Ποδήλατα στην πόλη, για να χωράμε όλοι

«Δεν είμαστε Παπούα, δεν είμαστε Ζουλού, είμαστε η λύση του κυκλοφοριακού». Με αυτό και άλλα εξίσου ευφάνταστα συνθήματα, οι ποδηλάτες και ποδηλάτισσες κατεβαίνουν την Κυριακή 6 Απριλίου στους δρόμους κάθε πόλης της Ελλάδας, για να διεκδικήσουν τα… αυτονόητα: ποδηλατόδρομους, αλλαγή του ΚΟΚ ώστε να λαμβάνει υπ’ όψιν το ποδήλατο ως υπαρκτό μεταφορικό μέσο και δικαίωμα μεταφοράς των ποδηλάτων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς εκτός των ωρών αιχμής.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο κείμενο για την πανελλαδική ποδηλατοπορεία της Κυριακής, «επειδή η κατάσταση με τα αυτοκίνητα σε όλη την Ελλάδα δεν πάει άλλο, επειδή δεν παζαρεύουμε ούτε τη ζωή μας ούτε την ποιότητα ζωής μας, επειδή βαρεθήκαμε να ακούμε όλο σχέδια και κούφιες υποσχέσεις αποφασίσαμε να βγούμε στους δρόμους και να διεκδικήσουμε το αυτονόητο: το δικαίωμά μας στην ποιότητα ζωής, στην υγεία, στην ελευθερία, στην ασφαλή μετακίνηση, στην καθαρή ατμόσφαιρα, στην αξιοπρέπεια».

Το πρόβλημα το γνωρίζουμε καλά όλοι. Η ανυπαρξία ποδηλατόδρομων τόσο στην Αθήνα όσο και στις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας καθιστά τις μετακινήσεις με ποδήλατο ιδιαίτερα επικίνδυνες, και τους ποδηλάτες στη δεξιά λωρίδα κεντρικών δρόμων ένα ασυνήθιστο όσο και τραγελαφικό φαινόμενο. Σε μια πόλη όπου η κίνηση αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα, εμποτισμένη με την κουλτούρα της ατομικής ευκολίας –που, πρακτικά, μεταφράζεται στο «πάω παντού με το ΙΧ μου, κι ας κάνω δύο ώρες να διανύσω 15 χιλιόμετρα, προκειμένου να μην «ταλαιπωρηθώ» με τα μέσα μαζικής μεταφοράς»– και με τους περιβαλλοντολόγους ανά τον πλανήτη να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την οικολογική καταστροφή και τη μόλυνση που προκαλούμε με την καθημερινή χρήση του αυτοκινήτου, το να τολμά κανείς όχι μόνο να ξεβολεύεται, αλλά και να ρισκάρει καθημερινά τη ζωή του, κυκλοφορώντας με ποδήλατο στο κέντρο της πόλης θα έπρεπε να επιβραβεύεται, και όχι να αγνοείται επιδεικτικά.

Η σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι κάτι παραπάνω από απογοητευτική, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι ο ίδιος ο δήμος σε Παρίσι και Βρυξέλλες νοικιάζει με την ώρα, και σε εξευτελιστικές τιμές, χιλιάδες ποδήλατα, ότι το βρετανικό κράτος προβλέπει φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν κατά το ήμισυ τα ποδήλατα των υπαλλήλων τους και ότι πόλεις πανέμορφες, όπως το Άμστερνταμ και το Βερολίνο έχουν μηδενική κίνηση ακόμα και τις ώρες αιχμής, και εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα νέφους, διότι οι πάντες κυκλοφορούν με ποδήλατα.

Κι όμως, οι ποδηλατόδρομοι δεν είναι άγνωστη έννοια για το ελληνικό κράτος. Το Υπουργείο Μεταφορών ανέθεσε το 2003 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο τη μελέτη για τη χάραξη ποδηλατοδρόμων σε 17 ελληνικές πόλεις, της Αθήνας περιλαμβανομένης. Η μελέτη που αφορούσε την Αθήνα δόθηκε στο Δήμο Αθηναίων δωρεάν, μαζί με την υπόσχεση της χρηματοδότησης της υλοποίησης του σχεδίου από το αρμόδιο υπουργείο, εγκρίθηκε, δημοσιοποιήθηκε και… έμεινε στο συρτάρι.

Η μελέτη προέβλεπε τη δημιουργία ποδηλατόδρομων, μεταξύ άλλων, στην 3ης Σεπτεμβρίου, την Αθηνάς, την Ερμού, τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, τη Βασιλίσσης Όλγας και την Επταχάλκου. Ο σύλλογος των Ποδηλατ-ισσ-ών, αφού προσπάθησε μια σειρά συναντήσεων με το Δήμο Αθηναίων χωρίς αποτέλεσμα, πήρε την πρωτοβουλία και χάραξε τον πρώτο ποδηλατόδρομο στις 20 Οκτωβρίου του 2007, κατά τη διάρκεια της ποδηλατοδρομίας με αίτημα τη δημιουργία τους. Προχώρησε, δε, ένα βήμα παραπέρα, με την πρόταση - σχεδιασμό του δικτύου ποδηλατοδρόμων στο λεκανοπέδιο, που μπορείτε να δείτε στη δεξιά στήλη, «Σχετικά Documents».

Όσο για τη μεταφορά των ποδηλάτων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, οι περισσότεροι θα θυμάστε ότι επιτρεπόταν μέχρι το 2004 στα τελευταία βαγόνια του ΗΣΑΠ, εκτός ωρών αιχμής, καθώς και τις Κυριακές και τις αργίες, διευκόλυνση η οποία απαγορεύτηκε εν όψει της Ολυμπιάδας και δεν επανήλθε από τότε. Σε μια πόλη που «χαρακτηρίζεται από έντονες κλίσεις και λόφους, μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις διάφορες περιοχές, εξαιτίας του μεγέθους της, και έντονες ασυνέχειες στον πολεοδομικό ιστό, η χρήση του ποδηλάτου είναι εφικτή σε αρκετές περιπτώσεις μόνο με τη βοήθεια των ΜΜΜ» αναφέρει χαρακτηριστικά το κείμενο των ποδηλατΙΣΣων, και συνεχίζει «η απαγόρευση της μεταφοράς ποδηλάτων στα ΜΜΜ συνιστά μια εξόφθαλμη αντίφαση ανάμεσα σε εξαγγελίες, ρητορείες, φιέστες (βλ. 22 Σεπτέμβρη-μέρα χωρίς αυτοκίνητα) και πραγματικότητα».

Κι αν όλα αυτά δε σας έπεισαν, ιδού ένας ακόμη λόγος για να διεκδικήσετε την ένταξη του ποδηλάτου στην καθημερινή ζωή της πόλης και τους ποδηλατόδρομους που μας αξίζουν: «Μ’ εξήντα δόσεις πήρες ωραία λαμαρίνα και κάθεσαι και πήζεις μέσα στην Αθήνα».

* Το σημείο συνάντησης για την ποδηλατοπορεία της Αθήνας είναι στο Πεδίον του Άρεως, στο άγαλμα της Αθηνάς, της Θεσσαλονίκης στην Πλατεία Αριστοτέλους και στον Πειραιά στη Σκακιέρα της Πλατείας Δημαρχείου. Για τα σημεία συνάντησης στις άλλες πόλεις δείτε το επίσημο site των ΠοδηλατΙΣΣών. Η ποδηλατοπορεία θα πραγματοποιηθεί στις 12 το μεσημέρι, ταυτόχρονα σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας.

Ηρώ Κουνάδη