Τι σημαίνουν τα όνειρά μας;
Ό,τι μας βολεύει! Αυτό τουλάχιστον ανακάλυψαν πρόσφατα οι επιστήμονες, μετά από έρευνα σε 1.000 άτομα που ουσιαστικά μετάφρασαν τα όνειρά τους σύμφωνα με ένα βαθύτερο κίνητρο.
Ας υποθέσουμε ότι χθες το βράδυ είδατε δύο όνειρα. Στο ένα εμφανίστηκε ο Θεός και σας διέταξε να λείψετε για έναν χρόνο από την δουλειά και να ταξιδέψετε σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο άλλο ο Θεός σας διατάζει να λείψετε για έναν χρόνο από την δουλειά και να εργαστείτε σε μία αποικία λεπρών. Ποιο από τα δύο όνειρα, αν όχι και τα δύο, θα είχε μεγαλύτερη σημασία για εσάς; Ας υποθέσουμε, πάλι, ότι είδατε ένα όνειρο στο οποίο ο κολλητός σας, σας προστάτευσε από εχθρούς και ένα άλλο στο οποίο ο ίδιος κολλητός πίσω από την πλάτη σας προσπαθούσε να σαγηνεύσει τον/την σύντροφό σας. Ποιο από τα δύο όνειρα θα παίρνατε στα σοβαρά;
Δύσκολες ερωτήσεις, στις οποίες όμως κοινωνικοί επιστήμονες έχουν πλέον -και επιτέλους- απαντήσεις. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι λάτρεις των ονειροκριτών προσπαθούσαν να εξηγήσουν όλα αυτά που συμβαίνουν ενώ κοιμούνται μέσα από την θεωρία της Πηνελόπης, στην Οδύσσεια. Μετά από το όνειρό της για την επιστροφή του επί χρόνια χαμένου συζύγου της, προβληματίζεται και καταλήγει πως μόνο κάποια από τα όνειρα που βλέπουμε έχουν σημασία. Ποια όμως;
Χάρη σε έρευνες και πειράματα που πραγματοποίησαν επιστήμονες των Πανεπιστημίων Carnegie Mellon και Harvard, σε περισσότερα από 1.000 άτομα-φοιτητές, από την Ινδία, τη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούμε πλέον να καταλάβουμε πόση (και ποια) σημασία έχουν τα όνειρά μας στην ζωή μας.
Πολύ λίγοι από τους φοιτητές συμφώνησαν με την θεωρία ότι τα όνειρα είναι απλά η απάντηση του μυαλού σε τυχαία ερεθίσματα ή ότι είναι ένας μηχανισμός για να ταξινομούμε και να απορρίπτουμε πληροφορίες. Αντίθετα, η πλειοψηφία των φοιτητών και από τις τρεις χώρες έδειξαν να συμφωνούν με την φροϋδική θεωρία, πως τα όνειρα αποκαλύπτουν σημαντικά ασυνείδητα συναισθήματα. Η ίδια άποψη λέει πως τα όνειρα αποτελούν πολύτιμους οιωνούς, γι’αυτό και οι φοιτητές συμφώνησαν πως αν πριν από ένα μεγάλο ταξίδι ονειρεύονταν ότι το αεροπλάνο θα πέσει, δεν θα πραγματοποιούσαν το ταξίδι αυτό.
Όταν, όμως, οι ερευνητές του ζήτησαν να μεταφράσουν δικά τους όνειρα, οι απαντήσεις που έδωσαν ήταν ύποπτα συνδεδεμένες με καταστάσεις που βόλευαν τους ερωτηθέντες. Π.χ. αν το όνειρο περιλάμβανε κάποιον που δεν συμπαθούσαν, ήταν κακό ενώ αν περιλάμβανε έναν φίλο τους, ήταν κακό. Με την ίδια μεροληψία απάντησαν και στα παραπάνω ερωτήματα σχετικά με τον φίλο-προστάτη και τον φίλο-προδότη και είπαν πως έδιναν μεγαλύτερη σημασία στο όνειρο στο οποίο ο φίλος θα τους προστάτευε παρά στο όνειρο στο οποίο ο φίλος θα φλέρταρε με την ερωμένη τους. Ενώ στα όνειρα με τον Θεό, αν και προβληματίστηκαν περισσότερο, πολύ βολικά απάντησαν οι περισσότεροι πως μεγαλύτερη σημασία θα έδιναν στο όνειρο που τους διέταζε να ταξιδέψουν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αυτή η προσωπική προκατάληψη των ατόμων απέναντι στα όνειρα που βλέπουν χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες, διακριτικά, «ωφελιμιστική προσέγγιση στην ερμηνεία ονείρων». Η ίδια προσέγγιση επηρεάζει, άλλωστε, και τους επιστήμονες-ερμηνευτές: Ο Freud, για παράδειγμα, είχε την τάση να αναζητά σεξουαλικά νοήματα στην δική του μελέτη «Interpretation of Dreams».
