Crash test στις δίαιτες αστραπή
Ποιες είναι οι δημοφιλέστερες δίαιτες αστραπή, τι περιλαμβάνουν και πόσο μας ωφελούν; Ένα συνοπτικό crash test.
Πώς θα χάσω βάρος γρήγορα. Αν το Google χρέωνε 1 σεντ για κάθε τέτοια αναζήτηση εν όψει καλοκαιριού θα μπορούσε να φτιάξει γραφεία στο διάστημα και να αγοράσει το ελληνικό χρέος. Η ανάγκη του κοινού για «κάτι γρήγορο» και «θαυματουργό» είναι μεγάλη και είναι λογικό αν το σκεφτούμε.
Κανείς δε θέλει να αλλάξει τον τρόπο που τρώει μακροπρόθεσμα. Θέλει απλά να ξεφορτωθεί τα περιττά κιλά εύκολα, γρήγορα και… για πάντα. Τα πρώτα δύο, γίνονται με τις λεγόμενες «δίαιτες αστραπή». Το τρίτο όμως; Δύσκολα.
Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι δίαιτες και τι περιλαμβάνουν;
Δίαιτα Άτκινς
Τι είναι: Πρόκειται για δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνες (περισσότερο από 30% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης) και λιπαρά (40-45%, εκ των οποίων το 15-20% κορεσμένα) και ιδιαίτερα χαμηλή σε υδατάνθρακες – περίπου 20 γραμμάρια ανά ημέρα. Υπόσχεται απώλεια 4-6 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Η απαγόρευση φρούτων και λαχανικών αντίκειται στις βασικές αρχές της υγιεινής διατροφής. Ο αποκλεισμός του ψωμιού και άλλων αμυλούχων τροφίμων από τη διατροφή επίσης. Η δίαιτα περνάει εμμέσως το μήνυμα ότι τα φυσικά λιπαρά, συμπεριλαμβανομένων των τρανς και των κορεσμένων, είναι καλά για την υγεία και μπορούμε να τα καταναλώνουμε άφοβα. Αυτά τα λιπαρά όμως, είναι υπεύθυνα για καρδιαγγειακές νόσους. Η απώλεια υγρών κατά τις πρώτες ημέρες εφαρμογής είναι ραγδαία λόγω της αποικοδόμησης του γλυκογόνου (αποθήκη υδατανθράκων στο ανθρώπινο σώμα), όμως διακόπτεται μετά τις πρώτες 1-2 εβδομάδες εφαρμογής της δίαιτας. Τέλος, διατροφές όπως η Atkins έχουν καλά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά όχι μακροπρόθεσμα.
Δίαιτα των 17 ημερών
Τι είναι: Το σχέδιο των 17 ημερών πρεσβεύει την δημιουργία «θερμιδικών κύκλων», οι οποίοι «μπερδεύουν» τον μεταβολισμό, θέτοντάς τον σε εγρήγορση. Οι τέσσερις κύκλοι προς την επιτυχία είναι οι εξής: Πρώτον, λιγότεροι υδατάνθρακες. Δεύτερον, αναμονή για να κάνει «reset» ο μεταβολισμός σας. Τρίτον, μπαίνουν στο διαιτολόγιο οι «καλοί» υδατάνθρακες και τέταρτον, συνδυάζετε όλα τα παραπάνω. Υπόσχεται απώλεια έως και 7 κιλών από τις πρώτες 17 μέρες.
Η ετυμηγορία: Από την στιγμή που η επιστήμη της διατροφής ορίζει ότι πρέπει να τρώμε από όλες της κατηγορίες τροφίμων, το να παρουσιάζει ένα διατροφικό πλάνο και να παρουσιάζει το τι επιτρέπεται και τι όχι έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές της διατροφής. Επίσης, η εν λόγω δίαιτα αναφέρει ότι δεν υπάρχει περιορισμός στην κατανάλωση πουλερικών ή ψαριού. Ένα τέτοιο διατροφικό πλάνο αγνοεί εντελώς τους βασικούς νόμους της θερμοδυναμικής, ότι δηλαδή όλα τα τρόφιμα έχουν θερμίδες και ανάλογα με τις ανάγκες μας θα πρέπει να εκτιμούμε και να αξιολογούμε τι και πόσο τρώμε. Καμία διατροφική οδηγία δεν λέει «φάτε απεριόριστα από μια κατηγορία τροφίμων».
