Τι είναι ακριβώς η αστρολογία και πώς εξελίχθηκε στην σημερινή της μορφή; Ποιές οι «προστριβές» της με τους νόμους της φύσης; Απαντήσεις πέρα από τα… άστρα.
Παλαιότερο των 360 ημερών
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Θεωρείται (και είναι) η πιο δημοφιλής κατηγορία σε κάθε ιστοσελίδα, η πιο πολυδιαβασμένη στήλη σε κάθε εφημερίδα, η πιο συχνά καταχωρημένη στην αναζήτηση του Google θεματολογία: «Τι λένε τα άστρα για σήμερα; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ζωδίων; Τι προβλέπει το ωροσκόπιό μου;»
Η αστρολογία, με τις ρίζες της στα βάθη περασμένων αιώνων, ελκύει μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον του σύγχρονου κόσμου μέσα από ιστοσελίδες, βιβλία και περιοδικά. Ποιο είναι όμως το ακριβές περιεχόμενό της σήμερα και πώς αυτό εξελίχθηκε; Πώς μας επηρεάζουν τα άστρα σύμφωνα με τις παραδοχές της; Βασίζεται όντως σε φυσικούς νόμους;
Η βάση της αστρολογίας και η εξέλιξή της
«Η αστρολογία αποτελεί στηn πραγματικότητα μια μελέτη της επιρροής των κοσμικών, των ουράνιων φαινομένων στον άνθρωπο και τη φύση. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με ένα αντικείμενο το οποίο αναπτύσσεται παρά το γεγονός ότι είναι αρχαίο. Μάλιστα, τον τελευταίο αιώνα έχει προκύψει η αναγκαιότητα μιας πιο σύγχρονης αντίληψης, η οποία να εμπεριέχει μέσα και επιστημονικά και ψυχολογικά στοιχεία», λέει ο κ. Γιάννης Ριζόπουλος, αστρολόγος στο astrology.gr, η ενασχόληση του οποίου με την αστρολογία ξεκίνησε το 1983. O ίδιος κάνει αναφορά στην θεωρία του ψυχολόγου Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει ακριβώς πεπρωμένο με την έννοια του μοιρολατρισμού.
«Η σύγχρονη αστρολογία σχετίζεται πλέον με το βαθμό συνειδητότητας. Όσο πιο συνειδητοί είμαστε σε σχέση με τον εαυτό μας, τόσο μπορούμε να υπερνικήσουμε τάσεις και δεδομένα που προκύπτουν εξ’ ουρανού ή να τους δώσουμε τη μορφή που εμείς επιθυμούμε. Στον 20ο αιώνα τα ρεύματα της αστρολογίας αυξήθηκαν και υπήρξαν διάφοροι κλάδοι της», επισημαίνει, τονίζοντας ότι η ανάπτυξή της συναντά εμπόδια με κυριότερο την απουσία ενός σοβαρού επιτελείου στελεχών, το οποίο θα αναλάβει την περαιτέρω εξέλιξή της.
Αποτέλεσμα αυτού, σύμφωνα με τον κ. Ριζόπουλο, είναι ότι για την επίσημη επιστημονική κοινότητα η αστρολογία θεωρείται ένα είδος δεισιδαιμονίας, ενδεχομένως και μαγείας, ενώ στην ουσία δεν πρόκειται για τίποτα διαφορετικό από την ερμηνεία κάποιων θέσεων των άστρων και των πλανητών. «Ο αστρολόγος χρησιμοποιεί τους αστρολογικούς πίνακες, δεν εφευρίσκει κάτι στον ουρανό. Κινείται και λειτουργεί με βάση πλανήτες που υπάρχουν. Αυτό για το οποίο ενίστανται οι πολέμιοι της αστρολογίας είναι ότι πάνω στην επιρροή των πλανητών γίνεται μια ερμηνεία. Ο καθένας δικαιούται να αντιδρά, όμως όποιος δουλεύει την αστρολογία στην πράξη και στο σοβαρό της κομμάτι μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστώσει ότι όλα αυτά όχι μόνο δεν είναι αίολα, αλλά έχουν μια επιστημονική βάση», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Για το lifestyle, με το οποίο συνδέεται σήμερα η αστρολογία, ο κ. Ριζόπουλος εμφανίζεται επιφυλακτικός.
«Τα ζώδια είναι εξαιρετικά δημοφιλή, όμως αποτελούν μια ανάλαφρη πλευρά της αστρολογίας. Κανονικά ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του, ξεχωριστό κοσμικό αποτύπωμα. Έχει ένα συγκεκριμένο ωροσκόπιο. Προσωπικά, θεωρώ ότι η αστρολογία είναι σε μεγάλο ποσοστό ένα είδος τέχνης. Όπως ένας καλλιτέχνης δημιουργεί πάνω σε έναν καμβά, έτσι και ο αστρολόγος καλείται να δημιουργήσει με βάση αυτά που βλέπει στο ωροσκόπιο. Αυτό φέρνει την αστρολογία πιο κοντά στην τέχνη, παρά στην επιστήμη», λέει σχετικά.