Αντιλαμβανόμενοι το πόσο ελαστική μπορεί να είναι η ερμηνεία των ονείρων μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε γιατί πάντα παίζουν ρόλο στην λήψη αποφάσεων: Γιατί μας βολεύουν! Ακόμα κι αν εμείς οι ίδιοι δεν πιστεύουμε στα όνειρα που βλέπουμε, η νέα αυτή έρευνα λέει πως μπορούμε να μάθουμε κάτι από τα όνειρα των άλλων. Δεν λένε, φυσικά, οι επιστήμονες ότι πρέπει να πιστεύουμε σε όνειρα που οι άλλοι μεταφράζουν ως προφητείες, αλλά ότι μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικοί «δείκτες» της συναισθηματικής κατάστασης ενός ατόμου, όπως π.χ. οι εφιάλτες που σχετίζονται με το στρες.
Όταν οι φίλοι ή ο σύντροφός μας βλέπουν ενοχλητικά ή τρομακτικά όνειρα, κανείς μπορεί να χρειάζεται να κάνει κάτι παραπάνω από το να πει απλά «Ένα όνειρο ήταν», λένε οι επιστήμονες. Λένε, ακόμα, πως είναι καλύτερα, αν δούμε ένα κακό όνειρο για κάποιον δικό μας (π.χ. το όνειρο ότι ο φίλος μας εξαπατά) να μην του το πούμε, γιατί μπορεί να συμπεράνει ότι πράγματι κατά βάθος δεν του έχουμε εμπιστοσύνη.
Όσο, λοιπόν, ασόβαρα κι αν κρίνετε εσείς τα όνειρα, αν η σύντροφός σας ανακοινώσει ότι είδε ένα όνειρο στο οποίο σαν έπιασε στο κρεβάτι με την κουμπάρα και λίγες μέρες μετά σας πει ότι είδε το όνειρο με τον Θεό να την διατάζει να λείψει για έναν χρόνο από την δουλειά για να γυρίσει τον κόσμο, ε, μην εκπλαγείτε και πολύ αν βρεθείτε μια μέρα μόνος στο σπίτι.
Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
Πηγή: www.nytimes.com
Δύσκολες ερωτήσεις, στις οποίες όμως κοινωνικοί επιστήμονες έχουν πλέον -και επιτέλους- απαντήσεις. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι λάτρεις των ονειροκριτών προσπαθούσαν να εξηγήσουν όλα αυτά που συμβαίνουν ενώ κοιμούνται μέσα από την θεωρία της Πηνελόπης, στην Οδύσσεια. Μετά από το όνειρό της για την επιστροφή του επί χρόνια χαμένου συζύγου της, προβληματίζεται και καταλήγει πως μόνο κάποια από τα όνειρα που βλέπουμε έχουν σημασία. Ποια όμως;
Χάρη σε έρευνες και πειράματα που πραγματοποίησαν επιστήμονες των Πανεπιστημίων Carnegie Mellon και Harvard, σε περισσότερα από 1.000 άτομα-φοιτητές, από την Ινδία, τη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούμε πλέον να καταλάβουμε πόση (και ποια) σημασία έχουν τα όνειρά μας στην ζωή μας.
Πολύ λίγοι από τους φοιτητές συμφώνησαν με την θεωρία ότι τα όνειρα είναι απλά η απάντηση του μυαλού σε τυχαία ερεθίσματα ή ότι είναι ένας μηχανισμός για να ταξινομούμε και να απορρίπτουμε πληροφορίες. Αντίθετα, η πλειοψηφία των φοιτητών και από τις τρεις χώρες έδειξαν να συμφωνούν με την φροϋδική θεωρία, πως τα όνειρα αποκαλύπτουν σημαντικά ασυνείδητα συναισθήματα. Η ίδια άποψη λέει πως τα όνειρα αποτελούν πολύτιμους οιωνούς, γι’αυτό και οι φοιτητές συμφώνησαν πως αν πριν από ένα μεγάλο ταξίδι ονειρεύονταν ότι το αεροπλάνο θα πέσει, δεν θα πραγματοποιούσαν το ταξίδι αυτό.
Όταν, όμως, οι ερευνητές του ζήτησαν να μεταφράσουν δικά τους όνειρα, οι απαντήσεις που έδωσαν ήταν ύποπτα συνδεδεμένες με καταστάσεις που βόλευαν τους ερωτηθέντες. Π.χ. αν το όνειρο περιλάμβανε κάποιον που δεν συμπαθούσαν, ήταν κακό ενώ αν περιλάμβανε έναν φίλο τους, ήταν κακό. Με την ίδια μεροληψία απάντησαν και στα παραπάνω ερωτήματα σχετικά με τον φίλο-προστάτη και τον φίλο-προδότη και είπαν πως έδιναν μεγαλύτερη σημασία στο όνειρο στο οποίο ο φίλος θα τους προστάτευε παρά στο όνειρο στο οποίο ο φίλος θα φλέρταρε με την ερωμένη τους. Ενώ στα όνειρα με τον Θεό, αν και προβληματίστηκαν περισσότερο, πολύ βολικά απάντησαν οι περισσότεροι πως μεγαλύτερη σημασία θα έδιναν στο όνειρο που τους διέταζε να ταξιδέψουν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αυτή η προσωπική προκατάληψη των ατόμων απέναντι στα όνειρα που βλέπουν χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες, διακριτικά, «ωφελιμιστική προσέγγιση στην ερμηνεία ονείρων». Η ίδια προσέγγιση επηρεάζει, άλλωστε, και τους επιστήμονες-ερμηνευτές: Ο Freud, για παράδειγμα, είχε την τάση να αναζητά σεξουαλικά νοήματα στην δική του μελέτη «Interpretation of Dreams».
Αντιλαμβανόμενοι το πόσο ελαστική μπορεί να είναι η ερμηνεία των ονείρων μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε γιατί πάντα παίζουν ρόλο στην λήψη αποφάσεων: Γιατί μας βολεύουν! Ακόμα κι αν εμείς οι ίδιοι δεν πιστεύουμε στα όνειρα που βλέπουμε, η νέα αυτή έρευνα λέει πως μπορούμε να μάθουμε κάτι από τα όνειρα των άλλων. Δεν λένε, φυσικά, οι επιστήμονες ότι πρέπει να πιστεύουμε σε όνειρα που οι άλλοι μεταφράζουν ως προφητείες, αλλά ότι μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικοί «δείκτες» της συναισθηματικής κατάστασης ενός ατόμου, όπως π.χ. οι εφιάλτες που σχετίζονται με το στρες.
Όταν οι φίλοι ή ο σύντροφός μας βλέπουν ενοχλητικά ή τρομακτικά όνειρα, κανείς μπορεί να χρειάζεται να κάνει κάτι παραπάνω από το να πει απλά «Ένα όνειρο ήταν», λένε οι επιστήμονες. Λένε, ακόμα, πως είναι καλύτερα, αν δούμε ένα κακό όνειρο για κάποιον δικό μας (π.χ. το όνειρο ότι ο φίλος μας εξαπατά) να μην του το πούμε, γιατί μπορεί να συμπεράνει ότι πράγματι κατά βάθος δεν του έχουμε εμπιστοσύνη.
Όσο, λοιπόν, ασόβαρα κι αν κρίνετε εσείς τα όνειρα, αν η σύντροφός σας ανακοινώσει ότι είδε ένα όνειρο στο οποίο σαν έπιασε στο κρεβάτι με την κουμπάρα και λίγες μέρες μετά σας πει ότι είδε το όνειρο με τον Θεό να την διατάζει να λείψει για έναν χρόνο από την δουλειά για να γυρίσει τον κόσμο, ε, μην εκπλαγείτε και πολύ αν βρεθείτε μια μέρα μόνος στο σπίτι.
Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
Πηγή: www.nytimes.com