Δίαιτα Beverly Hills
Τι είναι: Πρόκειται για μονοφαγική δίαιτα, η οποία επιτρέπει την κατανάλωση μόνο ενός τροφίμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, σε οποιαδήποτε ποσότητα επιθυμεί ο καθένας. Κάποιες τροφές μπορούν να συνδυαστούν, όπως για παράδειγμα το κοτόπουλο με λαχανικά. Η θεωρία της υποστηρίζει ότι οι τροφές περιέχουν ένζυμα τα οποία «ενεργοποιούν» τον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα να απορροφώνται και να μεταβολίζονται οι τροφές χωρίς να αποθηκεύεται λίπος. Όταν τα ένζυμα των διαφόρων τροφών αναμιχθούν, τότε καθίστανται ανενεργά και αποθηκεύεται μεγάλη ποσότητα λίπους. Η δίαιτα υπόσχεται απώλεια 4-6 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Η θεωρία της δίαιτας είναι ανυπόστατη και μη αποδεκτή από τους επιστήμονες υγείας. Η απώλεια βάρους που μπορεί να επιτευχθεί από τη συγκεκριμένη δίαιτα πιθανότατα οφείλεται σε χαμηλή πρόσληψη θερμίδων, καθώς η μονοτονία της δίαιτας δεν επιτρέπει υψηλή κατανάλωση φαγητού κατά τη διάρκεια μιας ημέρας.
Η δίαιτα της Ζώνης
Τι είναι: Βασίζεται στο σκεπτικό ότι η ισορροπημένη λήψη υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λίπους, κάνει το σώμα να εκκρίνει ινσουλίνη σε ιδανικά επίπεδα. Κάθε γεύμα πρέπει να ισορροπεί, αποτελούμενο κατά το 40% από υδατάνθρακες, κατά 30% από λιπαρά και κατά 30% από πρωτεΐνη. Αυτή η αναλογία δίνει έμφαση στην ρύθμιση των επιπέδων ινσουλίνης στον οργανισμό, ώστε να ελέγχεται καλύτερα το βάρος. Η κυρίως δίαιτα διαρκεί 15 ημέρες, αλλά ο εμπνευστής της την προτείνει ως διά βίου διατροφή και υπόσχεται απώλεια 2-4 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Είναι ελλιπής σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, υδατοδιαλυτές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τα γεύματά της – αν και ισορροπημένα – δεν συνάδουν με τις παγκόσμιες διαιτητικές συστάσεις. Η απώλεια βάρους οφείλεται στη μειωμένη πρόσληψης τροφής και στην αυξημένη απώλεια υγρών. Τέλος, περιορίζει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνες Α,D και E.
Δίαιτα σύμφωνα με την ομάδα αίματος
Τι είναι: Υποστηρίζει ότι κάθε άτομο αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα, από άποψη γενετικής, και γι' αυτό το λόγο οι διατροφικές οδηγίες πρέπει να ποικίλλουν. Βασίζεται στην ύπαρξη των λεκτινών, μιας κατηγορίας πρωτεϊνών, οι οποίες προκαλούν συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε διάφορα όργανα ή συστήματα του σώματος. Κάθε άτομο θα πρέπει να αποφεύγει τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένες λεκτίνες, οι οποίες προκαλούν συγκόλληση ερυθρών κυττάρων σε άτομα της δικής του ομάδας αίματος. Σύμφωνα με τη θεωρία της δίαιτας δημιουργούνται τέσσερις διαφορετικές δίαιτες για τις τέσσερις ομάδες αίματος.
Η ετυμηγορία: Το θεωρητικό υπόβαθρο της δίαιτας είναι ατεκμηρίωτο, καθώς εάν πραγματικά ίσχυε, στα άτομα τα οποία κατανάλωναν τρόφιμα από απαγορευμένη ομάδα, η υποτιθέμενη συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα προκαλούσε θρομβώσεις, αρτηριακά εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, ακόμα και αναστολή της λειτουργίας κάποιων οργάνων. Η θεωρία των λεκτινών δεν υποστηρίζεται από καμία βιβλιογραφική αναφορά. Τέλος, ο αποκλεισμός ολόκληρων ομάδων τροφίμων (π.χ. γαλακτοκομικά), δεν ωφελεί τα άτομα που εφαρμόζουν τη δίαιτα αυτή.
Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό να μην μπαίνουμε σε προσχηματισμένα καλούπια, γιατί το πιο πιθανό είναι πως δεν μπορέσουμε να τα ακολουθήσουμε μακροχρόνια. Το να χάσετε γρήγορα κιλά είναι ενθαρρυντικό μεν, αλλά πρέπει να κοιτάτε και σε βάθος χρόνου. Αν αυτό που ακολουθείτε ταιριάζει πάνω σας τότε έχει αρκετές πιθανότητες να δουλέψει.
Νικόλας Γεωργιακώδης
Κανείς δε θέλει να αλλάξει τον τρόπο που τρώει μακροπρόθεσμα. Θέλει απλά να ξεφορτωθεί τα περιττά κιλά εύκολα, γρήγορα και… για πάντα. Τα πρώτα δύο, γίνονται με τις λεγόμενες «δίαιτες αστραπή». Το τρίτο όμως; Δύσκολα.
Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι δίαιτες και τι περιλαμβάνουν;
Δίαιτα Άτκινς
Τι είναι: Πρόκειται για δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνες (περισσότερο από 30% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης) και λιπαρά (40-45%, εκ των οποίων το 15-20% κορεσμένα) και ιδιαίτερα χαμηλή σε υδατάνθρακες – περίπου 20 γραμμάρια ανά ημέρα. Υπόσχεται απώλεια 4-6 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Η απαγόρευση φρούτων και λαχανικών αντίκειται στις βασικές αρχές της υγιεινής διατροφής. Ο αποκλεισμός του ψωμιού και άλλων αμυλούχων τροφίμων από τη διατροφή επίσης. Η δίαιτα περνάει εμμέσως το μήνυμα ότι τα φυσικά λιπαρά, συμπεριλαμβανομένων των τρανς και των κορεσμένων, είναι καλά για την υγεία και μπορούμε να τα καταναλώνουμε άφοβα. Αυτά τα λιπαρά όμως, είναι υπεύθυνα για καρδιαγγειακές νόσους. Η απώλεια υγρών κατά τις πρώτες ημέρες εφαρμογής είναι ραγδαία λόγω της αποικοδόμησης του γλυκογόνου (αποθήκη υδατανθράκων στο ανθρώπινο σώμα), όμως διακόπτεται μετά τις πρώτες 1-2 εβδομάδες εφαρμογής της δίαιτας. Τέλος, διατροφές όπως η Atkins έχουν καλά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά όχι μακροπρόθεσμα.
Δίαιτα των 17 ημερών
Τι είναι: Το σχέδιο των 17 ημερών πρεσβεύει την δημιουργία «θερμιδικών κύκλων», οι οποίοι «μπερδεύουν» τον μεταβολισμό, θέτοντάς τον σε εγρήγορση. Οι τέσσερις κύκλοι προς την επιτυχία είναι οι εξής: Πρώτον, λιγότεροι υδατάνθρακες. Δεύτερον, αναμονή για να κάνει «reset» ο μεταβολισμός σας. Τρίτον, μπαίνουν στο διαιτολόγιο οι «καλοί» υδατάνθρακες και τέταρτον, συνδυάζετε όλα τα παραπάνω. Υπόσχεται απώλεια έως και 7 κιλών από τις πρώτες 17 μέρες.
Η ετυμηγορία: Από την στιγμή που η επιστήμη της διατροφής ορίζει ότι πρέπει να τρώμε από όλες της κατηγορίες τροφίμων, το να παρουσιάζει ένα διατροφικό πλάνο και να παρουσιάζει το τι επιτρέπεται και τι όχι έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές της διατροφής. Επίσης, η εν λόγω δίαιτα αναφέρει ότι δεν υπάρχει περιορισμός στην κατανάλωση πουλερικών ή ψαριού. Ένα τέτοιο διατροφικό πλάνο αγνοεί εντελώς τους βασικούς νόμους της θερμοδυναμικής, ότι δηλαδή όλα τα τρόφιμα έχουν θερμίδες και ανάλογα με τις ανάγκες μας θα πρέπει να εκτιμούμε και να αξιολογούμε τι και πόσο τρώμε. Καμία διατροφική οδηγία δεν λέει «φάτε απεριόριστα από μια κατηγορία τροφίμων».
