Το Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας θα κάνει την Αθήνα νουάρ

Προβολές ταινιών, βίντεο και ντοκιμαντέρ, εργαστήρια ιστοριών και διαδραστικά παιχνίδια, παρουσιάσεις βιβλίων, εργαστήρια δημιουργικής γραφής, παιδικές εκδηλώσεις, ομιλίες, debates, αφιερώματα σε τιμώμενους ξένους δημοφιλείς συγγραφείς, θεατρικές παραστάσεις. Το 4ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας που ξεκινά σήμερα και θα διαρκέσει ως τις 25 Μαΐου κάνει την Αθήνα… ακόμα πιο νουάρ απ’ ό,τι είναι, και φέρνει στα μέρη μας σπουδαίους συγγραφείς όπως ο Chris Carter και ο Arne Dahl.

Ζητήσαμε από την Τέση Παπαθανασίου, συγγραφέα του αστυνομικού μυθιστορήματος Λουκουμόσκονη που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κύφαντα, να μας μιλήσει για το φεστιβάλ, την θέση των γυναικών συγγραφέων στην αστυνομική λογοτεχνία και το αν είναι τελικά το νουάρ το πιο παρεξηγημένο λογοτεχνικό είδος.

Για ποιες από τις εκδηλώσεις του φετινού φεστιβάλ ανυπομονείς πιο πολύ;
Κανονικά τώρα έπρεπε να πω όλες, αλλά ξέρετε πώς περιμένω την εκδήλωση για τον Άρνε Νταλ. Τον θεωρώ από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους εκπροσώπους της αστυνομικής λογοτεχνίας, όχι μόνο γιατί γράφει πανέξυπνα με απίθανες ανατροπές, αλλά και γιατί ο λόγος του έχει διακειμενικότητα, μουσικότητα, ποίηση και όπως λέει ο μεταφραστής του Γ. Κονδύλης γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στο αστυνομικό και τη λογοτεχνία.

Φυσικά ανυπομονώ και για τον Κρις Κάρτερ, αλλά εκεί υπάρχει φανατικό κοινό και δεν πολυμιλάω γιατί πιστέψτε με έχουν άγριες διαθέσεις, δεν μπλέκεις… Αστειεύομαι φυσικά.
Επίσης τρελαίνομαι για τις παιδικές εκδηλώσεις και φέτος υπάρχουν πολλές. Αγαπώ πολύ τα παιδιά, με εντυπωσιάζει πάντα που συμμετέχουν στα δρώμενα με ειλικρίνεια και αυθορμητισμό και μας θυμίζουν πώς να ευχαριστιόμαστε με την ψυχή μας το καθετί.

Φέτος είναι η τέταρτη χρονιά που διοργανώνεται το Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας στην Αθήνα. Τι κρατάς από τις προηγούμενες διοργανώσεις;
Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 2018, διακόπηκε αναγκαστικά τα χρόνια της πανδημίας και επανήλθε δριμύτερο. Είναι μια μεγάλη γιορτή όπου ερχόμαστε σε επαφή με συγγραφείς και φίλους που μας ενώνει το πάθος για την αστυνομική λογοτεχνία.

Στην περσινή διοργάνωση που συμμετείχα από την άλλη πλευρά, με παρουσίαση δικού μου βιβλίου δηλαδή, είδα τις προσπάθειες που καταβάλλονται παρασκηνιακά για να στηθεί το όμορφο αυτό πανηγύρι και με εντυπωσίασε η διάθεση για δημιουργία. Κρατώ λοιπόν την αδημονία να παρουσιαστούν φέτος οι καινούριες ιδέες στο αναγνωστικό κοινό, που είναι πολλές και δελεαστικές.

Εύχομαι να μπορέσει να γίνει αντίστοιχη διοργάνωση και σε άλλες πόλεις, όπως έγινε τον Νοέμβριο για πρώτη φορά στην Άρτα, γιατί ξέρω πως υπάρχουν αρκετοί φίλοι στην υπόλοιπη Ελλάδα που προσμένουν να το παρακολουθήσουν, όπως κι εμείς να τους γνωρίσουμε.

Είναι τελικά παρεξηγημένο είδος η αστυνομική λογοτεχνία;
Αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Δεν σταματώ να ζητώ από ανθρώπους που διαβάζουν, τη γνώμη τους για τα αστυνομικά. Υπάρχει πράγματι ένα ποσοστό που δεν έχει καλή άποψη και όταν ρωτάω να μου πουν τι έχουν διαβάσει, συνήθως είναι ένα ή δύο από τα πιο «ακουστά». Προσωπικά πιστεύω πως σε όλα τα είδη υπάρχουν αξιόλογοι εκπρόσωποι, όπως και βιβλία που μας ταιριάζουν ή όχι. Αν πχ δεν μου αρέσει ο Νέσμπε, η Άγκαθα ή ο Μανσέτ, δεν σημαίνει πως θα απορρίψω συλλήβδην τα αστυνομικά. Έχω διαβάσει συναρπαστικά βιβλία από είδη που δεν τα προτιμώ και ούτε πίστευα πως θα μου αρέσουν.

Το αστυνομικό δεν είναι εύκολο είδος καθώς έχει άλλους κανόνες γραφής, πιο αυστηρούς. Το σύγχρονο αστυνομικό, για μένα, είναι κοινωνικό μυθιστόρημα, αφού κάθε έγκλημα έχει τις ρίζες του σε κοινωνικά προβλήματα και αναλύεται κατάλληλα ώστε αυτά να αναδειχθούν. Ο ρόλος του είναι να θέτει ερωτήματα και να προβληματίζει τον αναγνώστη, δεν αρκεί μια στείρα έρευνα και λύση του μυστηρίου.

Η φετινή διοργάνωση ονομάζεται Agatha, και θέλω να μιλήσουμε λίγο για την θέση των γυναικών συγγραφέων στην αστυνομική λογοτεχνία, που μετά το σκανδιναβικό μπουμ φαίνονται να δίνουν δυναμικό παρών σε έναν μέχρι πρότινος ανδροκρατούμενο χώρο.
Και μόνο που η θεία Άγκαθα θεωρείται η βασίλισσα του είδους, τα λέει όλα. Οι γυναίκες, αν και πολύ λιγότερες, είχαν από παλιά δυναμική παρουσία στο αστυνομικό. Θα αναφέρω το παράδειγμα της Χάισμιθ που την αγαπώ πολύ, παρ’ όλο που γράφει ψυχολογικά θρίλερ, ανήκει όμως στην κατηγορία crime fiction, και είναι μια σπουδαία λογοτέχνης. Στη σημερινή εποχή πράγματι οι Σκανδιναβές ανέλαβαν τα ηνία στην κατηγορία. Οι υπόλοιπες χώρες ακολουθούν, μια αγαπημένη συγγραφέας που μου έρχεται τώρα στο μυαλό είναι η Βρετανίδα Angela Marsons και μάλιστα με γυναίκα ντετέκτιβ την Κιμ Στόουν. Υπάρχει επίσης η τάση οι συγγραφείς να δημιουργούν γυναικείους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες, όπως είναι του Καρρίζι η φοβερή επιθεωρήτρια Μίλα Βάσκες και του Στινγκ Λάρσον η ανεπανάληπτη Λίζμπετ Σαλάντερ, χαρακτήρας-σταθμός για μένα στην αστυνομική και όχι μόνο λογοτεχνία.

Είναι ιδιαίτερη η ελληνική περίπτωση ως προς αυτό;
Στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό θα έλεγα πως όλο και περισσότερες γυναίκες ασχολούνται με την αστυνομική λογοτεχνία, κάτι πολύ ευχάριστο και ενθαρρυντικό. Ως χώρα πιστεύω πως έχουμε μια εμμονή με το νουάρ, όμως επειδή αυτό παραπέμπει σε μια άλλη εποχή με σαφείς πολιτικοκοινωνικές συνθήκες δεν είναι τόσο εύκολο να ενσωματωθεί αυτούσιο στο σήμερα. Οι γυναίκες συγγραφείς έχω την αίσθηση πως προσπαθούν να δώσουν μια διαφορετική διάσταση στο σημερινό αστυνομικό. Για αυτό και έχει πολύ ενδιαφέρον να τις ακούσουμε.

Εσένα και τη Λουκουμόσκονή σου πού και πότε θα σας δούμε στο φεστιβάλ;
Θα με δείτε στις 14 Μαΐου στις 8μμ. στο Μόνογκραμ στον Χολαργό που έχω την τιμή να παρουσιάζω μαζί με δύο εξαιρετικούς συγγραφείς, τον Αντώνη Γκόλτσο και την Κωνσταντίνα Μόσχου, τη συλλογή διηγημάτων 23 Εγκλήματα στον Χολαργό. 22 εκλεκτοί συγγραφείς και εγώ βάζουμε όλη μας την εγκληματική μαεστρία και με τη βοήθεια των εκδόσεων Κύφαντα σας εξιστορούμε 23 απίθανες ποινικές υποθέσεις μετατρέποντας τον Χολαργό σε… Σικάγο. Δηλώνω ενθουσιασμένη με αυτή τη δουλειά που πιστεύω πως ο κόσμος θα απολαύσει.

Επίσης θα βρίσκομαι στις 20 Μαΐου στις 6μμ. με τη Λουκουμόσκονή μου για υπογραφές, στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων.

Όμως θα είμαι στο φεστιβάλ όσο περισσότερο μπορώ ως εθελόντρια και σίγουρα το τριήμερο 19-21 Μαΐου θα κατασκηνώσω στο Σεράφειο για να βοηθήσω στη διοργάνωση. Οπότε όσοι από εσάς έχετε σκοπό να επισκεφθείτε το Φεστιβάλ, να ξέρετε σίγουρα κάπου θα σας πετύχω. 

Όποιος θέλει να γίνει εθελοντής στο πλάι μας, μπορεί να συμπληρώσει τη φόρμα που θα βρει εδώ, θα τον υποδεχτούμε με πολλή χαρά και αγάπη και μια μεγάλη αγκαλιά. 

Info:
Η έναρξη της μεγάλης γιορτής της Αστυνομικής Λογοτεχνίας, θα γίνει την Τετάρτη 3 Μαΐου, στον χώρο του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών με το Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής και θέμα «Μαντεύω τον ένοχο», ενώ η παρουσίαση του νέου βιβλίου του πολυμεταφρασμένου συγγραφέα Πέτρου Μάρκαρη την Πέμπτη 25 Μαΐου, θα σηματοδοτήσει τη λήξη των εκδηλώσεων.

Φέτος για πρώτη φορά, το Φεστιβάλ θα διοργανώσει μια σειρά παράλληλων δράσεων και εκδηλώσεων σε ένα εορταστικό τριήμερο (19-20-21 Μαΐου) στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων. Τρεις μέρες - ένας χώρος, με δράσεις, εκδηλώσεις, συναντήσεις, αλλά και μουσική, φαγητό και ποτό!

Αναλυτικό πρόγραμμα του 4ου Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας εδώ.