πηγή: Iatronet.gr
του Μιλτιάδη Γ. Καράβη (*)
Ο βελονισμός είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο ολοκληρωμένα συστήματα ίασης του πλανήτη μας. Από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσε το σημαντικότερο μέρος της ιατρικής της Άπω Ανατολής. Από γραπτές πηγές φαίνεται να εφαρμόζεται παράλληλα με μια βαθιά, εμπειρικά θεμελιωμένη γνώση των φυτικών φαρμάκων. Το πάνθεον των Κινέζων ιατρών της αρχαιότητας είναι τόσο μεγάλο όσο και το ελληνικό.
Η κινέζικη ιατρική και ο βελονισμός βασίζονταν στη φιλοσοφία και στην κοσμολογία - κοσμογονία των Κινέζων, που περιέχουν αρχές οι οποίες δύσκολα γίνονται κατανοητές. Σύμφωνα με αυτές, στο ανθρώπινο σώμα, δίπλα στην αρτηριακή, φλεβική, λεμφική κυκλοφορία και το νευρικό σύστημα, υπάρχει ένα τέταρτο κλειστό κύκλωμα, αυτό της ενεργειακής κυκλοφορίας. Το κύκλωμα αυτό είναι ένα πολύπλοκο σύστημα ειδικών αγγείων (που ονομάζονται μεσημβρινοί) μέσα στο οποίο κυκλοφορεί η ”ζωτική ενέργεια”.
Οι μεσημβρινοί, μεταφέροντας ενέργεια, διατρέχουν όλη την επιφάνεια του σώματος και, στην πορεία τους ανάμεσα σε δέρμα, μυς, οστά, αγγεία και όργανα, αναπτύσσουν 361 θύρες ενέργειας που ονομάζονται σημεία βελονισμού. Τα σημεία αυτά (περιγράφονται ανατομικά σε αρχαία και σύγχρονα κινεζικά και δυτικά συγγράμματα) έχουν συγκεκριμένο βάθος και συγκεκριμένες ιδιότητες. Η τοποθέτηση βελόνας στα σημεία βελονισμού επιτρέπει στο γιατρό να ”διαχειριστεί” την ενέργεια που κυκλοφορεί στους μεσημβρινούς, επαναφέροντας την ψυχική ή και σωματική ισορροπία του οργανισμού.
Η θεραπευτική διαδικασία του βελονισμού δεν είναι απλή. Ο γιατρός πρέπει να πάρει πλήρες ιστορικό, να εξετάσει κλινικά τον ασθενή, να θέσει την ακριβή διάγνωση και, τέλος, με προσοχή να επιλέξει τον πιο κατάλληλο συνδυασμό σημείων βελονισμού. Πρέπει να επιλέξει σημεία βελονισμού, ο συνδυασμός των οποίων θα δώσει το καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα στον ασθενή.
Πρέπει να γνωρίζει το βάθος και την ακριβή ανατομική θέση των σημείων βελονισμού (ιστούς, νεύρα, αρτηρίες, φλέβες, περιφερικά γάγγλια κ.λπ.) που βρίσκονται πέριξ των σημείων και βεβαίως τις ιδιότητες και τις διασυνδέσεις των μεσημβρινών, ώστε να μπορέσει να εξισορροπήσει την ενέργεια. Αν θέλει να ακολουθήσει τη διαδικασία διάγνωσης και θεραπείας που χρησιμοποιείται στον παραδοσιακό κινέζικο βελονισμό, πρέπει να χρησιμοποιήσει τους φιλοσοφικούς νόμους του Γιν και του Γιανγκ, των Πέντε Στοιχείων, τη διαγνωστική των σφυγμών και της γλώσσας.
