Τα πιο παράξενα γιορτινά έθιμα από όλο τον κόσμο

«Καλήν εσπέραν άρχοντες», χριστουγεννιάτικο δέντρο ή στολισμένο καραβάκι, καλλικάντζαροι και γεμιστές γαλοπούλες. Τι κοινοτυπίες! Αν επιχειρήσουμε μια βουτιά στην παράδοση του κάθε τόπου, θα δούμε πως οι ημέρες των Χριστουγέννων χαρακτηρίζονταν –και σε ορισμένες περιπτώσεις συνεχίζουν να χαρακτηρίζονται- από ιδιότυπες πρακτικές και γιορτινά έθιμα με πραγματικό ενδιαφέρον και πρωτοτυπία. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, μια «εθιμοτυπική» βόλτα στις γωνιές της Ελλάδας και του κόσμου.

Ελλήνων έθιμα
Από την παλιά Αθήνα μέχρι την Θεσσαλία, την Ήπειρο και τα νησιά της χώρας μας, τα έθιμα που συνόδευαν τις πιο γιορτινές ημέρες της Ορθοδοξίας είναι πολλά, μυρωδάτα και… νόστιμα.

Η γουρουνοχαρά
Στην Θεσσαλία του προηγούμενου αιώνα, οι ημέρες των γιορτών είχαν σαν κύριο «δρώμενο» το σφάξιμο των γουρουνιών. Κάθε οικογένεια συγκεντρωνόταν με τις συγγενικές της και έσφαζαν κάθε μέρα και από έναν χοίρο. Η προετοιμασία απαιτούσε ιδιαίτερη φροντίδα και, φυσικά, γλέντι μέχρι το ξημέρωμα. Συνήθως, η γιορτή ξεκινούσε την ημέρα των Χριστουγέννων ή του Αγίου Στεφάνου (27 Δεκεμβρίου) και συνεχιζόταν για αρκετές ημέρες. Στη συνέχεια, οι οικογένειες συγκέντρωναν το λίπος των γουρουνιών και το χρησιμοποιούσαν στα φαγητά τους καθ’ όλη την διάρκεια της χρονιάς.

Το ηπειρώτικο πουρνάρι
Σε χωριά της Ηπείρου, ακόμη και σήμερα, συνηθίζεται όσοι επισκέπτονται κάποιο σπίτι για τις γιορτινές ευχές να έχουν μαζί τους από τον δρόμο ένα κλωνάρι από πουρνάρι, το οποίο όταν ανάβει, δημιουργεί χαρακτηριστικό «τσιριχτό» ήχο. Η παράδοση θέλει τους βοσκούς που πήγαν να προσκυνήσουν τον νεογέννητο Χριστό να έκαψαν στο δρόμο τους ένα πουρνάρι, που γέμισε με φως και ήχο το σκοτεινό χωριό. Γι’ αυτό και οι κάτοικοι της Ηπείρου φροντίζουν να γεμίζουν τα σπίτια των δικών τους με «φωτεινές ευχές» από δάδες πουρναριού.

Ταΐζοντας την βρύση
Στην κεντρική Ελλάδα, παλαιότερα, οι νέες κοπέλες ξεκινούσαν αμίλητες το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και συγκεντρώνονταν στην πιο κοντινή βρύση του χωριού, για να την αλείψουν με βούτυρο και μέλι προτού πάρουν νερό. Το «τάισμα» της βρύσης γινόταν για να τρέχει η ευτυχία στο σπίτι τους σαν το νερό και να είναι η ζωή γλυκιά σαν το μέλι. Στην συνέχεια, γέμιζαν τις στάμνες τους με το νερό και επέστρεφαν στα σπίτια τους χωρίς να πουν λέξη, εξ’ ου και η παράδοση του «αμίλητου νερού».

Οι κολόνιες
Από τα Επτάνησα προέρχεται το ευωδιαστό αυτό έθιμο, σύμφωνα με το οποίο, οι νέοι κατεβαίνουν στους δρόμους την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και ραντίζουν ο ένας τον άλλον με κολόνια και εύχονται «καλή αποκοπή», να αποχωριστούν δηλαδή με καλό τρόπο τον παλιό χρόνο.