Αστρολογία και επιστήμη
Υπάρχει όμως κάποια σύνδεση της αστρολογίας με κάποια επιστήμη; Σύμφωνα με τον κ. Ριζόπουλο, η αστρολογία είναι περισσότερο κοντά στο Χαοτικό μοντέλο, όπως προσδιορίζεται από την Θεωρία του Χάους. «Αν προσπαθούσαμε να προσδιορίσουμε την αστρολογία με μαθηματικούς όρους, θα τις ταίριαζαν τα μαθηματικά της Θεωρίας του Χάους, έχουμε όμως πολύ δρόμο για να φτάσουμε εκεί. Θα πρέπει να βρεθούν άνθρωποι που να ξέρουν και μαθηματικά και αστρολογία και να έχουν τη διάθεση να κάνουν τη σύνδεση», προσθέτει.
Η αστρολογία ορίζει ότι η στιγμή γέννησης κάθε ανθρώπου διαμορφώνει ένα πλαίσιο για ολόκληρη την ζωή του. Το πλαίσιο αυτό όμως, σύμφωνα με τον κ. Ριζόπουλο, δεν ορίζει και το κάθε δευτερόλεπτο, δεν σημαίνει ότι υπάρχει σίγουρα και κάποιο πεπρωμένο. «Υπάρχει απλά μια γενική κατεύθυνση. Εξ’ άλλου δεν θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί το αντίθετο σε μια εποχή όπου η ίδια η Φυσική αναφέρεται σε δέσμες πιθανοτήτων αναφορικά με κάθε γεγονός, διαλύοντας τη ψευδαίσθηση ότι υπάρχει μία και μόνη οδός, μια και μόνη κατεύθυνση», επισημαίνει.
Πώς καθορίζεται αυτό το πλαίσιο; Από την θέση του ήλιου την στιγμή της γέννησης. Πέρα όμως από τον ήλιο, σύμφωνα πάντα με την αστρολογία, υπάρχουν ακόμα δέκα ουράνια σώματα τα οποία επηρεάζουν την ζωή μας, με την Σελήνη να είναι η πιο βασική. Το καθένα από αυτά έχει την δική του επιρροή. Ο Κρόνος για παράδειγμα έχει ιδιότητες που παραπέμπουν στον περιορισμό και τη δομή, ο Δίας στην ανάπτυξη, ο Άρης στην ενέργεια και τη δύναμη και η Αφροδίτη στην αγάπη και τον έρωτα. Επιστημονικά, άραγε, αποδεικνύεται κάπως αυτή η επιρροή;
«Δεν γνωρίζουμε τι επιρροή είναι αυτή ακριβώς. Αυτό που πλησιάζει περισσότερο στο να εξηγήσει την επιρροή των πλανητών πάνω μας είναι η κβαντομηχανική, σύμφωνα με την οποία δύο σώματα μικρά τα οποία γεννιούνται την ίδια στιγμή εξακολουθούν να αλληλεπιδρούν εσαεί, ανεξαρτήτως απόστασης. Η επιρροή αυτή δεν είναι ούτε βαρυτική, ούτε ηλεκτρομαγνητική και ευτυχώς που η Φυσική έφτασε σε τέτοιο σημείο, γιατί με την Νευτώνια Φυσική και τους νόμους της βαρύτητας είχαμε αδιέξοδο. Οι ενστάσεις τότε, ήταν εύλογες», αναφέρει ο κ. Ριζόπουλος και καταλήγει: «Αυτός που ασχολείται με την αστρολογία καταλαβαίνει ότι η αστρολογία λειτουργεί. Ότι δουλεύει. Όχι τέλεια, αλλά δουλεύει. Και όσο λειτουργεί, εμείς θα την λειτουργούμε και θα την βελτιώνουμε».
Επιστήμη και αστρολογία
Η αστρολογία, όπως ανέφερε ο κ. Ριζόπουλος αποτελεί «κόκκινο πανί» για τους επιστήμονες και ιδιαίτερα για τους αστρονόμους. Γιατί όμως;
«Η αστρολογία όπως υφίσταται σήμερα, αποτελεί ένα νεοπλατωνικό δημιούργημα. Η νεοπλατωνική φιλοσοφία βασιζόμενη στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη, θεωρούσε τα υπεργήινα σώματα ως καθαρά, θεϊκά και τα γήινα ως το φυσικό περιβάλλον. Ο Ουρανός και οι πλανήτες ήταν θεϊκά κατασκευασμένα, τέλεια, όμως ο φυσικός κόσμος ατελής. Οι νεοπλατωνικοί θεωρούσαν ότι υπήρχαν διάφορες απρόσωπες δυνάμεις, τις οποίες ονόμαζαν Αιώνες, οι οποίες προέρχονταν από τα ουράνια σώματα και επιδρούν στη Γη. Αυτό όμως δεν έχει καμία επιστημονική βάση», αναφέρει ο κ. Νίκος Ματσόπουλος, αστρονόμος του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
«Και να δεχτώ ότι οι πλανήτες επιδρούν πάνω μας. Πώς επιδρούν όμως; Μέσω της βαρύτητας; Αν βάλουμε κάτω τις εξισώσεις και δούμε τι έλξη ασκεί ο Δίας πάνω μας θα διαπιστώσουμε ότι η πολυκατοικία ασκεί μεγαλύτερη βαρυτική επίδραση απ’ ό,τι ο Δίας. Άρα γιατί δεν επιδρά η πολυκατοικία και επιδρά ο Δίας; Γιατί υπολογίζουμε τον Δία και όχι την πολυκατοικία; Και πώς αυτό επιδρά γενετικά σε εμάς; Το ίδιο ισχύει και με τις ακτινοβολίες. Οι πλανήτες εκπέμπουν ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που δέχονται από τον ήλιο, την ανακλούν. Αν επιδρά με αυτόν τον τρόπο ένας πλανήτης πάνω μας, γιατί δεν επιδρά και μια λάμπα στο δωμάτιο;», αναρωτιέται κάνοντας αναφορά και στους νόμους της κβαντομηχανικής.
«Δεν υπάρχει καμία σχέση της αστρολογίας με την κβαντομηχανική. Αν έχω ένα πιστόλι στο πρόσωπό σου δεν υπάρχει περίπτωση να μη σε σκοτώσω. Το τι συμβαίνει σε επίπεδο μικρόκοσμου αφορά τον μικρόκοσμο. Δεν υπάρχουν φαινόμενα κβαντομηχανικής σε μεγάλη κλίμακα. Δεν μπορούμε να συνδέουμε τέτοια πράγματα με την Φυσική», τονίζει και προσθέτει:
«Η Επιστήμη έχει συγκεκριμένη μέθοδο που προσεγγίζει τη φύση. Αναλύει, ποσοτικοποιεί φαινόμενα, τα αναλύει ξανά. Η αστρολογία δεν κάνει τίποτα από αυτά. Εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια δεν έχει προοδεύσει. Η αστρολογία και όλες οι παρεμφερείς δεισιδαιμονίες καταρρίφθηκαν μία προς μία με την επιστημονική επανάσταση από το 1600 και μετά. Από την εποχή του Γαλλιαίου. Βρήκαμε ότι τα αστέρια κινούνται, ανακαλύψαμε και άλλους πλανήτες που δεν υπάρχουν στα ωροσκόπια. Η γνώση εξελίσσεται, δεν μπορείς να μένεις στάσιμος».
Θα μπορούσε όμως η αστρολογία να εξελιχθεί; «Θα μπορούσε», απαντά ο κ. Ματσόπουλος, μονό όμως στην περίπτωση που θα έβρισκε κάποιον μηχανισμό αλληλεπίδρασης μεταξύ έμψυχων και άψυχων σωμάτων: «Κάποιου είδους ακτινοβολία για παράδειγμα, τότε θα το συζητούσαμε το θέμα. Όμως δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα κάτι. Τα ίδια που έλεγε το 2000 π.Χ. τα ίδια θα λέει και το 2020 μ.Χ.».
Μας επηρεάζουν εν τέλει τα άστρα, βάσει επιστήμης; Η απάντηση σύμφωνα με τον κ. Ματσόπουλο είναι αρνητική. «Το μικροπεριβάλλον μας εξαρτάται από τους γήινους εν πολλοίς παράγοντες. Ό,τι γίνεται πάνω στην Γη έχει μεγαλύτερη σημαντικότητα. Ίσως να μπορούσαμε να προσθέσουμε και την συμπεριφορά του ήλιου, γιατί αυτός καθορίζει το κλίμα, είναι το αστέρι μας. Αν δεν υπήρχε ο ήλιος, δεν θα υπήρχαμε εμείς. Αν δεν παίρναμε 343 Watt/m2 ενέργειας δεν θα κινείτο τίποτα στη Γη. Αν αλλάξει ο ήλιος στο μέλλον τη συμπεριφορά του και δεν ακτινοβολεί το ίδιο, θα αλλάξουν όλα στον πλανήτη μας. Αλλά αυτό δεν είναι επίδραση πάνω σε εμάς, είναι επίδραση σε όλον τον πλανήτη», λέει χαρακτηριστικά και καταλήγει:
«Ο κόσμος πιστεύει στην αστρολογία από τις ανασφάλειες που πιθανώς να έχει. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Το πιο δύσκολο πράγμα που είναι να πειστεί ο κόσμος να μην πιστεύει σε δεισιδαιμονίες. Δεν είναι εύκολο. Είναι σχεδόν αδύνατο σε επίπεδο κοινωνίας να το καταφέρεις αυτό».
Εσείς, τι πιστεύετε για την αστρολογία; Μοιραστείτε τις απόψεις σας για την επιρροή των άστρων στα σχόλια του κειμένου.