Πώς γίνεται η ανακύκλωση χαρτιού;

Μπορεί η συμβατική αλληλογραφία να αντικαταστάθηκε από τα emails, οι συσκευές ψηφιακών βιβλίων να μπήκαν δυνατά στην αγορά και οι εφημερίδες να ποντάρουν πολλά στις διαδικτυακές τους εκδοχές, αλλά το χαρτί είναι ένα υλικό που ανέκαθεν γοήτευε με την υφή του την αναγνωστική ή συγγραφική όρεξη του ανθρώπου. Επειδή λοιπόν, δεν διαφαίνεται σύντομα η ένταξη του βιβλίου στα «είδη υπό εξαφάνιση», το χαρτί αποτελεί σημαντικό υλικό της καθημερινότητάς μας.

Για να το έχουμε όμως, δεν χρειάζεται να αφανίσουμε τις δασικές εκτάσεις του πλανήτη. Συγκεκριμένα, έχει υπολογιστεί ότι για την παραγωγή 600.000 τόνων χαρτιού κόβονται δώδεκα εκατομμύρια δέντρα κάθε χρόνο. Αντίθετα, ένας τόνος ανακυκλωμένου χαρτιού αντιστοιχεί στη «διάσωση» περίπου 17 δέντρων. Είναι γνωστό ότι μεγάλο ποσοστό του χαρτιού που χρησιμοποιούμε αποτελεί ανακυκλωμένο υλικό. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε παρ’ όλα αυτά το ταξίδι που κάνει η πεταμένη σε κάποιον μπλε κάδο εφημερίδα μέχρι να ξαναφτάσει στα χέρια μας «μεταμορφωμένη». Ας παρακολουθήσουμε μαζί την οδύσσεια του χαρτιού.

Η ανακύκλωση, φυσικά, αρχίζει από εμάς τους ίδιους. Συγκεντρώνοντας όλη την χάρτινη ύλη που μας είναι περιττή, όπως είναι οι εφημερίδες, οι χάρτινες συσκευασίες, τα χαρτόνια, τα περιοδικά, οι φάκελοι κλπ, την «ξεφορτωνόμαστε» σε έναν από τους μπλε κάδους της γειτονιάς μας –πιθανώς θα βρείτε έξω από κάποια σχολική μονάδα ή στον κοντινότερο κεντρικό δρόμο. Είναι μια απλή κίνηση, την οποία μπορούμε εύκολα να προσθέσουμε στην καθημερινότητά μας, βοηθώντας τα χάρτινα απορρίμματά μας να ξεκινήσουν την «ανανεωτική εκδρομούλα» τους.

Από τον πρώτο «σταθμό» του κάδου, τα χρησιμοποιημένα χαρτιά «επιβιβάζονται» στα ειδικά φορτηγά, που μεταφέρουν το υλικό είτε στον χώρο όπου γίνεται η ανακύκλωση, είτε στις αποθήκες των εμπόρων παλαιοχάρτου, αναλόγως σε ποιον ανήκουν τα φορτηγά αυτά.

Στα μέρη αυτά ξεκινά η προετοιμασία της ανακύκλωσης. Πρώτο βήμα είναι η διαλογή του χαρτιού, διαδικασία που γίνεται συνήθως χειρωνακτικά. Οι διάφοροι τύποι χαρτιού διαχωρίζονται, αφού για παράδειγμα το χαρτί εφημερίδας δεν μπορεί να ανακυκλωθεί για να προκύψει φωτογραφικό χαρτί.

Η συνέχεια περιλαμβάνει την είσοδο του χαρτιού στις βιομηχανικές μονάδες ανακύκλωσης. Αναγκαίο είναι να διαχωριστεί το χαρτί από τα άλλα υλικά συνήθως μέσω της «φυγοκέντρησης». Η ύλη μπαίνει σε μηχάνημα και περιστρέφεται με μεγάλη ταχύτητα και οι συνδετήρες, τα πλαστικά στοιχεία, κλπ, μένουν στο περιθώριο, αφήνοντας στο κέντρο το καθαρό χαρτί.

