Οι 12 κορυφαίες ανακαλύψεις – εφευρέσεις του 2008

του Γιώργου Φλώκα

Κάθε έτος που περνά, το ανθρώπινο γένος προσθέτει κάποια ακόμη λιθαράκια έως «κοτρόνες» στο παγκόσμιο οικοδόμημα. Εφέτος, μεταξύ άλλων, υπάρχουν κάποιες εφευρέσεις που είδαμε ή ακούσαμε (όπως το πείραμα του CERN), οι εφαρμογές των οποίων όμως θα μας «αγγίξουν» σίγουρα στα επόμενα χρόνια. Το αμερικανικό περιοδικό Time συγκέντρωσε και παρουσίασε τις κορυφαίες εφευρέσεις του 2008 σε εκτενές αφιέρωμα. Επιλέξαμε τις καλύτερες και τις παρουσιάζουμε.

Μια ματιά σε κάποιες από αυτές, όπως ο αόρατος μανδύας και το DNA τεστ στο εμπόριο, δείχνουν για μια ακόμη φορά ότι εν τέλει, η ζωή μιμείται την τέχνη, ή τουλάχιστον παίρνει ιδέες από αυτήν, καθώς η καλλιτεχνική φαντασία είχε οραματιστεί πολλά χρόνια πριν αυτά στα οποία δίνει η επιστήμη τελικά σάρκα και οστά.

Σημειώνεται ότι τα χρονικά κριτήρια (εντός του 2008) δεν είναι αυστηρά, καθώς κάποιες «εφευρέσεις» ξεκίνησαν να δουλεύονται χρόνια πριν ενώ κάποιες άλλες θα είναι έτοιμες μετά το 2009. Άλλωστε ο χρόνος είναι κάτι σχετικό, σε πιο μακρόπνοα θέματα, όπως η ανθρώπινη εξέλιξη. 

DNA Test λιανικής
Βραβευμένη ως η εφεύρεση της χρονιάς από το Time, η νέα υπηρεσία της εταιρίας 23andMe δεν είναι άλλη από ένα test που έχει βγει στην αμερικανική αγορά έναντι 400 δολαρίων και με λίγο σάλιο, εκτιμά την προδιάθεση για περισσότερες από 90 ασθένειες ή παθήσεις, από την καράφλα έως την τύφλωση. Αν και η 23andMe δεν είναι η μοναδική εταιρία που πουλάει DNA tests στο κοινό, το Time εκτιμά ότι είναι το πλέον προσβάσιμο και οικονομικά εφικτό για τον καταναλωτή.

Ωστόσο, η ευρεία χρήση τέτοιων τεστ εγείρει τεράστιο ηθικό ζήτημα για το κατά πόσον θα χρησιμοποιηθεί για γενετικές διακρίσεις και άνιση μεταχείριση, ιδίως στο χώρο εργασίας, ενώ «πεδίον δόξης λαμπρόν» ανοίγεται και για τις ασφαλιστικές εταιρίες, που θα διασφαλίζουν τα μελλοντικά κέρδη τους τεστάροντας τους ασφαλισμένους για πιθανότητες θανατηφόρων ασθενειών, κάτι που είχε αποτυπωθεί και στην ταινία επιστημονικής φαντασίας Gattaca. 

Ο επιταχυντής σωματιδίων του CERN
Πρακτικά, δεν πρόκειται για εφεύρεση και σίγουρα δεν αφορά το 2008 καθώς μόνο η κατασκευή του ολοκληρώθηκε εφέτος, μετά από δεκαετίες σχεδιασμού από τους επιστήμονες του CERN.

Πρόκειται για τον μεγαλύτερο επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το Σεπτέμβριο αλλά χρειάστηκε να διακόψει τουλάχιστον μέχρι την επόμενη άνοιξη λόγω υπερθέρμανσης κάποιων καλωδίων. Ο μηχανισμός στοχεύει στην επιτάχυνση πρωτονίων σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός και τη σύγκρουσή τους, σε μια προσπάθεια να αναπαραστήσει τις πρώτες στιγμές της δημιουργίας του Σύμπαντος και τις απαντήσεις σε ερωτήματα όπως το γιατί υπάρχει μάζα. 

Παγκόσμια Τράπεζα Αποθεμάτων Σπόρων
Όλα τα κράτη κρατούν συλλογές από τους εγχώριους σπόρους, για το ενδεχόμενο μιας εθνικής αγροτικής καταστροφής. Η παγκόσμια τράπεζα σπόρων, η οποία ξεκίνησε τη λειτουργία της εφέτος στο νορβηγικό νησί Spitsbergen, είναι μια ανάλογη κίνηση σε παγκόσμια διάσταση. Το χρηματοκιβώτιο της τράπεζας μπορεί να διατηρήσει έως και 4,5 εκατ. δείγματα σε θερμοκρασία -18 βαθμών Κελσίου ενώ ακόμη και σε περίπτωση blackout, το αρκτικό κλίμα διασφαλίζει τη διατήρηση των σπόρων. 

Το «πράσινο» πετρέλαιο
Ο μαύρος χρυσός θα ήταν μια τέλεια πηγή ενέργειας εάν δεν είχε άνθρακα, κάτι που προσπαθούν να δημιουργήσουν οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Ο Milton Sommerfeld και ο Qiang Hu επιχειρούν να παράγουν βιοκαύσιμα πανομοιότυπα με τη βενζίνη από τα φύκια. Το καύσιμο που επιχειρούν να δημιουργήσουν θα είναι ουδέτερο, καθώς τα φύκια καταναλώνουν διοξείδιο του άνθρακα. Σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα παραδοσιακές πηγές βιοκαυσίμων, το καλαμπόκι και το ζαχαροκάλαμο, τα φύκια δεν τρώγονται –τουλάχιστον ευρέως- οπότε δεν επηρεάζουν τα παγκόσμια αποθέματα τροφίμων.

