Ζεστό ψωμί: Συνταγές για τον… άρτο ημών

Ψωμί... Μια λέξη τόσο στενά συνδεδεμένη με την ελληνική παράδοση. «Φάγαμε ψωμί κι αλάτι» λέει ο λαός μας ορίζοντας τις φιλικές σχέσεις, «θα πούμε το ψωμί ψωμάκι» φοβάται για τις περιόδους ένδειας, «έφαγε τα ψωμιά του» προειδοποιεί για όποιον δεν έχει μέλλον. Με άλλα λόγια, το ψωμί δεν λείπει ποτέ από την καθημερινότητα του Έλληνα.

Κάθε μεσημέρι, μία βόλτα από τον φούρνο της γειτονιάς κρίνεται απαραίτητη για κάθε νοικοκυριό. Γιατί όμως, να μην δοκιμάσετε για αλλαγή, να φτιάξετε το δικό σας ψωμί; Άσπρο ψωμί για τους κλασικούς, ολικής άλεσης για όσους προσέχουν και πιο "gourmet" αρτοσκευάσματα για όλα τα γούστα. Ακολουθήστε τις απλές συνταγές που ακολουθούν και… ξεφουρνίστε φρέσκες φραντζόλες.

Ζυμώνοντας και… προ-ζυμώνοντας
Αρχικά, χρειάζεται να γίνει ένας βασικός διαχωρισμός στις συνταγές: με προζύμι ή χωρίς. Το προζύμι είναι ένα από τα συστατικά του ψωμιού, το οποίο απαιτεί την δική του πολύωρη διαδικασία, αλλά δίνει πιο «γεμάτη» γεύση και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στο τελικό αποτέλεσμα.

Aκολουθούν συνταγές για ψωμί χωρίς προζύμι. Αν το επιθυμείτε και έχετε χρόνο, μπορείτε απλώς να προσθέσετε στα συστατικά τους το προζύμι, το οποίο προετοιμάζεται ως εξής:

Για συνταγή ψωμιού με 1 κιλό αλεύρι, φτιάχνετε το προζύμι, αναμιγνύοντας μισό ποτήρι άσπρο σκληρό αλεύρι με χλιαρό νερό. Το ζυμώνετε μέχρι να σχηματιστεί μια ελαστική ζυμαρένια μπάλα. Το σκεπάζετε με μία πετσέτα και την επόμενη ημέρα, προσθέτετε λίγο ακόμη αλεύρι και νερό και το ξαναζυμώνετε. Επαναλαμβάνετε για τρεις ημέρες μέχρι να φουσκώσει. Όταν θελήσετε να φτιάξετε ψωμί, βάζετε το προζύμι σε χλιαρό νερό, προσθέτετε αλεύρι, μέχρι να γίνει ένας παχύς χυλός και το αφήνετε για ένα βράδυ. Το προζύμι σας είναι έτοιμο για να το χρησιμοποιήσετε στην συνταγή σας.

Συνταγές για φρέσκο ψωμί
Οι παρακάτω συνταγές δεν περιλαμβάνουν προζύμι και αποτελούν εύκολες λύσεις, ακόμη και για τους αμύητους. Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα.

Η απλούστερη συνταγή
Υλικά: Ένα κουτάκι μπύρα, ½ κιλό αλεύρι που φουσκώνει μόνο του και λίγο αλάτι.
Ανακατεύετε όλα τα παραπάνω υλικά και βάζετε το μίγμα σε λαδωμένη φόρμα ή το πλάθετε στο σχήμα που επιθυμείτε. Ψήνετε για μία περίπου ώρα σε θερμοκρασία 200°C. Προαιρετικά, μπορείτε να προσθέσετε σταφίδες στο μίγμα και να έχετε ζεστά σταφιδόψωμα.

Ο «επιούσιος»
Υλικά:
- Ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 450ml μπύρα
- 450ml νερό
- Μία κουταλιά της σούπας αλάτι
- Μία κουταλιά του γλυκού ζάχαρη
- 4 φακελάκια ξηρή μαγιά
- Μια κουταλιά ελαιόλαδο

Εκτέλεση:
Ζεσταίνετε ελαφρώς το νερό με την μπύρα σε κατσαρολάκι. Το κατεβάζετε από τη φωτιά και προσθέτετε την μαγιά. Σε λεκάνη ρίχνετε ένα κιλό αλεύρι, και πάνω του, το προηγούμενο μίγμα, την ζάχαρη και το αλάτι. Ζυμώνετε το μίγμα και προσθέτετε λίγο ακόμη αλεύρι αν χρειαστεί. Πλάθετε τη ζύμη σε σχήμα φραντζόλας (ή ό,τι άλλο θέλετε, βάζοντας την φαντασία σας να δουλέψει) και το ψήνετε για μία περίπου ώρα στους 180°C.

Ψωμί ολικής άλεσης
Υλικά:
- 800γρ. αλεύρι ολικής άλεσης
- 200γρ. αλεύρι σκληρό
- Ένα ποτήρι νερό
- 2 φακελάκια ξηρή μαγιά
- 2 κουταλάκια αλάτι
- 2 κουταλιές ελαιόλαδο

Εκτέλεση:
Σε λεκάνη διαλύετε την μαγιά στο νερό και προσθέτετε το αλάτι και το λάδι. Αναμιγνύετε τα δύο είδη αλευριού και τα προσθέτετε στο μίγμα. Το πλάθετε στο σχήμα που επιθυμείτε –αν το βάλετε σε φόρμα χρειάζεται να είναι καλά λαδωμένη- και το αφήνετε σκεπασμένο σε ζεστό μέρος –ή για πιο γρήγορα στον φούρνο στους 40°C για τρεις ώρες- μέχρι να φουσκώσουν. Τρυπήστε το ψωμί σε διάφορα μέρη και ψήστε το στους 200°C για περίπου μία ώρα ή μέχρι η κόρα του να είναι αρκετά σκληρή και να ακούγεται σαν «κούφια» όταν την χτυπάτε. Το υγιεινό αφράτο ολικής άλεσης ψωμάκι σας είναι έτοιμο.
*Συνταγή από τις Συνταγές της Παρέας

Ψωμί α λα γαλλικά
…Ή αλλιώς πώς να φτιάξετε τις δικές σας μπαγκέτες. Το μόνο που χρειάζεστε σε αφθονία για αυτή την συνταγή είναι υπομονή, καθώς πρόκειται για άλλο ένα «μαγείρεμα» με διήμερη προετοιμασία. Για να έχετε φρεσκοψημένες μπαγκέτες θα χρειαστείτε:

- Για την προηγούμενη ημέρα: 1 ½ κούπα αλεύρι για ψωμί, μισό ποτήρι νερό και ¼ του κουταλιού του γλυκού μαγιά.
- Για την ημέρα του ψησίματος: 1 ½ κούπα αλεύρι για ψωμί, 1/3 του ποτηριού χλιαρό νερό, 1 ½ κουταλάκι αλάτι, ¼ του κουταλιού του γλυκού μαγιά και 2 κουταλάκια μέλι.

Οδηγίες:
Αναμιγνύετε όλα τα υλικά της πρώτης ημέρας σε ένα μπολ και τα ανακατεύετε με ξύλινη κουτάλα. Όταν σχηματιστεί μια μπάλα ζύμης, καλύψτε την με σελοφάν και αφήστε την για μία νύχτα (12 με 16 ώρες). Την επομένη, βάζετε το προζύμι σε ένα μεγαλύτερο μπολ και προσθέτετε το μέλι, το νερό και την μαγιά. Όταν το μίγμα γίνει υγρός χυλός, το αφήνετε για 10 λεπτά. Στην συνέχεια, προσθέτετε το αλάτι και την μισή ποσότητα από το αλεύρι, ανακατεύοντας καλά. Αλευρώνετε μια επιφάνεια και βάζετε πάνω την ζύμη. Προσθέτοντας μια κουταλιά αλεύρι την φορά, ζυμώνετε για οκτώ λεπτά ή μέχρι το μίγμα να μην κολλάει πια στα χέρια σας.

Σε ένα μπολ ρίχνετε μια κουταλιά λάδι και τοποθετείτε το ζυμάρι, γυρίζοντας το ώστε να λαδωθεί και από τις δύο μεριές. Καλύψτε το με σελοφάν και αφήστε το για μιάμιση περίπου ώρα μέχρι να φουσκώσει και να γίνει διπλάσιο. Τότε, βγάλτε το ζυμάρι, κόψτε το στα δύο και πιέστε ώστε να φύγει ο αέρας. Καλύψτε τις δύο μέλλουσες μπαγκέτες και πάλι με σελοφάν και αφήστε τις για 15 λεπτά. Τέλος, πλάστε με τις παλάμες σας τα δύο κομμάτια ζύμης σε σχήμα μπαγκέτας, αφήστε τις σε ζεστό μέρος για άλλη μία ώρα, κάντε έξι σχισμές σε κάθε φραντζολάκι και στην συνέχεια ψήστε στους 200°C στην μεσαία σχάρα του φούρνου, ή μέχρι να δείτε τις μπαγκέτες σας να παίρνουν χρυσαφένιο χρώμα και να τις ακούτε να βγάζουν «κούφιο» ήχο όταν τις χτυπήσετε στο κάτω μέρος. Bon appetite!

Τα τελευταία tips
Σε όλες τις συνταγές, εκτός της τελευταίας, μπορείτε να βάλετε την φαντασία σας και να προσθέσετε υλικά της αρεσκείας σας για να κάνετε τις δικές σας παραλλαγές των αρτοσκευασμάτων. Ξηροί καρποί, φέτα, ελιές, σκόρδο είναι μερικές από τις επιλογές σας για να δώσετε μικρές πινελιές γεύσης στο τραπέζι σας. Μπορείτε επίσης να πασπαλίσετε με σουσάμι το τελικό σας αποτέλεσμα πριν το βάλετε στον φούρνο.

Υπάρχει, τέλος, η επιλογή της αγοράς ενός αρτοπαρασκευαστή. Το μηχάνημα αυτό είναι εύκολο στην χρήση. Τοποθετείτε τα υλικά, ρυθμίζετε στο ανάλογο πρόγραμμα και σε λίγη ώρα έχετε φρέσκο ψωμί, χωρίς να κουραστείτε ιδιαίτερα. Οι τιμές των συσκευών ξεκινούν από 49 ευρώ για αγορά online στον "Κωτσόβολο". Πιο εξειδικευμένα... gadget ψωμιού μπορείτε να βρείτε στο Plus4u.gr, όπως αυτός εδώ ο παρασκευαστής στα 70,50 ευρώ.

Αν δοκιμάσετε κάποια από τις συνταγές ή αν γνωρίζετε κι άλλες, μοιραστείτε τις μαζί μας. Τύφλα να ‘χει ο φούρναρης της γωνίας…

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας