10 πράγματα που δεν πρέπει να κάνετε στο εξωτερικό
Το να αρνηθείς τη βότκα που σου προσφέρει Ρώσος ισοδυναμεί με το να αρνηθείς χειραψία. Και εννέα ακόμη πολιτισμικές παρεξηγήσεις.
της Ηρώς Κουνάδη
Ξέρουμε τι θα πείτε: Δεν είμαστε πια στα 70s, ο πλανήτης μας είναι ένα μεγάλο, παγκοσμιοποιημένο χωριό, όλοι ξέρουμε ότι η προσβλητική χειρονομία του ενός είναι το «καλημέρα» του άλλου, και κανείς δεν παρεξηγείται πια με τους τουρίστες που δεν ξέρουν ότι το «πέντε» το δείχνουμε με την παλάμη προς τα μέσα. Πείτε, όμως, την αλήθεια τώρα, δεν «κολλάτε» ακόμα και σήμερα για δυο-τρία δευτερόλεπτα μέχρι ο εγκέφαλος να επεξεργαστεί την πληροφορία ότι ο αμερικάνος φίλος σας δεν σας μουτζώνει, όταν νιώθει την ανάγκη να εκφράσει χειρονομώντας μια συγκεκριμένη ώρα για το απογευματινό σας ραντεβού;
Σκεφτείτε τώρα πόσο περισσότερο πρέπει να «κολλάνει» άλλοι, λιγότερο εξοικειωμένοι με τις διαφορετικές κουλτούρες λαοί, με τέτοιου είδους πολιτισμικά χάσματα. Και προσέξτε την επόμενη φορά που θα βρεθείτε ανάμεσά τους να μην κάνετε κάτι από τα παρακάτω.
Στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία, είναι μεγάλη αγένεια να βλέπει κάποιος τις σόλες των παπουτσιών σας –όπως όταν κάθεστε με τα πόδια απλωμένα σε μια επιφάνεια (καρέκλα, τραπέζι, οτιδήποτε) κι έχετε κάποιον απέναντί σας.
Στην Ανατολική Ασία (στην Ταϊλάνδη, το Λάος, την Καμπότζη και άλλες χώρες) είναι ανεπίτρεπτο να αγγίξεις κάποιον στο κεφάλι –ακόμα και μεταξύ φίλων.
Στη Ρωσία, το να αρνηθείς τη βότκα που σου προσφέρεται είναι σαν να αρνείσαι χειραψία.
Το σήμα της νίκης με τον δείκτη και τον μέσο (που είναι, για τους Αμερικανούς, το σήμα της ειρήνης) όταν γίνεται με την παλάμη να κοιτάζει προς το μέρος σας είναι, για τους Βρετανούς, το ισοδύναμο του να υψώνεις το μεσαίο δάχτυλο σε κάποιον –για να το θέσουμε κομψά. Το ίδιο ισχύει και στην Αυστραλία και τη Νότια Αφρική.
Ο υψωμένος αντίχειρας (αυτό που σε άπταιστα αμερικανικά θα λέγαμε thumbs up) είναι εξίσου προσβλητικός για τους Ιρανούς και άλλους λαούς της Μέσης Αναταλής –έχει ακριβώς την ίδια σημασία με το μεσαίο δάχτυλο υψωμένο. Και η εξοικείωση με το Facebook και το “like” του δε συνεπάγεται ακόμα την άρση του κανόνα.
Στην Ινδία και τη Μέση Ανατολή δεν δίνουμε και δεν παίρνουμε ποτέ τίποτα με το αριστερό χέρι –και για κανένα λόγο δεν το χρησιμοποιούμε για χειραψία. Αν πρέπει οπωσδήποτε να μάθετε γιατί, ας πούμε απλώς ότι το αριστερό χέρι θεωρείται βρώμικο γιατί εξυπηρετεί τους σκοπούς για τους οποίους οι περισσότεροι Δυτικοί χρησιμοποιούμε το χαρτί υγείας.
Και για να κάνουμε τα πράγματα λίγο πιο πολύπλοκα ακόμα, σε πολλές (αλλά όχι σε όλες τις) χώρες της Μέσης Ανατολής, οι χειραψίες μεταξύ ατόμων διαφορετικών φύλων δεν είναι αυτονόητες. Ένας απλός κανόνας λέει ότι, αν είστε άνδρας, δεν απλώνετε το χέρι για χειραψία με καμία γυναίκα –εκτός αν έχει πάρει η ίδια την πρωτοβουλία. Για τις γυναίκες, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα: Μπορείτε να πάρετε την πρωτοβουλία, αλλά όχι αμέσως πριν την προσευχή, για την οποία ακολουθείται ένα τελετουργικό που λέει μεταξύ άλλων ότι ο πιστός, αφού έχει πλυθεί για να προσευχηθεί, δεν επιτρέπεται να αγγίξει γυναίκα.
Αντιθέτως, στην Αυστρία, θεωρείται μεγάλη αγένεια να μην χαιρετήσεις διά χειραψίας κάθε παρευρισκόμενο στον χώρο που μπαίνεις. Τουλάχιστον είναι απλούστερο να το θυμάσαι.
Η χειρονομία με τον δείκτη και τον αντίχειρα που σχηματίζουν κύκλο (και σημαίνει “ok” ή «πολύ καλό» σε πολλές κουλτούρες) στη Βραζιλία θεωρείται ιδιαίτερα προσβλητική –είναι, κι αυτή, το γνωστό ισοδύναμο του υψωμένου μέσου δαχτύλου. Θρυλικό έχει μείνει το ενσταντανέ του Ronald Reagan να κάνει ακριβώς αυτή την χειρονομία από τα σκαλιά του Air Force One, και καταφέρνοντας να προσβάλλει έναν ολόκληρο λαό σε απευθείας τηλεοπτική σύνδεση τη στιγμή που προσγειώθηκε στο Rio de Janeiro.
Αν σας καλέσουν για φαγητό στην Ασία, θυμηθείτε να αφήσετε λίγες μπουκιές στο πιάτο σας. Ο εφιάλτης κάθε ελληνίδας (ή γενικά μεσογειακής) οικοδέσποινας, το να μην φάτε δηλαδή όλο το φαγητό σας, είναι εδώ ο κανόνας. Το αντίθετο, το να «γυαλίσετε» δηλαδή το πιάτο σημαίνει ότι ο οικοδεσπότης σας δεν σας έβαλε αρκετό φαγητό, πράγμα που θεωρείται μέγιστη προσβολή.
Ξέρουμε τι θα πείτε: Δεν είμαστε πια στα 70s, ο πλανήτης μας είναι ένα μεγάλο, παγκοσμιοποιημένο χωριό, όλοι ξέρουμε ότι η προσβλητική χειρονομία του ενός είναι το «καλημέρα» του άλλου, και κανείς δεν παρεξηγείται πια με τους τουρίστες που δεν ξέρουν ότι το «πέντε» το δείχνουμε με την παλάμη προς τα μέσα. Πείτε, όμως, την αλήθεια τώρα, δεν «κολλάτε» ακόμα και σήμερα για δυο-τρία δευτερόλεπτα μέχρι ο εγκέφαλος να επεξεργαστεί την πληροφορία ότι ο αμερικάνος φίλος σας δεν σας μουτζώνει, όταν νιώθει την ανάγκη να εκφράσει χειρονομώντας μια συγκεκριμένη ώρα για το απογευματινό σας ραντεβού;
Σκεφτείτε τώρα πόσο περισσότερο πρέπει να «κολλάνει» άλλοι, λιγότερο εξοικειωμένοι με τις διαφορετικές κουλτούρες λαοί, με τέτοιου είδους πολιτισμικά χάσματα. Και προσέξτε την επόμενη φορά που θα βρεθείτε ανάμεσά τους να μην κάνετε κάτι από τα παρακάτω.
Στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία, είναι μεγάλη αγένεια να βλέπει κάποιος τις σόλες των παπουτσιών σας –όπως όταν κάθεστε με τα πόδια απλωμένα σε μια επιφάνεια (καρέκλα, τραπέζι, οτιδήποτε) κι έχετε κάποιον απέναντί σας.
Στην Ανατολική Ασία (στην Ταϊλάνδη, το Λάος, την Καμπότζη και άλλες χώρες) είναι ανεπίτρεπτο να αγγίξεις κάποιον στο κεφάλι –ακόμα και μεταξύ φίλων.
Στη Ρωσία, το να αρνηθείς τη βότκα που σου προσφέρεται είναι σαν να αρνείσαι χειραψία.
Το σήμα της νίκης με τον δείκτη και τον μέσο (που είναι, για τους Αμερικανούς, το σήμα της ειρήνης) όταν γίνεται με την παλάμη να κοιτάζει προς το μέρος σας είναι, για τους Βρετανούς, το ισοδύναμο του να υψώνεις το μεσαίο δάχτυλο σε κάποιον –για να το θέσουμε κομψά. Το ίδιο ισχύει και στην Αυστραλία και τη Νότια Αφρική.
Ο υψωμένος αντίχειρας (αυτό που σε άπταιστα αμερικανικά θα λέγαμε thumbs up) είναι εξίσου προσβλητικός για τους Ιρανούς και άλλους λαούς της Μέσης Αναταλής –έχει ακριβώς την ίδια σημασία με το μεσαίο δάχτυλο υψωμένο. Και η εξοικείωση με το Facebook και το “like” του δε συνεπάγεται ακόμα την άρση του κανόνα.
Στην Ινδία και τη Μέση Ανατολή δεν δίνουμε και δεν παίρνουμε ποτέ τίποτα με το αριστερό χέρι –και για κανένα λόγο δεν το χρησιμοποιούμε για χειραψία. Αν πρέπει οπωσδήποτε να μάθετε γιατί, ας πούμε απλώς ότι το αριστερό χέρι θεωρείται βρώμικο γιατί εξυπηρετεί τους σκοπούς για τους οποίους οι περισσότεροι Δυτικοί χρησιμοποιούμε το χαρτί υγείας.
Και για να κάνουμε τα πράγματα λίγο πιο πολύπλοκα ακόμα, σε πολλές (αλλά όχι σε όλες τις) χώρες της Μέσης Ανατολής, οι χειραψίες μεταξύ ατόμων διαφορετικών φύλων δεν είναι αυτονόητες. Ένας απλός κανόνας λέει ότι, αν είστε άνδρας, δεν απλώνετε το χέρι για χειραψία με καμία γυναίκα –εκτός αν έχει πάρει η ίδια την πρωτοβουλία. Για τις γυναίκες, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα: Μπορείτε να πάρετε την πρωτοβουλία, αλλά όχι αμέσως πριν την προσευχή, για την οποία ακολουθείται ένα τελετουργικό που λέει μεταξύ άλλων ότι ο πιστός, αφού έχει πλυθεί για να προσευχηθεί, δεν επιτρέπεται να αγγίξει γυναίκα.
Αντιθέτως, στην Αυστρία, θεωρείται μεγάλη αγένεια να μην χαιρετήσεις διά χειραψίας κάθε παρευρισκόμενο στον χώρο που μπαίνεις. Τουλάχιστον είναι απλούστερο να το θυμάσαι.
Η χειρονομία με τον δείκτη και τον αντίχειρα που σχηματίζουν κύκλο (και σημαίνει “ok” ή «πολύ καλό» σε πολλές κουλτούρες) στη Βραζιλία θεωρείται ιδιαίτερα προσβλητική –είναι, κι αυτή, το γνωστό ισοδύναμο του υψωμένου μέσου δαχτύλου. Θρυλικό έχει μείνει το ενσταντανέ του Ronald Reagan να κάνει ακριβώς αυτή την χειρονομία από τα σκαλιά του Air Force One, και καταφέρνοντας να προσβάλλει έναν ολόκληρο λαό σε απευθείας τηλεοπτική σύνδεση τη στιγμή που προσγειώθηκε στο Rio de Janeiro.
Αν σας καλέσουν για φαγητό στην Ασία, θυμηθείτε να αφήσετε λίγες μπουκιές στο πιάτο σας. Ο εφιάλτης κάθε ελληνίδας (ή γενικά μεσογειακής) οικοδέσποινας, το να μην φάτε δηλαδή όλο το φαγητό σας, είναι εδώ ο κανόνας. Το αντίθετο, το να «γυαλίσετε» δηλαδή το πιάτο σημαίνει ότι ο οικοδεσπότης σας δεν σας έβαλε αρκετό φαγητό, πράγμα που θεωρείται μέγιστη προσβολή.
