναι τελικά το ελληνικό πρωινό;

Γράφει η Κυριακή Στασινού, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος στο γραφείο Εat & Thrive

Το ελληνικό πρωινό αποτελεί μέρος της κουλτούρας μας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται και από ότι αρκετοί τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα αναζητούν στον μπουφέ του ξενοδοχείου τρόφιμα που περιλαμβάνονται στο ελληνικό πρωινό.

Πόσο όμως υγιεινό είναι το ελληνικό πρωινό;

Ας δούμε αναλυτικά τη θρεπτικότητα όλων των τροφίμων που μπορούν να συμπεριληφθούν στο ελληνικό πρωινό.

Πίτες

Οι πίτες αποτελούν ένα παραδοσιακό ελληνικό φαγητό, το οποίο πολύ συχνά αποτελεί μέρος του ελληνικού πρωινού. Υπάρχουν διαφόρων ειδών πίτες, με ποικίλους τρόπους παραγωγής και διαφορετικές πρώτες ύλες. Οι πιο κλασσικές πίτες που συνήθως έχουν θέση στο ελληνικό πρωινό είναι η τυρόπιτα, η σπανακόπιτα και η μπουγάτσα. Γενικά, όλες οι πίτες είναι τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και λίπη.

Ειδικότερα τώρα, η τυρόπιτα πιθανώς να αποτελεί τη πίτα με τις περισσότερες εκδοχές. Μπορεί κανείς να βρει τυρόπιτα ταψιού, σφολιάτα, κουρού, με διάφορα ήδη τυριών, όπως κασερόπιτα, με φέτα ή με κατίκι.

Λόγω της παρουσίας του τυριού η τυρόπιτα έχει αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης. Ωστόσο, ορισμένα υλικά διαφέρουν σε κάθε πίτα και αντίστοιχα διαφέρει και η διατροφική αξία. Ειδικότερα στις παραδοσιακές πίτες (αυτές που φτιάχνονται κυρίως στο σπίτι δηλαδή) χρησιμοποιείται πιο συχνά το ελαιόλαδο. Με αυτό τον τρόπο η διατροφική αξία αυτής της τυρόπιτας είναι καλύτερη, καθώς προσφέρει περισσότερα μονοακόρεστα λιπαρά, δηλαδή καλά λιπαρά σε σχέση με τη χρήση βουτύρου ή ηλιέλαιου. Τέλος το είδος του τυριού καθορίζει επίσης την ποσότητα και την  ποιότητα των λιπαρών της πίτας. Πίτες με τυριά όπως γραβιέρα, γκούντα, κεφαλοτύρι που έχουν αρκετά λιπαρά, αυξάνουν την ποσότητα αυτών στις πίτες, ενώ προσφέρουν επιπλέον κορεσμένα λιπαρά.

Όσον αφορά τώρα την σπανακόπιτα και σε αυτήν την πίτα υπάρχουν διάφορες εκδοχές στην παρασκευή της. Ειδικότερα μπορεί να είναι μόνο με σπανάκι ή με σπανάκι και τυρί. Η δεύτερη εκδοχή είναι λίγο καλύτερη όσον αφορά την περιεκτικότητα της πίτας σε πρωτεΐνη. Επιπλέον σε σχέση με την τυρόπιτα, η σπανακόπιτα περιέχει περισσότερες φυτικές ίνες και λιγότερη πρωτεΐνη, ενώ το ίδιο ισχύει για τη χρήση ελαιόλαδου σε σχέση με τις άλλες πηγές λίπους.

Τέλος όσον αφορά την μπουγάτσα, που αποτελεί ένα κλασσικό πρωινό της βόρειας Ελλάδας, υπάρχουν 2 βασικές εκδοχές: η γλυκιά μπουγάτσα με κρέμα και η μπουγάτσα με τυρί. Η διαφορά στο φύλλο της μπουγάτσας σε σχέση με τις άλλες πίτες είναι ότι κατά κανόνα περιέχει φυτικό βούτυρο το οποίο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, δηλαδή κακά λιπαρά. Όσον αφορά τώρα τη γλυκιά μπουγάτσα, όπως είναι αναμενόμενο έχει αρκετά υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα λόγω της ζάχαρης που περιέχει. Από την άλλη για τη μπουγάτσα με τυρί ισχύουν ουσιαστικά τα ίδια όπως με την τυρόπιτα.

