Καρτούν και λογοκρισία: Κινούμενα… και απαγορευμένα

του Γιώργου Κόκουβα

Σεξιστικά σχόλια, ρατσισμός, στερεότυπα, βία, αίμα και θάνατος. Όλα αυτά, όχι σε κάποιο θρίλερ μόνο για ενηλίκους, αλλά σε κινούμενα σχέδια. Κι όμως, οι δημιουργοί καρτούν δεν δίστασαν αρκετές φορές να θυμίσουν ότι τα καρτούν δεν είναι μόνο για παιδιά αλλά και για ενήλικες, προσθέτοντας «ακατάλληλα» στοιχεία που έκαναν έξαλλους τους γονείς και όσους έχουν πιο ευαίσθητα στομάχια.

Το αποτέλεσμα; Να πέσει «τσεκούρι» από τις επιτροπές λογοκρισίας ή από τις ίδιες τις εταιρίες και τα κανάλια που πρόβαλαν τα καρτούν, για να προστατεύσει το κοινό από «δυσάρεστες εκπλήξεις» και τους εαυτούς τους από πρόστιμα. Διαβάστε παρακάτω τις ιστορίες έξι απαγορευμένων καρτούν και κρίνετε μόνοι σας αν η λογοκρισία ήταν δικαιολογημένη.

*Coal Black and de Sebben Dwarfs (1943)


Κάποιοι κάνουν λόγο για ένα από τα καλύτερα καρτούν που παρήγαγε ποτέ η Warner Bros και κάποιοι για ένα από τα πιο προσβλητικά δημιουργήματά της. Πρόκειται για μια σατιρική διασκευή της Χιονάτης και των Επτά Νάνων, στην οποία η βασίλισσα προσλαμβάνει δολοφόνους να κάνουν την Χιονάτη… μαύρη – στην διαφήμισή τους, οι κακοποιοί αναφέρουν πως μπορούν να κάνουν μαύρο οποιονδήποτε για ένα δολάριο, τους νάνους για μισό δολάριο και τους Ιάπωνες δωρεάν. Η «λευκή πριγκίπισσα» καταλήγει «δούλα» στο σπιτικό των Νάνων, όπου συμβαίνουν φόνοι και υπάρχουν ύποπτες ουσίες. Η ταινία, πάντως, έχει «ντυθεί» μουσικά με υπέροχες τζαζ αφροαμερικάνικες μελωδίες.

*All this and Rabbit Stew (1941)


Ο Bugs Bunny βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα μαύρο αγόρι, που αποτυπώνεται με στερεοτυπικό τρόπο, τον οποίο φροντίζει να μιμηθεί ο Bugs για να τον γελοιοποιήσει ακόμη περισσότερο. Το συγκεκριμένο καρτούν θεωρείται ένα από τα πλέον ρατσιστικά «σκετσάκια» με τον γνωστό λαγό, και περιλαμβάνεται στην περίφημη λίστα «Censored 11», στην οποία συμπεριέλαβαν οι Looney Tunes και Merrie Melodies τα κινούμενα σχέδια που… δεν θέλουν να θυμούνται.

*A tale of two kitties (1942)


Ο αμερικανός δημιουργός Bob Clampett συστήνει στο κοινό τον Tweety για πρώτη φορά με αυτό το ταινιάκι, στο οποίο δύο γάτες, οι Babbit και Catstello προσπαθούν –τι άλλο;- να τον αιχμαλωτίσουν. Μόνο που ο Clampett, όπως μπορείτε να δείτε στο video έχει σχεδιάσει τον Tweety χωρίς φτερά. Η σχετική υπηρεσία λογοκρισίας έκρινε πως το πουλί «μοιάζει γυμνό», κι έτσι ο δημιουργός αναγκάστηκε να του χαρίσει το κίτρινο φτέρωμα που όλοι γνωρίζουμε. Σε μεταγενέστερο επεισόδιο, όταν κάποιος προκαλεί μια γάτα να αιχμαλωτίσει το πουλί, εκείνη απαντά πως «αν με άφηνε η Υπηρεσία, θα το έκανα».

*The Muppet Show (1979)


To γνωστό σε όλους Muppet Show απαγορεύεται το 1979 στην Σαουδική Αραβία, απλώς και μόνο επειδή η Miss Piggy είναι… γουρούνι. Μάλλον η μουσουλμανική αποχή από το χοιρινό κρέας αποφασίστηκε να επεκταθεί σε κάθε εκδοχή του… χοίρου, ακόμη και στην animated εκδοχή του. Μάλιστα, οι αρχές φρόντισαν να καταστραφεί οποιοδήποτε διαφημιστικό υλικό που σχετιζόταν με το show.

*SNAFU (1944)


Η Warner Bros αποφασίζει, εν μέσω Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, να παράγει καρτούν ειδικά για τον αμερικανικό στρατό, ώστε να επιμορφώσει και να στηρίξει το στράτευμα. Το SNAFU είναι ακρωνύμιο της φράσης “Situation Normal, All F**ed Up”. Σε αυτά, το λεξιλόγιο προφανώς δεν αρμόζει σε ανήλικο κοινό, ενώ η αναφορά στα μέλη της γυναικείας ανατομίας δεν λείπουν από κανέναν διάλογο των 26 αυτών ταινιών. Παραπάνω, μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα από αυτά, με τον εύγλωττο τίτλο «Booby Traps».

*Το South Park και ο Μωάμεθ (2010) 

Το ότι οι δημιουργοί του South Park δεν νοιάζονται για την πολιτική ορθότητα είναι γνωστό. Μία από τις περιπτώσεις όμως που η κατάσταση ξέφυγε ήταν όταν ονόμασαν έναν χαρακτήρα της σειράς Μωάμεθ, με αποτέλεσμα μουσουλμανικές ομάδες να τους απειλήσουν με θάνατο. Στο επόμενο επεισόδιο, κάθε αναφορά στο όνομα Μωάμεθ είχε καλυφθεί με «μπιπ» και όχι με την συγκατάθεση των δημιουργών. Λίγο παλιότερα, το South Park είχε ξανασχοληθεί με τον προφήτη, σατιρίζοντας την υπόθεση των περίφημων σκίτσων του, ενώ σε μια άλλη περίπτωση, καυτηρίασε την σαϊεντολογία και τους διάσημους θιασώτες της. Η προγραμματισμένη επανάληψη του επεισοδίου, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Δείτε μερικές ακόμη «ενδιαφέρουσες» περιπτώσεις σύγχρονων λογοκριμένων καρτούν σε παλαιότερο δημοσίευμα του in2life.