Πώς να βοηθήσεις κάποιον με κρίση πανικού

γράφει η Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Msc

Το στήθος σου πονάει, η καρδιά σου χτυπάει σαν τρελή, ο λαιμός σου σε πνίγει και δεν μπορείς να ανασάνεις. Θέλεις να ηρεμήσεις, αλλά δεν μπορείς. Φοβάσαι ότι χάνεις το μυαλό σου ή ότι παθαίνεις έμφραγμα. Πρόκειται, όμως, για κρίση πανικού η οποία σε έχει καταβάλλει και τα λεπτά φαίνονται αιώνας.

Τι είναι η κρίση πανικού;

Η κρίση πανικού αποτελεί μία από τις πιο συνηθισμένες διαταραχές άγχους. Εκδηλώνεται αιφνίδια και κατά τη διάρκειά της το άτομο βιώνει μια σειρά επώδυνων σωματικών, ψυχικών και διανοητικών συμπτωμάτων.

Τι μπορείς να κάνεις σε περίπτωση που κάποιο οικείο σου πρόσωπο βιώνει κρίση πανικού;

Διατήρησε την ψυχραιμία σου

 Οι κρίσεις πανικού συμβαίνουν ακαριαία. Το άτομο που τις βιώνει κατακλύζεται από έντονο φόβο, καθώς πιστεύει πως βρίσκεται εν μέσω κάποιου καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Σε μια τέτοια περίσταση καταλαβαίνεις πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μείνεις ψύχραιμος, περνώντας του το μήνυμα πως σε λίγο η κρίση θα τελειώσει, αλλά και πως αν και επώδυνη δεν είναι επικίνδυνη για τη ζωή του.

Μίλα μαζί του για να του αποσπάσεις την προσοχή

Προσπάθησε να μιλάς αργά και με σταθερό τόνο, παροτρύνοντας το άτομο να μένει εστιασμένο στη φωνή σου. Δώσε του οδηγίες, όπως: «Εστίασε την προσοχή σου στο πως μπορείς να σφίγγεις και να χαλαρώνεις το χέρι σου» ή «Τώρα θα ήθελα να προσπαθήσεις να κάνεις μερικές κυκλικές κινήσεις, χαλαρώνοντας τους μyς του κεφαλιού». Σε περίπτωση που γνωρίζεστε, δοκίμασε να ξεκινήσεις μια χαλαρή κουβέντα σχετικά με δραστηριότητες, μέρη ή πρόσωπα που το ευχαριστούν. Ειδάλλως, κάνε ερωτήσεις του τύπου: «Τι μέρα είναι; Τι ετοιμαζόσουν να κάνεις; Που θα ήθελες να πας μετά»;

Διερεύνησε τι θα το βοηθούσε

Ο κάθε άνθρωπος ηρεμεί με διαφορετικούς τρόπους. Ρώτησε εάν συνειδητοποιεί τι του συμβαίνει και αν έχει ξαναπεράσει κάποια κρίση πανικού. Στη συνέχεια, διερεύνησε τι θα τον έκανε να νιώσει καλύτερα. Υπάρχουν άτομα που θα σου ζητήσουν να μείνεις κοντά τους, κρατώντας τους το χέρι ή βάζοντάς τα να ξαπλώσουν, ενώ άλλα μπορεί να θέλουν να απομακρυνθείς, ώστε να έχουν την αίσθηση πως αναπνέουν καλύτερα και να βοηθιούνται μένοντας καθισμένα σε μια καρέκλα ή ρίχνοντας λίγο νερό στο πρόσωπό τους

Δείξε ότι καταλαβαίνεις τι περνάει

Ακόμα και αν πιστεύεις πως δεν υπάρχει λόγος να αγχώνεται και να ανησυχεί για την κατάστασή του, απόφυγε εκφράσεις του τύπου: «Μα γι’ αυτό κάνεις έτσι; Δεν είναι τίποτα», «Αυτά είναι ανοησίες. Περπάτα λίγο και θα σου περάσει», «Μα πώς κάνεις έτσι;», «Απλά χαλάρωσε και θα περάσει». Εάν «απλά» μπορούσε να χαλαρώσει, θα το είχε κάνει ήδη και εάν ένιωθε πως έχει τον έλεγχο του σώματός του, δεν θα είχε κυριευτεί από τον φόβο. Τέτοιου είδους εκφράσεις αυξάνουν το αίσθημα της απελπισίας. Αντίθετα, μίλησε με ενθαρρυντικά και με ενσυναίσθηση: «Νιώθω πως αυτό που περνάς είναι πολύ επώδυνο και τρομακτικό. Είμαι εδώ για σένα. Θα κάνω ότι μου πεις προκειμένου να νιώσεις καλύτερα», «Μπράβο, τα πηγαίνεις πολύ καλά»!

Καθοδήγησέ το σε μια τεχνική χαλάρωσης

Ενθάρρυνε το άτομο να εστιάσει στην αναπνοή του μετρώντας του δυνατά σε κάθε εισπνοή και εκπνοή. Εναλλακτικά, προσπάθησε να το κάνεις να σου μιλήσει π.χ. για πέντε αντικείμενα που του κάνουν εντύπωση στο χώρο ή για τρεις ήχους τους οποίους θα μπορούσε να εντοπίσει εκείνη τη στιγμή. Επίσης, ίσως να ήταν βοηθητικό να του δώσεις ένα μαλακό αντικείμενο, για να το κρατάει σφιχτά ή να το παροτρύνεις να κάνετε μαζί μερικές απλές, αριθμητικές πράξεις

Ζήτησε βοήθεια

Συνήθως η κρίση πανικού κρατάει από 5 έως 20 λεπτά. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που είναι πιθανό είτε να διαρκέσει περισσότερο, είτε τα σημάδια να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά και μη ελέγξιμα από εσένα. Παρόλο που το να καλέσεις το 166 μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη αναστάτωση εκείνη τη στιγμή, μερικές φορές είναι η ασφαλέστερη επιλογή, ειδικά όταν το άτομο κυριεύεται από τρόμο, η γλώσσα ή τα άκρα του μουδιάζουν και ο πόνος στο στήθος γίνεται ιδιαίτερα πιεστικός, ο ρυθμός της αναπνοής δε βελτιώνεται, το άτομο χάνει τις αισθήσεις του ή η ταχυπαλμία γίνεται υπερβολικά έντονη.

Σε κάθε περίπτωση, εάν οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του ατόμου, θα ήταν καλό να ζητήσει βοήθεια από κάποιον εξειδικευμένο ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Θα μπορούσες να του πεις: «Σε είδα να υποφέρεις και να βγαίνεις εξαντλημένος από την κρίση. Τι σκέφτεσαι να κάνεις για αυτό, ώστε να μην το ξαναπεράσεις στο μέλλον»;

Η άρνηση ότι υπάρχει κάποια συναισθηματική δυσκολία, αποτελεί τον χειρότερο σύμβουλο, για αυτό λειτούργησε υποστηρικτικά και απενοχοποιητικά και μετά το πέρας της κρίσης πανικού.