Δίαιτα Beverly Hills
Τι είναι: Πρόκειται για μονοφαγική δίαιτα, η οποία επιτρέπει την κατανάλωση μόνο ενός τροφίμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, σε οποιαδήποτε ποσότητα επιθυμεί ο καθένας. Κάποιες τροφές μπορούν να συνδυαστούν, όπως για παράδειγμα το κοτόπουλο με λαχανικά. Η θεωρία της υποστηρίζει ότι οι τροφές περιέχουν ένζυμα τα οποία «ενεργοποιούν» τον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα να απορροφώνται και να μεταβολίζονται οι τροφές χωρίς να αποθηκεύεται λίπος. Όταν τα ένζυμα των διαφόρων τροφών αναμιχθούν, τότε καθίστανται ανενεργά και αποθηκεύεται μεγάλη ποσότητα λίπους. Η δίαιτα υπόσχεται απώλεια 4-6 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Η θεωρία της δίαιτας είναι ανυπόστατη και μη αποδεκτή από τους επιστήμονες υγείας. Η απώλεια βάρους που μπορεί να επιτευχθεί από τη συγκεκριμένη δίαιτα πιθανότατα οφείλεται σε χαμηλή πρόσληψη θερμίδων, καθώς η μονοτονία της δίαιτας δεν επιτρέπει υψηλή κατανάλωση φαγητού κατά τη διάρκεια μιας ημέρας.
Η δίαιτα της Ζώνης
Τι είναι: Βασίζεται στο σκεπτικό ότι η ισορροπημένη λήψη υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λίπους, κάνει το σώμα να εκκρίνει ινσουλίνη σε ιδανικά επίπεδα. Κάθε γεύμα πρέπει να ισορροπεί, αποτελούμενο κατά το 40% από υδατάνθρακες, κατά 30% από λιπαρά και κατά 30% από πρωτεΐνη. Αυτή η αναλογία δίνει έμφαση στην ρύθμιση των επιπέδων ινσουλίνης στον οργανισμό, ώστε να ελέγχεται καλύτερα το βάρος. Η κυρίως δίαιτα διαρκεί 15 ημέρες, αλλά ο εμπνευστής της την προτείνει ως διά βίου διατροφή και υπόσχεται απώλεια 2-4 κιλών την πρώτη εβδομάδα.
Η ετυμηγορία: Είναι ελλιπής σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, υδατοδιαλυτές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τα γεύματά της – αν και ισορροπημένα – δεν συνάδουν με τις παγκόσμιες διαιτητικές συστάσεις. Η απώλεια βάρους οφείλεται στη μειωμένη πρόσληψης τροφής και στην αυξημένη απώλεια υγρών. Τέλος, περιορίζει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνες Α,D και E.
Δίαιτα σύμφωνα με την ομάδα αίματος
Τι είναι: Υποστηρίζει ότι κάθε άτομο αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα, από άποψη γενετικής, και γι' αυτό το λόγο οι διατροφικές οδηγίες πρέπει να ποικίλλουν. Βασίζεται στην ύπαρξη των λεκτινών, μιας κατηγορίας πρωτεϊνών, οι οποίες προκαλούν συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε διάφορα όργανα ή συστήματα του σώματος. Κάθε άτομο θα πρέπει να αποφεύγει τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένες λεκτίνες, οι οποίες προκαλούν συγκόλληση ερυθρών κυττάρων σε άτομα της δικής του ομάδας αίματος. Σύμφωνα με τη θεωρία της δίαιτας δημιουργούνται τέσσερις διαφορετικές δίαιτες για τις τέσσερις ομάδες αίματος.
Η ετυμηγορία: Το θεωρητικό υπόβαθρο της δίαιτας είναι ατεκμηρίωτο, καθώς εάν πραγματικά ίσχυε, στα άτομα τα οποία κατανάλωναν τρόφιμα από απαγορευμένη ομάδα, η υποτιθέμενη συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα προκαλούσε θρομβώσεις, αρτηριακά εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, ακόμα και αναστολή της λειτουργίας κάποιων οργάνων. Η θεωρία των λεκτινών δεν υποστηρίζεται από καμία βιβλιογραφική αναφορά. Τέλος, ο αποκλεισμός ολόκληρων ομάδων τροφίμων (π.χ. γαλακτοκομικά), δεν ωφελεί τα άτομα που εφαρμόζουν τη δίαιτα αυτή.
Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό να μην μπαίνουμε σε προσχηματισμένα καλούπια, γιατί το πιο πιθανό είναι πως δεν μπορέσουμε να τα ακολουθήσουμε μακροχρόνια. Το να χάσετε γρήγορα κιλά είναι ενθαρρυντικό μεν, αλλά πρέπει να κοιτάτε και σε βάθος χρόνου. Αν αυτό που ακολουθείτε ταιριάζει πάνω σας τότε έχει αρκετές πιθανότητες να δουλέψει.
Νικόλας Γεωργιακώδης
