Μάθε παιδί μου αστρονομία
Συμβουλές για να εξοικειωθούν τα πιτσιρίκια σε κάθε ηλικία με τον μαγικό κόσμο της αστρονομίας και των μυστικών του Σύμπαντος.
Τα μυστικά του Σύμπαντος, οι νόμοι της Φυσικής που εφαρμόζονται και στο Διάστημα, το αιώνιο ερώτημα «από πού προερχόμαστε;», οι Γαλαξίες, τα άστρα, οι πλανήτες, το Άγνωστο.
Έννοιες που μας ιντρίγκαραν ως παιδιά, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και μας έκαναν να ρωτάμε τους γονείς μας πράγματα όπως «μπαμπά, η Γη γυρίζει ή μένει ακίνητη;» ή «γιατί πέφτει ο Ήλιος»;
Η αστρονομία είναι μία από τις πιο όμορφες επιστήμες της φύσης. Και τα παιδιά όσο εξοικειώνονται με αυτή τόσο αποκτούν γνώση της ύπαρξής τους, αλλά και τον νόμων που τη διέπουν. Πώς μπορούμε να τους μεταλαμπαδεύσουμε την αγάπη για τα άστρα από μικρή ηλικία; Τι μπορούν να αποκομίσουν σε κάθε περίοδο της ζωής τους;
Μίνι οδηγός για επίδοξους αστρονόμους.
Δημοτικό
Σε αυτήν την ηλικία, τα πιτσιρίκια μπορούν να μάθουν τις βασικές αρχές της αστρονομίας: την βασική δομή του σύμπαντος (πλανήτες, άστρα), την κίνηση του ήλιου γύρω από τη γη, το γεγονός ότι η κίνηση των άστρων, του φεγγαριού και του ήλιου οφείλεται στο ότι η γη γυρίζει και όχι ο ουρανός γύρω από τη γη.
Μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για το ότι ο άνθρωπος μελετά τον ουρανό για χιλιάδες χρόνια τώρα και πως οτιδήποτε ξέρουμε για αυτόν έχει μια απλή εξήγηση, την οποία μάλιστα μπορούμε να παρατηρήσουμε σήμερα. Για παράδειγμα, πώς ξέρουμε ότι η γη είναι στρογγυλή; Χωρίς κανέναν εξοπλισμό, μπορούμε απλά να παρατηρήσουμε την έκλειψη του φεγγαριού, στην οποία η σκιά της γης είναι καμπύλη.
Αν θέλετε να πάτε την εμπειρία τους ένα βήμα παραπέρα, τότε το Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι must. Μάλιστα, κάποια από τα εκπαιδευτικά του προγράμματα/προβολές, απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω, όπως για παράδειγμα το «Μια Βόλτα στο Φεγγάρι», το οποίο γνωρίζει στη νέα γενιά την εποχή των διαστημικών ταξιδιών, την εποχή που ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τα επιτεύγματα των αστροναυτών και των επιστημόνων. Επίσης, για παιδιά 10 ετών και άνω, το Πλανητάριο προγραμματίζει ψηφιακές παραστάσεις όπως το «Παράξενοι Κόσμοι στο Ηλιακό Σύστημα» και «Διαστημικές Καταιγίδες και Βόρειο Σέλας».
Γυμνάσιο
Αυτή η περίοδος στην ζωή των παιδιών είναι κατάλληλη για να ξεκινήσουν να σκέφτονται τι μπορεί ο ουρανός να μας πει για τη γη. Σε αυτήν την ηλικία μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για τους νόμους της επιστήμης που ισχύουν παντού και μετά να τους ιντριγκάρετε την περιέργεια να συγκρίνουν την γη και το διάστημα: τα βουνά στο φεγγάρι και τη γη, για παράδειγμα, γιατί μοιάζουν τόσο; Η επιφάνεια της γης ως «νεώτερη» και εξαιτίας των τεκτονικών πλακών και του καιρού αλλάζει χρόνο με το χρόνο. Όμως το φεγγάρι διατηρεί την «ιστορία» του διαστήματος στην επιφάνειά του και μας δίνει πληροφορίες για το πώς φτιάχτηκε το ηλιακό σύστημα και πώς σχηματίστηκε η γη.
Αυτή η ηλικία είναι επίσης ιδανική για να τους δείξετε εφαρμογές και προγράμματα τα οποία με απλό και ενδιαφέρον τρόπο εξοικειώνουν τον χρήστη με τη μαγεία των άστρων και του σύμπαντος. Το Celestial για παράδειγμα, αποτελεί μια εξαιρετική προσομοίωση του σύμπαντος, με αναλυτικές πληροφορίες πλανητών, άστρων, γαλαξιών κ.α. σε απεικόνιση τριών διαστάσεων. Για smartphones εφαρμογές όπως το Sky View, δείχνουν σε πραγματικό χρόνο αστερισμούς, γαλαξίες και πλανήτες ενώ ο χρήστης στρέφει την κάμερα προς τον ουρανό.
Στο Γυμνάσιο τα παιδιά έχοντας εξοικειωθεί με τις βασικές έννοιες της Φυσικής στο σχολείο, μπορούν εύκολα να ξεκινήσουν να βλέπουν ντοκιμαντέρ με αντίστοιχη θεματολογία, τα οποία δεν απευθύνονται αποκλειστικά σε «ειδικούς». Ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η σειρά Cosmos του Carl Sagan, ένα παραμυθένιο ταξίδι στο Σύμπαν μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου που έκανε σκοπό της ζωής του την εκλαΐκευση της Επιστήμης για τους… κοινούς θνητούς. Μπορείτε να τους τη δείξετε online από εδώ.
Λύκειο
Σε αυτήν την ηλικία, μπορείτε να πάτε την παρατήρηση ένα βήμα παραπέρα και να ξεκινήσετε να συζητάτε μαζί τους πιο σύνθετα - φιλοσοφικά ερωτήματα, που προκύπτουν όταν σηκώνουμε το βλέμμα ψηλά. Για παράδειγμα, η φωτορρύπανση. Πόση μαγεία από τα αστέρια χάνουμε εξαιτίας αυτής; Πώς επηρεάζουν οι επιλογές της ανθρωπότητας την παρατήρηση των άστρων; Πώς καταφέραμε μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα να μετατρέψουμε τη Γη σε έναν τόπο που κάποια στιγμή δε θα μπορούμε να ζήσουμε;
Είναι όντως η ζωή στο Σύμπαν τόσο σπάνια που ‘συνέβη’ μόνο μια φορά; 'Η υπάρχει αιώνια στο Σύμπαν; Οι επιστήμονες ασχολούνται με αυτό το ερώτημα για δεκαετίες, και η απάντηση σίγουρα δε μπορεί να δοθεί μονομιάς. Όμως είναι σίγουρα μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας ενώ χαζεύετε τον ουρανό.
Νικόλας Γεωργιακώδης
Έννοιες που μας ιντρίγκαραν ως παιδιά, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και μας έκαναν να ρωτάμε τους γονείς μας πράγματα όπως «μπαμπά, η Γη γυρίζει ή μένει ακίνητη;» ή «γιατί πέφτει ο Ήλιος»;
Η αστρονομία είναι μία από τις πιο όμορφες επιστήμες της φύσης. Και τα παιδιά όσο εξοικειώνονται με αυτή τόσο αποκτούν γνώση της ύπαρξής τους, αλλά και τον νόμων που τη διέπουν. Πώς μπορούμε να τους μεταλαμπαδεύσουμε την αγάπη για τα άστρα από μικρή ηλικία; Τι μπορούν να αποκομίσουν σε κάθε περίοδο της ζωής τους;
Μίνι οδηγός για επίδοξους αστρονόμους.
Δημοτικό
Σε αυτήν την ηλικία, τα πιτσιρίκια μπορούν να μάθουν τις βασικές αρχές της αστρονομίας: την βασική δομή του σύμπαντος (πλανήτες, άστρα), την κίνηση του ήλιου γύρω από τη γη, το γεγονός ότι η κίνηση των άστρων, του φεγγαριού και του ήλιου οφείλεται στο ότι η γη γυρίζει και όχι ο ουρανός γύρω από τη γη.
Μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για το ότι ο άνθρωπος μελετά τον ουρανό για χιλιάδες χρόνια τώρα και πως οτιδήποτε ξέρουμε για αυτόν έχει μια απλή εξήγηση, την οποία μάλιστα μπορούμε να παρατηρήσουμε σήμερα. Για παράδειγμα, πώς ξέρουμε ότι η γη είναι στρογγυλή; Χωρίς κανέναν εξοπλισμό, μπορούμε απλά να παρατηρήσουμε την έκλειψη του φεγγαριού, στην οποία η σκιά της γης είναι καμπύλη.
Αν θέλετε να πάτε την εμπειρία τους ένα βήμα παραπέρα, τότε το Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι must. Μάλιστα, κάποια από τα εκπαιδευτικά του προγράμματα/προβολές, απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω, όπως για παράδειγμα το «Μια Βόλτα στο Φεγγάρι», το οποίο γνωρίζει στη νέα γενιά την εποχή των διαστημικών ταξιδιών, την εποχή που ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τα επιτεύγματα των αστροναυτών και των επιστημόνων. Επίσης, για παιδιά 10 ετών και άνω, το Πλανητάριο προγραμματίζει ψηφιακές παραστάσεις όπως το «Παράξενοι Κόσμοι στο Ηλιακό Σύστημα» και «Διαστημικές Καταιγίδες και Βόρειο Σέλας».
Γυμνάσιο
Αυτή η περίοδος στην ζωή των παιδιών είναι κατάλληλη για να ξεκινήσουν να σκέφτονται τι μπορεί ο ουρανός να μας πει για τη γη. Σε αυτήν την ηλικία μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για τους νόμους της επιστήμης που ισχύουν παντού και μετά να τους ιντριγκάρετε την περιέργεια να συγκρίνουν την γη και το διάστημα: τα βουνά στο φεγγάρι και τη γη, για παράδειγμα, γιατί μοιάζουν τόσο; Η επιφάνεια της γης ως «νεώτερη» και εξαιτίας των τεκτονικών πλακών και του καιρού αλλάζει χρόνο με το χρόνο. Όμως το φεγγάρι διατηρεί την «ιστορία» του διαστήματος στην επιφάνειά του και μας δίνει πληροφορίες για το πώς φτιάχτηκε το ηλιακό σύστημα και πώς σχηματίστηκε η γη.
Αυτή η ηλικία είναι επίσης ιδανική για να τους δείξετε εφαρμογές και προγράμματα τα οποία με απλό και ενδιαφέρον τρόπο εξοικειώνουν τον χρήστη με τη μαγεία των άστρων και του σύμπαντος. Το Celestial για παράδειγμα, αποτελεί μια εξαιρετική προσομοίωση του σύμπαντος, με αναλυτικές πληροφορίες πλανητών, άστρων, γαλαξιών κ.α. σε απεικόνιση τριών διαστάσεων. Για smartphones εφαρμογές όπως το Sky View, δείχνουν σε πραγματικό χρόνο αστερισμούς, γαλαξίες και πλανήτες ενώ ο χρήστης στρέφει την κάμερα προς τον ουρανό.
Στο Γυμνάσιο τα παιδιά έχοντας εξοικειωθεί με τις βασικές έννοιες της Φυσικής στο σχολείο, μπορούν εύκολα να ξεκινήσουν να βλέπουν ντοκιμαντέρ με αντίστοιχη θεματολογία, τα οποία δεν απευθύνονται αποκλειστικά σε «ειδικούς». Ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η σειρά Cosmos του Carl Sagan, ένα παραμυθένιο ταξίδι στο Σύμπαν μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου που έκανε σκοπό της ζωής του την εκλαΐκευση της Επιστήμης για τους… κοινούς θνητούς. Μπορείτε να τους τη δείξετε online από εδώ.
Λύκειο
Σε αυτήν την ηλικία, μπορείτε να πάτε την παρατήρηση ένα βήμα παραπέρα και να ξεκινήσετε να συζητάτε μαζί τους πιο σύνθετα - φιλοσοφικά ερωτήματα, που προκύπτουν όταν σηκώνουμε το βλέμμα ψηλά. Για παράδειγμα, η φωτορρύπανση. Πόση μαγεία από τα αστέρια χάνουμε εξαιτίας αυτής; Πώς επηρεάζουν οι επιλογές της ανθρωπότητας την παρατήρηση των άστρων; Πώς καταφέραμε μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα να μετατρέψουμε τη Γη σε έναν τόπο που κάποια στιγμή δε θα μπορούμε να ζήσουμε;
Είναι όντως η ζωή στο Σύμπαν τόσο σπάνια που ‘συνέβη’ μόνο μια φορά; 'Η υπάρχει αιώνια στο Σύμπαν; Οι επιστήμονες ασχολούνται με αυτό το ερώτημα για δεκαετίες, και η απάντηση σίγουρα δε μπορεί να δοθεί μονομιάς. Όμως είναι σίγουρα μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας ενώ χαζεύετε τον ουρανό.
Νικόλας Γεωργιακώδης