Ψωμί με μέλι ή μαρμελάδα

Ένα γρήγορο, καθημερινό και κλασσικό ελληνικό πρωινό είναι το ψωμί με μέλι ή μαρμελάδα. Αρχικά και τα δύο αυτά πρωινά είναι πλούσια σε υδατάνθρακές και αναλόγως την ποσότητα του μελιού ή της μαρμελάδας μπορεί να είναι πλούσια και σε σάκχαρα. Επίσης το συγκεκριμένο πρωινό είναι φτωχό σε πρωτεΐνες και λίπη, με εξαίρεση την περίπτωση προσθήκης βουτύρου, το οποία θα ενισχύσει το γεύμα με κάποια λιπαρά, όμως αυτά θα είναι κυρίως κορεσμένα λιπαρά. Συγκρίνοντας τώρα το μέλι με τη μαρμελάδα, το μέλι περιέχει ορισμένα ωφέλιμα  μικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι βιταμίνες και ιχνοστοιχεία (τα λαμβάνουμε βέβαια σε μικρή ποσότητα από αυτό) σε σχέση με τη μαρμελάδα. Τέλος, αν το ψωμί είναι λευκό και όχι ολικής αλέσεως ή πολύσπορο, τότε αυτό καθιστά το γεύμα φτωχό σε φυτικές ίνες.

Κουλούρι Θεσσαλονίκης

Το κουλούρι Θεσσαλονίκης έχει γίνει πια ένα κλασσικό πρωινό γεύμα όλης της Ελλάδας. Τα βασικά υλικά αποτελούν το αλεύρι το σουσάμι και το λάδι. Αποτελεί ένα τρόφιμο πλούσιο σε υδατάνθρακες, ενώ δεν προσφέρει τόσο μεγάλη ποσότητα πρωτεϊνών και λιπαρών. Ένα κλασσικό κουλούρι Θεσσαλονίκης αν είναι μεγάλο σε μέγεθος μπορεί να φτάσει και τις 240 θερμίδες, αρκετές αν σκεφτούμε ότι το κουλούρι δεν μας παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για ένα ολοκληρωμένο πρωινό γεύμα. Από την άλλη όμως, οι νέες εκδοχές στο κουλούρι Θεσσαλονίκης οι οποίες περιέχουν τυρί, ενισχύουν την περιεκτικότητα πρωτεΐνης, οδηγώντας σε μία πιο ισορροπημένη επιλογή.

Πως να κάνεις το ελληνικό πρωινό πιο θρεπτικό;

Μπορεί οι παραπάνω επιλογές ελληνικού πρωινού να μην είναι και οι πιο θρεπτικές, όμως με απλές αλλαγές και προσαρμογές, μπορούμε να τις απολαμβάνουμε, ενώ ταυτόχρονα θα προσλαμβάνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και θα παραμείνουμε χορτάτοι για ώρες. Ειδικότερα μπορείς για πρωινό να επιλέξεις τα εξής:

* 1 κομμάτι παραδοσιακής πίτας με ελαιόλαδο

* Εύκολη τυρόπιτα με τορτίγιες 

* Σπιτική τυρόπιτα χωρίς φύλλο

* Υγιεινή σπιτική γλυκιά μπουγάτσα με τορτίγιες 

*  Ψωμί ολικής με ταχίνι αντί για βούτυρο και μέλι

* Ψωμί ολικής με βούτυρο καρπών αντί για βούτυρο και μαρμελάδα

* 1 φρυγανιά με βούτυρο και μέλι/μαρμελάδα και 1 με τυρί κρέμα και κίτρινο τυρί

* Κουλούρι Θεσσαλονίκης ολικής με 1 φέτα τυρί

*  Κουλούρι Θεσσαλονίκης ολικής γεμιστό με τυρί κρέμα και ντομάτα

Συμπερασματικά

Το ελληνικό πρωινό μπορεί να μην είναι το πιο θρεπτικό και ολοκληρωμένο, ωστόσο δεν αποτελεί μία εντελώς κακή επιλογή, αν κάποιος θέλει να το καταναλώσει με μέτρο. Τα παραπάνω εναλλακτικά γεύματα παρέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας οργανισμός το πρωί, για να έχει την απαραίτητη ενέργεια και να μην εμφανιστεί πολύ γρήγορα η πείνα και η ανάγκη για επόμενο γεύμα. Επομένως μπορούν να καταναλωθούν και σε καθημερινή βάση στο πλαίσιο μίας ισορροπημένης διατροφής.