Αυτό με τη σειρά του πάει για… μπάνιο, εισερχόμενο σε ειδικά πλυντήρια, επιφορτισμένα με το καθήκον της απομελάνωσης. Καθαρίζεται, δηλαδή, το χαρτί από το μελάνι που είναι τυπωμένο επάνω του και στη συνέχεια περνάει σε τεράστια blender, όπου αναμιγνύεται με νερό και μετατρέπεται σε πολτό. Ο «χαρτοπολτός» που προκύπτει στύβεται, στεγνώνεται, και περνώντας από ειδικές κατασκευές τυλίγεται σε μεγάλα ρολά, περίπου ενός τόνου το καθένα. Το ανακυκλωμένο χαρτί είναι έτοιμο να πάρει και πάλι κάποια χρηστική μορφή.

Ένα «μυστικό» για το ανακυκλωμένο χαρτί είναι η «εφτάψυχη» υπόστασή του. Το ίδιο χαρτί μπορεί να ανακυκλωθεί το πολύ επτά φορές, καθώς οι ίνες του γίνονται πολύ αδύναμες. Γι’ αυτό, συχνά, κατά την διαδικασία της ανακύκλωσης, στον πολτό του χρησιμοποιημένου χαρτιού προστίθεται ποσότητα «φρέσκου», που προέρχεται από ξυλεία.

Η ανακύκλωση χαρτιού, απ’ ό,τι δείχνουν τα στοιχεία, έχει μπει για τα καλά στην ζωή μας. Η Ευρώπη, συγκεκριμένα έχει ξεπεράσει το 50% στο ποσοστό ανακύκλωσης του χαρτιού, ενώ στην Ελλάδα σχετικά υστερούμε ακόμη, αφού το χαρτί που καταλήγει στους μπλε κάδους αποτελεί το 35% περίπου του χαρτιού που πετάμε.

Αν ανέβουν τα ποσοστά αυτά δεν είναι λίγα τα οφέλη που θα προκύψουν για το περιβάλλον. Αρχικά, μειώνεται η ποσότητα χαρτιού που παράγεται από εκμετάλλευση ξυλείας. Ταυτόχρονα, «σώζουμε» αρκετό χώρο από τις χωματερές που ασφυκτιούν, ενώ δημιουργούνται προοπτικές επενδύσεων και θέσεων εργασίας στις βιομηχανικές μονάδες ανακύκλωσης.

Για το τέλος σας αφήσαμε την πρόταση να κάνετε την δική σας «σπιτική» ανακύκλωση χαρτιού. Δεν είναι πολύ δύσκολο, αρκεί να έχετε ένα blender, λευκή κόλλα και ένα πλαίσιο, φτιαγμένο από καλσόν, εφαρμοσμένο σε ένα ορθογώνιο πλαίσιο. Ακολουθήστε τα βήματα και θα έχετε το δικό σας φρεσκοανακυκλωμένο χαρτί για να το χρησιμοποιήσετε όπως θέλετε:

Κόψτε τα χαρτιά που δεν χρειάζεστε σε λωρίδες και βάλτε τα να μουλιάσουν σε νερό. Αφού το απορροφήσουν, προσθέστε λίγο ακόμη, ώστε η στάθμη του να βρίσκεται λίγα εκατοστά πάνω από το χαρτί. Βάλτε το χαρτί με το νερό στο μπλέντερ και «χτυπήστε» σε μικρή ένταση, μέχρι το υγρό να γίνει γκρίζο. Φροντίστε το νερό να μην είναι πολύ λίγο για να μην προκληθεί βλάβη στο μπλέντερ.

Στη συνέχεια, γεμίστε μια λεκάνη με νερό και προσθέστε δύο κουταλιές λευκής κόλλας. Βάλτε μέσα το πολτοποιημένο χαρτί και ανακατέψτε καλά. Βάλτε κάτω από το νερό το πλαίσιο και στραγγίστε πάνω του το χαρτί, βγάζοντάς το από τη λεκάνη σιγά-σιγά. Αφήστε το στον ήλιο να στεγνώσει εντελώς και το χαρτί σας είναι έτοιμο, ξαναγεννημένο από τις «ίνες» του. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το «home made» ανακυκλωμένο χαρτί, δείτε εδώ. Καλή ανακυκλωση!

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας