Γιατί δεν συμπίπτει το Πάσχα Ορθόδοξων και Καθολικών;
Μάθετε για ποιο λόγο Ορθόδοξοι και Καθολικοί γιορτάζουν συνήθως σε διαφορετικές ημερομηνίες το Πάσχα.
Μπορεί στην Ελλάδα να ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε το Πάσχα την προσεχή Κυριακή, αλλά ο Καθολικός κόσμος έχει ήδη γιορτάσει την Ανάσταση στις 5 Απριλίου. Κι αυτή η διαφορά ημερομηνίας είναι το σύνηθες για τους εορτασμούς των δύο διαφορετικών δογμάτων – το 2014 ήταν η εξαίρεση, καθώς συνέπεσαν, κάτι που θα ξανασυμβεί το 2017.
Γιατί όμως το Πάσχα είναι κινητή εορτή και πώς υπολογίζεται η ημερομηνία του εορτασμού του για την κάθε Εκκλησία;
Αρχικά, το Πάσχα εορταζόταν από τους Εβραίους την 14η ημέρα του μήνα Νισάν, δηλαδή στην πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Σήμαινε «πέρασμα» και τιμούσε την «διέλευσή» τους από την Ερυθρά θάλασσα.
Μετά Χριστόν, οι Χριστιανοί συνέδεσαν το δικό τους Πάσχα με την εαρινή ισημερία, καθώς ο Χριστός θεωρείται πως αναστήθηκε την πρώτη ημέρα μετά το Εβραϊκό Πάσχα. Ωστόσο, οι διαφορετικές χριστιανικές εκκλησίες το γιόρταζαν σε διαφορετικές ημερομηνίες – οι ιουδαΐζουσες την ημέρα θανάτου του Χριστού (δηλαδή την 15η ημέρα του εβραϊκού μήνα Νισάν), ενώ οι εθνικές εκκλησίες το γιόρταζαν την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της Άνοιξης.
Αυτή η προσέγγιση επικράτησε και με τη «βούλα» της Α’ Οικουμενικής Συνόδου το 325 – ότι δηλαδή οι Χριστιανοί, για να διαχωρίσουν τον εορτασμό τους από τους Εβραίους, θα τιμούν το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη Πανσέληνο της Άνοιξης – αν η πανσέληνος συνέβαινε Κυριακή, τότε το Πάσχα θα εορταζόταν την αμέσως επόμενη Κυριακή.
Την εποχή της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, ίσχυε το Ιουλιανό Ημερολόγιο, το οποίο υπολόγιζε πως κάθε χρόνος έχει 365 ημέρες, ενώ στην πραγματικότητα έχει λίγες ώρες παραπάνω. Αυτές οι ώρες που συσσωρεύτηκαν με τους επόμενους αιώνες μεταφράστηκαν σε διαφορά αρκετών ημερών – δηλαδή η εαρινή Ισημερία που στο έτος της Α’ Οικουμενικής συνόδου συνέβη στις 21 Μαρτίου, το 1582 συνέβη 10 ημερολογιακές ημέρες νωρίτερα. Γι’ αυτό και τότε θεσπίστηκε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, που «προχώρησε» 10 ημέρες για να επαναφέρει την ημερολογιακή τάξη.
Τα καθολικά κράτη υιοθέτησαν το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, αλλά τα Ορθόδοξα συνέχισαν με το Ιουλιανό. Μάλιστα η Ελλάδα υιοθέτησε το Γρηγοριανό μόλις το 1923. Παρ’ όλα αυτά, η Ορθόδοξη Εκκλησία, ακόμη και τότε, αποφάσισε να υπολογίζει το Πασχαλινό Ημερολόγιο με βάση το Ιουλιανό. Μάλιστα, χρησιμοποιούσε ως μέθοδο υπολογισμού και τον «κύκλο του Μέτωνος», στον οποίο οφείλονται άλλες πέντε εξτρά ημέρες «υπολογιστικού λάθους».
Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και σήμερα, ενώ η Καθολική Εκκλησία γιορτάζει το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη εαρινή Πανσέληνο, η Ορθόδοξη χρησιμοποιεί το Ιουλιανό Ημερολόγιο και τον Κύκλο του Μέτωνος, που τοποθετούν το Πάσχα όχι την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο, αλλά την επόμενη ή μετά την δεύτερη εαρινή Πανσέληνο.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το Καθολικό Πάσχα γιορτάζεται μία Κυριακή μεταξύ 22/3 και 25/4 (άρα ποτέ τον Μάιο) και το Ορθόδοξο μεταξύ 4/4 και 8/5 (άρα ποτέ τον Μάρτιο). Το Πάσχα Καθολικών και Ορθόδοξων συμπίπτει μόνο όταν η Γρηγοριανή και η Ιουλιανή/Μετώνεια Πανσέληνος πέσουν από την Κυριακή ως το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας.
Γιατί όμως το Πάσχα είναι κινητή εορτή και πώς υπολογίζεται η ημερομηνία του εορτασμού του για την κάθε Εκκλησία;
Αρχικά, το Πάσχα εορταζόταν από τους Εβραίους την 14η ημέρα του μήνα Νισάν, δηλαδή στην πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Σήμαινε «πέρασμα» και τιμούσε την «διέλευσή» τους από την Ερυθρά θάλασσα.
Μετά Χριστόν, οι Χριστιανοί συνέδεσαν το δικό τους Πάσχα με την εαρινή ισημερία, καθώς ο Χριστός θεωρείται πως αναστήθηκε την πρώτη ημέρα μετά το Εβραϊκό Πάσχα. Ωστόσο, οι διαφορετικές χριστιανικές εκκλησίες το γιόρταζαν σε διαφορετικές ημερομηνίες – οι ιουδαΐζουσες την ημέρα θανάτου του Χριστού (δηλαδή την 15η ημέρα του εβραϊκού μήνα Νισάν), ενώ οι εθνικές εκκλησίες το γιόρταζαν την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της Άνοιξης.
Αυτή η προσέγγιση επικράτησε και με τη «βούλα» της Α’ Οικουμενικής Συνόδου το 325 – ότι δηλαδή οι Χριστιανοί, για να διαχωρίσουν τον εορτασμό τους από τους Εβραίους, θα τιμούν το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη Πανσέληνο της Άνοιξης – αν η πανσέληνος συνέβαινε Κυριακή, τότε το Πάσχα θα εορταζόταν την αμέσως επόμενη Κυριακή.
Την εποχή της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, ίσχυε το Ιουλιανό Ημερολόγιο, το οποίο υπολόγιζε πως κάθε χρόνος έχει 365 ημέρες, ενώ στην πραγματικότητα έχει λίγες ώρες παραπάνω. Αυτές οι ώρες που συσσωρεύτηκαν με τους επόμενους αιώνες μεταφράστηκαν σε διαφορά αρκετών ημερών – δηλαδή η εαρινή Ισημερία που στο έτος της Α’ Οικουμενικής συνόδου συνέβη στις 21 Μαρτίου, το 1582 συνέβη 10 ημερολογιακές ημέρες νωρίτερα. Γι’ αυτό και τότε θεσπίστηκε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, που «προχώρησε» 10 ημέρες για να επαναφέρει την ημερολογιακή τάξη.
Τα καθολικά κράτη υιοθέτησαν το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, αλλά τα Ορθόδοξα συνέχισαν με το Ιουλιανό. Μάλιστα η Ελλάδα υιοθέτησε το Γρηγοριανό μόλις το 1923. Παρ’ όλα αυτά, η Ορθόδοξη Εκκλησία, ακόμη και τότε, αποφάσισε να υπολογίζει το Πασχαλινό Ημερολόγιο με βάση το Ιουλιανό. Μάλιστα, χρησιμοποιούσε ως μέθοδο υπολογισμού και τον «κύκλο του Μέτωνος», στον οποίο οφείλονται άλλες πέντε εξτρά ημέρες «υπολογιστικού λάθους».
Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και σήμερα, ενώ η Καθολική Εκκλησία γιορτάζει το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη εαρινή Πανσέληνο, η Ορθόδοξη χρησιμοποιεί το Ιουλιανό Ημερολόγιο και τον Κύκλο του Μέτωνος, που τοποθετούν το Πάσχα όχι την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο, αλλά την επόμενη ή μετά την δεύτερη εαρινή Πανσέληνο.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το Καθολικό Πάσχα γιορτάζεται μία Κυριακή μεταξύ 22/3 και 25/4 (άρα ποτέ τον Μάιο) και το Ορθόδοξο μεταξύ 4/4 και 8/5 (άρα ποτέ τον Μάρτιο). Το Πάσχα Καθολικών και Ορθόδοξων συμπίπτει μόνο όταν η Γρηγοριανή και η Ιουλιανή/Μετώνεια Πανσέληνος πέσουν από την Κυριακή ως το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας.