Ο γύρος του κόσμου σε χριστουγεννιάτικη τρέλα
Αφήνοντας την Ελλάδα, ψάξαμε και σε άλλες χώρες για ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους συνηθίζουν να «διανθίζονται» οι εορτασμοί των ημερών. Πάρτε μια ιδέα:

Ο «Μαύρος Πέτρος»
Zwarte Piet –ή κατά το αγγλικότερον, Black Peter-, ονομάζεται στην Ολλανδία ο βοηθός του Άη Βασίλη. Στις Κάτω Χώρες προφανώς ο αγαπημένος Άγιος των παιδιών, ο Sinterklaas, δεν καταφθάνει μόνο νωρίτερα από τις άλλες δυτικές χώρες (στις 5 Δεκεμβρίου, παραμονή του Αγίου Νικολάου), αλλά εκτός από τους ταράνδους, έχει μαζί του και τον βοηθό του. Ο Black Peter έχει βαμμένο μαύρο πρόσωπο και απειλεί τα «άτακτα παιδιά» πως θα τα πάρει μαζί του πίσω στην Ισπανία από όπου έρχεται. Παλαιότερα, ο «σκοτεινός» βοηθός είχε δημιουργήσει αμφιλεγόμενο ζήτημα ρατσισμού, καθώς παρουσίαζε το μαύρο στοιχείο ως κακό, γι’ αυτό και πλέον η μαύρη όψη του αποδίδεται στην κάπνα της καμινάδας.

Η χριστουγεννιάτικη πίκλα
Προερχόμενο από την Γερμανία, αλλά χαμένο ως παράδοση στο βάθος του χρόνου, το έθιμο της πίκλας ήταν δημοφιλές σε Γερμανία και ΗΠΑ αλλά σπάνια συναντάται πλέον. Το τελευταίο στολίδι που έμπαινε στο χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν μια γυάλινη πράσινη πίκλα, η οποία κρυβόταν καλά από τους γονείς μέσα στα κλαδιά. Το πρωί των Χριστουγέννων, όποιο παιδί έβρισκε πρώτο την κρυμμένη πίκλα, έπαιρνε ένα special δώρο αντί για… εύρετρα.

Ο… αφοδευτής της Βηθλεέμ
Ξεκίνησε από την καταλανική γη, συναντάται ακόμη σε περιοχές της Ανδόρας, της Ισπανίας και της Ιταλίας και πρόκειται ίσως για το πιο εκκεντρικό έθιμο των Χριστουγέννων. Στην σκηνή της Γέννησης του Ιησού, κοντά στην φάτνη, είναι παρών ένας περίεργος κύριος, ο οποίος… κάνει την ανάγκη του. Βρίσκεται συνήθως λίγο παράμερα, καθώς χρειάζεται την ησυχία του για την –τουλάχιστον άκαιρη- πράξη του. Πώς προέκυψε ένα τέτοιο έθιμο, κανείς δεν γνωρίζει.

Χριστούγεννα σε φαστφουντάδικο
Και όχι απλά σε φαστφουντάδικο, αλλά σε μία από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές αλυσίδες γρήγορου φαγητού. Μιλάμε για τους Ιάπωνες, τους οποίους έχουν πείσει οι εκ δυσμών εταιρίες πως η κατανάλωση κοτόπουλου είναι αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων. Ύστερα από αρκετές προωθητικές ενέργειες τέτοιου περιεχομένου, τα γνωστά εστιατόρια KFC κάνουν χρυσές δουλειές στην Ιαπωνία αυτές τις ημέρες, καθώς οι Ιάπωνες δημιουργούν ουρές έξω από τον «θείο» από το Kentucky για ένα χριστουγεννιάτικο γεύμα σε κουβά.

Σικελικόν ύδωρ
Οι χωρικοί της Σικελίας, συνηθίζουν τα μεσάνυχτα των Χριστουγέννων να βγάζουν νερό από τα πηγάδια τους και με αυτό να πλένουν τα ζώα τους. Το νερό αυτό θεωρείται ευλογημένο, καθώς αντλείται την ίδια ώρα που γεννήθηκε ο Χριστός.

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας