Οπλοκατοχή: Δικαίωμα ή... Σικάγο;

της Έλενας Μπούλια

Το ζήτημα της οπλοφορίας και της οπλοκατοχής συζητιέται ιδιαίτερα στα μέσα τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή αφενός την σημαντική αύξηση των ληστειών και αφετέρου τις δηλώσεις Γιώργου Καρατζαφέρη και Γιώργου Κύρτσου, περί δικαιώματος οπλοφορίας για όλους τους πολίτες.

«Δεν θεωρώ σωστή την άποψη να κυκλοφορούν όλοι με ένα όπλο και να σκοτώνουν στον Άγιο Παντελεήμονα και δεν πρέπει να γίνει αυτό, αλλά από το να με σκοτώνει ο άλλος, νομίζω ότι η άμυνα είναι ιερό πράγμα», είπε χαρακτηριστικά ο Γ. Καρατζαφέρης τον περασμένο μήνα σε συνέντευξή του και αποκάλυψε ότι και ο ίδιος έχει στην κατοχή του όπλο. Ζήτησε, μάλιστα, να αλλάξει το νομικό πλαίσιο το οποίο προβλέπει άδεια οπλοφορίας για συγκεκριμένους λόγους (π.χ. για ατομική ασφάλεια μετά από γνώμη αρμόδιου εισαγγελέα και εφόσον συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί λόγοι, για προστασία προσώπων, δημόσιων καταστημάτων κ.λ.π.) προκειμένου να μπορεί ο οποιοσδήποτε πολίτης να αμυνθεί αν εισβάλλει κάποιος στο σπίτι του «με κάθε πρόσφορο μέσο».

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το όπλο δεν χρησιμοποιείται μόνο για άμυνα; Πώς απαντά κανείς στον κίνδυνο να αποτελεί το όπλο μέσο επίλυσης των παραμικρών διαφωνιών, π.χ. όταν σε «κλείνει» ένα άλλο όχημα στον δρόμο; Τι γίνεται με την παράνομη οπλοφορία στην Ελλάδα και πόσο νόμιμα είναι άλλα αμυντικά μέσα, όπως τα σπρέι πιπεριού και οι σιδερογροθιές, που κυκλοφορούν ελεύθερα στο εμπόριο;

Μιλήσαμε με τον εκπρόσωπο τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας κ. Θανάση Κοκαλάκη για το ενδεχόμενο μετατροπής της χώρας σε… Άγρια Δύση, τους κινδύνους αλλά και το δικαίωμα των πολιτών να έχουν στην κατοχή τους όπλα και ζητήσαμε την γνώμη του στο τι πρέπει, τελικά, να κάνουμε όταν έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τον ληστή.

Ποιος έχει δικαίωμα να οπλοφορεί;
Κανένας δεν έχει δικαίωμα να οπλοκατέχει και να οπλοφορεί με όπλα εκτός των κυνηγητικών, για τα οποία ο νόμος προβλέπει αυτό το δικαίωμα μετά από σχετική άδεια, και εκτός από αυτούς που έχουν το νόμιμο δικαίωμα να κατέχουν όπλο είτε για λόγους προσωπικής ασφάλειας είτε για επαγγελματική ενασχόληση. Και σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, πρέπει να υπάρχει ειδική άδεια. Ακόμα, όμως, και αυτοί που διαθέτουν κυνηγετικά όπλα, θα πρέπει να τα κρατούν σε ασφαλές σημείο και να μην έχουν φυσίγγια, ενώ κατά την μεταφορά τους θα πρέπει να είναι λυμένα, επίσης χωρίς φυσίγγια και τοποθετημένα σε ειδικές θήκες.

Έχουν αυξηθεί οι αιτήσεις για άδεια οπλοκατοχής; Και πόσο εύκολα «βγαίνουν» οι άδειες;
Οι αιτήσεις έχουν αυξηθεί τόσο για κανονικά όπλα όσο και για κυνηγετικές καραμπίνες. Οι άδειες για τα δεύτερα δεν βγαίνουν δύσκολα –μάλιστα, ο νόμος ορίζει ότι «άδεια θήρας χορηγείται από τις αρμόδιες δασικές αρχές μόνο σε άτομα που είναι εφοδιασμένα με άδεια κατοχής κυνηγετικού όπλου». Για οπλοφορία είναι πιο δύσκολο να βγει άδεια, καθώς πρέπει να διαπιστωθούν από αρμόδιο εισαγγελέα συγκεκριμένοι λόγοι προσωπική ανασφάλειας.

Πηγές αναφέρουν ότι στην Ελλάδα έχουν δηλωθεί 2,5 εκατομμύρια κυνηγητικές καραμπίνες, ενώ ο επίσημος αριθμός κυνηγών είναι μόλις 300.000. Δεν είναι επικίνδυνο να υπάρχουν τόσες καραμπίνες «εκεί έξω»;
Δεν γνωρίζω ακριβείς αριθμούς, πάντως είναι επικίνδυνο στον βαθμό που οι άνθρωποι γίνονται επικίνδυνοι.

Τι απαντά η Ελληνική Αστυνομία στην πρόταση του κ. Καρατζαφέρη να χορηγούνται άδειες οπλοκατοχής σε κάθε πολίτη;
Είναι αντικειμενικά αδύνατο να χορηγηθούν τέτοιες άδειες στον καθένα γιατί η κατοχή και η μεταφορά τέτοιων όπλων υπόκειται σε όρους και προϋποθέσεις που αφορούν είτε το ποινικό παρελθόν ενός ατόμου είτε το ψυχικό του προφίλ. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, κάτω από καταστάσεις συναισθηματικού φόρτου ή έντασης το άτομο που κατέχει όπλο είναι πιθανό να αγνοήσει τον νόμο και να το χρησιμοποιήσει.

Άλλωστε, δεν μπορεί να έχει ο καθένας ούτε την κατάλληλη εκπαίδευση ούτε την κατάλληλη κουλτούρα για να οπλοφορεί.

Ωστόσο, τόσο ο κ. Καρατζαφέρης όσο και ο κ. Κύρτσος, μίλησαν για δικαίωμα άμυνας σε περίπτωση εισβολής ληστή.
Υπάρχουν δύο βασικές αρχές που διέπουν τον νομικό μας πολιτισμό. Η αρχή της αναγκαιότητας και η αρχή της αναλογίας. Οποιοσδήποτε χρησιμοποιήσει ένα όπλο θα πρέπει να υπαχθεί κατά την διάρκεια της εισαγγελικής εξέτασης της πράξης του στις δύο αυτές αρχές. Βάση της αρχής της αναλογίας κρίνεται αν σε ένα ένοπλο συμβάν χρησιμοποιήθηκε όπλο ανάλογο με αυτό με το οποίο ο χρήστης απειλούνταν, ενώ βάση της αρχής της αναγκαιότητας κρίνεται ακριβώς η αναγκαιότητα για να χρησιμοποιηθεί ένα όπλο. Φυσικά, στην διαδικασία της εξέτασης θα ληφθούν υπ’όψιν και άλλες αρχές.

Ωστόσο, ακόμα και ο κάτοχος όπλου που έχει την κατάλληλη άδεια, ακόμα κι αν βρίσκεται σε άμυνα, εφόσον πλήξει έναν άλλον άνθρωπο θα εισαχθεί σε ποινική έρευνα. Η έρευνα αυτή θα αξιολογήσει το δικαίωμα του ατόμου να οπλοκατέχει αλλά και να χρησιμοποιεί ένα τέτοιο όπλο, καθώς και αν ακολούθησε τους όρους και τις προϋποθέσεις των ορίων της άδειας που διαθέτει.

Συνεπώς πώς συμβουλεύει η Ελληνική Αστυνομία τους πολίτες να αμυνθούν σε περίπτωση εισβολής ληστή στο σπίτι τους;
Καταρχήν το άτομο θα πρέπει να παραμείνει ψύχραιμο και να μην επιδιώξει υπερβολικές πράξεις που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην ζωή του ή στην ζωή των υπόλοιπων ατόμων που βρίσκονται στο σπίτι.

Σημαντικότερο, βέβαια, είναι προκειμένου να προληφθεί η είσοδος του ληστή, να λάβει ο καθένας παθητικά και ενεργητικά μέτρα εξωτερικά του σπιτιού, εκ των οποίων τα πλέον συνήθη είναι να ασφαλίζονται πόρτες και παράθυρα κανονικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι δράστες μπαίνουν σε ανασφάλιστα οικήματα.

Συχνά οι ληστές προειδοποιούν τους ενοίκους του σπιτιού να μην καλέσουν την αστυνομία, παρά αφού περάσει τουλάχιστον μία ώρα από τη στιγμή που θα έχουν φύγει.
Η πρακτική αυτή σκοπό έχει να δημιουργήσει μία ψυχολογία τρόμου στους ενοίκους. Αυτό που θα πρέπει, όμως, οι ένοικοι να κάνουν αμέσως μόλις φύγουν οι ληστές είναι να επικοινωνήσουν με το 100, δίνοντας απευθείας τον τόπο που έγινε το πρόβλημα, περιγράφοντας το ίδιο το πρόβλημα, πόσοι ληστές συμμετείχαν, αν έφεραν όπλα καθώς και κάποια χαρακτηριστικά τους. Γι’αυτό, πέρα από ψυχραιμία, ο κόσμος θα πρέπει, αν μπορεί και στον βαθμό που μπορεί, να συγκρατήσει τα χαρακτηριστικά των ληστών, ώστε να μπορέσει έπειτα να τους περιγράψει στην αστυνομία.

Από τη στιγμή που υπάρχει γρήγορη και επαρκής πληροφόρηση η αστυνομία βρίσκεται πολύ γρήγορα στον χώρο του συμβάντος -ο μέσος χρόνος ανταπόκρισης από τη στιγμή του τηλεφωνήματος είναι 10 δευτερόλεπτα- και έτσι υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα.

Τι γίνεται με τα σπρέι πιπεριού, τις σιδερογροθιές και γενικώς τα «είδη αυτοάμυνας», τα οποία βλέπουμε να πωλούνται ελεύθερα, ακόμα και από ηλεκτρονικά καταστήματα;
Όλα αυτά απαγορεύονται και κυκλοφορούν παράνομα στο εμπόριο –μάλιστα, έχουν γίνει αστυνομικές έρευνες κατά τις οποίες πολλά έχουν κατασχεθεί. Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει πως οτιδήποτε έχει τη μορφή όπλου ή μπορεί να λειτουργήσει σαν όπλο κατάσχεται και ο κάτοχός του διώκεται.

Ποιες είναι οι κυρώσεις κατοχής παράνομων όπλων;
Αυτό εξαρτάται από το όπλο. Αν πρόκειται για μικρό όπλο ή περίστροφο θεωρείται πλημμέλημα, ενώ αν πρόκειται π.χ. για καλάσνικοφ θεωρείται κακούργημα.