Ο ταχύτερος υπολογιστής στον κόσμο
Στις 26 Μαΐου, στις 3:30 το πρωί, ένας υπερυπολογιστής αξίας 133 εκατ. δολαρίων με την ονομασία Roadrunner (το γνωστό από τα καρτούν μπιπ-μπιπ) έσπασε το φράγμα του 1 πεντάκις εκατομμυρίου υπολογισμών το δευτερόλεπτο. Ο υπολογιστής, που έχει κατασκευαστεί από την ΙΒΜ, θα χρησιμοποιηθεί για την προσομοίωση των επιπτώσεων της γήρανσης στα πυρηνικά όπλα.

Ο συνθετικός οργανισμός
Μια γενετική πρωτιά καταγράφεται εντός του 2008, καθώς ο ερευνητής J. Craig Venter, ο οποίος ευθύνεται και για τη «χαρτογράφηση» του ανθρώπινου γονιδίου, κατάφερε να «παρασκευάσει» ένα γονίδιο ζωντανού οργανισμού με τεχνητό τρόπο.

Μένει να το τοποθετήσει σε οργανικό κύτταρο για να αποδειχθεί ότι είναι ζωντανό, κάτι που αναμένεται να πραγματοποιηθεί εντός του 2009. Από εκεί και μετά, ο ίδιος εκτιμά ότι θα είναι δυνατόν να κατασκευάσει γονίδια για παραγωγή ζωντανών οργανισμών που θα μπορούν π.χ. να μετατρέπουν ζάχαρη σε καύσιμο, να παράγουν αντίδοτα σε ασθένειες ή να καταναλώνουν πετρελαιοκηλίδες στον ωκεανό. 
 
Το βιονικό χέρι
Χρειάστηκαν πολλά χρόνια και πολλά χέρια για να κατασκευαστεί, αλλά το βιονικό χέρι κυκλοφόρησε στο εμπόριο για πρώτη φορά το 2008 από την Touch Bionics. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές, δεν πρόκειται για ένα απλό τεχνητό μέλος καθώς, με ξεχωριστό μηχανισμό για κάθε δάκτυλο, οι δυνατότητες που προσφέρει είναι πολύ περισσότερες. 

Το μαγιό ταχύτητας
Το 94% των αθλητών που κέρδισαν σε αγώνες κολύμβησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου φορούσε μαγιώ LZR. To θαύμα της αεροδυναμικής, που έγινε περιζήτητο ταχύτατα στους κόλπους των κολυμβητών και επέτρεψε στον Michel Phelps να σπάσει όλα τα ρεκόρ, κατασκευάστηκε από τη NASA, πάει «πακέτο» με εσωτερικό κορσέ για τη βελτίωση της άνωσης, ενώ το ύφασμά του, μεταξύ άλλων, αποτρέπει την δόνηση των μυών μέσα στο νερό.

Ουρανοξύστης σε κίνηση
Κάθε ένας από τους 80 ορόφους του πρώτου κινούμενου ουρανοξύστη στον κόσμο περιστρέφεται κατά 360 μοίρες, προσφέροντας την καλύτερη δυνατή θέα από την πόλη του Ντουμπάι. Το αρχιτεκτονικό θαύμα του ιταλού αρχιτέκτονα David Fisher θα κοστίσει περί τα 700 εκατ. δολάρια και θα έχει ολοκληρωθεί το 2010.

Ο «αόρατος» μανδύας
Οι επιστήμονες στο πανεπιστήμιο του Berkeley κατάφεραν να δημιουργήσουν δυο νέα υλικά που δεν απορροφούν και δεν αντανακλούν το φως, προκαλώντας τη διάθλασή του. Επόμενο βήμα, η δημιουργία του αόρατου μανδύα που φοράει ο Χάρι Πότερ.

Ανακαλύφθηκε ο 45ος και ο 46ος πρώτος αριθμός Mersenne
Οι αριθμοί Mersenne είναι αριθμοί άνω του μηδενός που είναι της μορφής
2 εις την Ν – 1. Δηλαδή, δυνάμεις του 2, μειωμένες κατά μια μονάδα. Έως το 2006, ηταν γνωστοί 44 τέτοιοι αριθμοί, ενώ εντός του 2008 ανακαλύφθηκαν ακόμη 2, ένας με 11.185.272 ψηφία κι ένας με 12.978.189 ψηφία. Παραμένει ακόμα ανοιχτό πρόβλημα, αν υπάρχουν άπειροι τέτοιοι πρώτοι αριθμοί. Για την ανακάλυψη ενός πρώτου Mersenne δίνεται και χρηματικό αντίτιμο. 
 
To «συναισθηματικό» ρομπότ
Το Nexi είναι ένα ρομπότ νέου τύπου που κατασκευάζεται στο αμερικανικό πανεπιστήμιο MIT. Το νέο ρομποτ ξεχωρίζει όχι για τη δυνατότητα κίνησης ή απόκτησης αντικειμένων, αλλά για το ανθρωπόμορφο πρόσωπό του, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να εκφράζει μια σειρά συναισθημάτων.