Το τρύπημα της βελόνας σε καθορισμένα επακριβώς σημεία διεγείρει ειδικά νεύρα τα οποία μεταφέρουν ηλεκτρικές εκκενώσεις στα χαμηλότερα κέντρα του εγκεφάλου και από εκεί στην προσβεβλημένη από τη νόσο περιοχή. Υπάρχουν νεύρα σε κάθε σημείο του σώματος άσχετα από το πόσο μικρά είναι και κάθε ένα από αυτά είναι κάτω από τον έλεγχο ενός άλλου ή μιας ομάδας άλλων νεύρων.
Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο βελονισμός είναι ένα σύστημα ιατρικής που προάγει την αυτορρυθμιστική ικανότητα του οργανισμού. Τα νευρικά κέντρα και οι μηχανισμοί που πυροδοτούνται είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά τα οποία χρησιμοποιεί το ίδιο το σώμα για να ρυθμίσει τις φυσιολογικές διεργασίες του.
Οι αρχαίοι Κινέζοι περιέγραψαν τη ροή της νευρικής ενέργειας μέσα στο σώμα. Κάτι που εμείς οι Δυτικοί ιατροί θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ηλεκτρική εκκένωση, η πληροφορία που διαπερνά κατά μήκος των νεύρων, οι κινέζοι το ονομάζουν ”ζωτική ενέργεια”. Επίσης ονομάζουν τα κύρια σημεία καταλήξεως των νεύρων ”σημεία βελονισμού” και την πορεία ομοίων ομάδων νευρικών απολήξεων ”μεσημβρινούς”.
Όταν το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση υγείας, η ενέργεια κυκλοφορεί ανάμεσα στα όργανα του σώματος ομαλά. Κάποια όργανα αφομοιώνουν και συντηρούν την ενέργεια (καρδιά, ήπαρ, σπλήνα, πνεύμονες). Άλλα πέντε όργανα-εργαστήρια μετασχηματίζουν και μεταφέρουν την ενέργεια αυτή (στόμαχος, λεπτό και παχύ έντερο, χοληδόχος κύστη, ουροδόχος κύστη). Με τα όργανα αυτά συνδέονται τρία κέντρα. Το ανώτερο ελέγχει την καρδιά, τους πνεύμονες και τη θωρακική κοιλότητα. Το μεσαίο ελέγχει την πέψη. Το κατώτερο ελέγχει το παχύ έντερο, την αφόδευση και το ουροποιογεννητικό σύστημα.
Οποιαδήποτε ασθένεια, σωματική ή ψυχική, εκδηλώνεται στην επιφάνεια του σώματος, και το δέρμα, σαν καθρέπτης, αντικατοπτρίζει την εσωτερική διαταραχή με την ενεργοποίηση των σημείων βελονισμού, και κάθε νόσος επηρεάζει (και επηρεάζεται) από ένα ή περισσότερα σημεία. Τα σημεία βελονισμού συγκροτούν ομάδες και τα σημεία της ίδιας ομάδος διατρέχουν σε μια νοητή γραμμή κατά μήκος του σώματος.
Υπάρχουν 364 σημεία βελονισμού που βρίσκονται πάνω στην πορεία των μεσημβρινών και επηρεάζουν το όργανο με το οποίο είναι συνδεδεμένος ο μεσημβρινός. Περιγράφονται, επίσης, άλλα 1.000 σημεία, εκτός μεσημβρινών, τα οποία είναι εφήμερα επώδυνα σημεία του δέρματος.
Ο βελονισμός είναι ένα θεραπευτικό σύστημα που αποτελεί μέρος της παραδοσιακής ιατρικής της Κίνας. Μόλις στις αρχές του αιώνα μας έγινε γνωστός στη Δύση και σήμερα περισσότεροι από 1.500.000 ιατροί τον εφαρμόζουν ως κύριο ή ως συμπληρωματικό θεραπευτικό μέσο. Η αρχική αιτία για το ”ξαφνικό” ενδιαφέρον των Δυτικών ιατρών για τον βελονισμό ήταν μία: η αποτελεσματικότητά του στην επίτευξη αναλγησίας ικανής για χειρουργικές επεμβάσεις.
Παράλληλα με τα εργαστηριακά πειράματα, χιλιάδες ασθενείς με χρόνια, οξέα, δυσίατα προβλήματα υγείας υποβλήθηκαν σε βελονισμό, συμμετέχοντας σε κλινικές μελέτες. Δοκιμάστηκε η δράση του βελονισμού στους χρόνιους πόνους (οσφυαλγία, αυχεναλγία, περιαρθρίτιδα ώμου, κεφαλαλγίες, οστεοαρθρίτιδες, ρευματοειδείς αρθρίτιδες), σε βρογχικό άσθμα, αλλεργίες, νευραλγίες τριδύμου, ψυχοσωματικές διαταραχές. Στις ηλεκτρονικές τράπεζες πληροφοριών της ιατρικής (Medline, Ovid κ.λπ.) έχουν καταχωρηθεί περισσότερες από 5.000 ιατρικές μελέτες που αφορούν το βελονισμό.
Σήμερα, μετά από 2.000 χρόνια εφαρμογής, ο βελονισμός γνωρίζει μια νέα περίοδο αναγέννησης, αφού το 15% των Ελλήνων, το 12%-19% των Ευρωπαίων, το 20%-60% των Αυστραλών και πάνω από 2 εκατομμύρια Αμερικανοί (το FDA υπολογίζει 9-12 εκατομμύρια πράξεις βελονισμού ανά έτος) προσφεύγουν στον βελονισμό για την επίλυση προβλημάτων υγείας.
Τα θετικά αποτελέσματα της συστηματικής εργασίας κλινικών ιατρών και ερευνητών δικαίωσαν τη φήμη του βελονισμού. Σήμερα, το 64% (οι 75 από τις 117 σχολές) των Αμερικανικών Πανεπιστημίων Ιατρικής συμπεριλαμβάνουν τον βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών ιατρικής (από 16 - 160 ώρες).
Η διάρκεια της θεραπείας διαφέρει ανάλογα με την πάθηση και με το άτομο. Άλλοτε με 1-3 φορές αντιμετωπίζουμε τις περισσότερες περιπτώσεις καπνίσματος και δυσκοιλιότητας. Με 1-2 φορές αναστέλλεται η όρεξη για 10-15 μέρες. Με 5-7 φορές αντιμετωπίζονται ελαφρές ημικρανίες, οσφυαλγίες, αυχεναλγίες, περιαρθρίτιδες, οστεοαρθρίτιδες κ.λπ. Με 15-20 φορές σοβαρότερες περιπτώσεις. Γενικά ξεκινάμε με μια προοπτική 10-12 βελονισμών με ρυθμό 2-3 φορές την εβδομάδα.
Συνήθως από τον 5ο-7ο βελονισμό έχουμε ενδείξεις προοδευτικής βελτίωσης. Άλλοτε συμπληρώνεται μια σειρά 10-12 βελονισμών για να έχουμε το επιδιωκόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα και δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ενώ δεν είχαμε καμιά ένδειξη βελτίωσης, στους δύο τελευταίους βελονισμούς να παρουσιάζεται θεαματική βελτίωση. Αλλοτε η αναμενόμενη βελτίωση παρουσιάζεται 10-20 μέρες μετά τη διακοπή της καθορισμένης θεραπευτικής αγωγής.
Συμπερασματικά, ο βελονισμός είναι μια πραγματική βοήθεια στον αγώνα μας κατά της αρρώστιας. Στηρίζεται σε απόλυτα επιστημονικά κριτήρια και μακρόχρονη εφαρμογή. Η χρήση του από γιατρούς είναι μια πρόσθετη εγγύηση. Είναι μια μέθοδος ακίνδυνη, ανώδυνη, χωρίς παρενέργειες και χωρίς οικονομικές επιβαρύνσεις, όταν εφαρμόζεται κυρίως από ασφαλιστικούς οργανισμούς ή ταμεία υγείας.
(*) ο κ. Καράβης είναι Ιατρός Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης
πηγή: Iatronet.gr
