του Andrew Jefford
Πρώτα απ’όλα σκέφτομαι τα μάτια. Απεριόριστα ανοιχτά, σχεδόν κενά, βαθιά σαν πηγάδι –γιατί στους 18 μήνες ο κόσμος δεν τα έχει γεμίσει ακόμα. Σε ψάχνουν μέσα στο αμυδρό ηλεκτρικό φως των ”μικρών” ωρών, στη μέση ενός κατσουφιασμένου, πνιγμένου από παιχνίδια, απογεύματος, ή μέσα στην ηρεμία μετά από μία έκρηξη νεύρων, και ”κλειδώνουν” μέσα στα δικά σου με τέτοια ακρίβεια όπως ένας καλορυθμισμένος κατευθυνόμενος πύραυλος: έλα μπαμπά, διασκέδασέ με. Κάν’το πάλι. Και τότε είναι που νιώθω την ηλικία μου. Είμαι 50.
Εμφανίζονται όλο και περισσότεροι από εμάς. 26.934 παιδιά γεννήθηκαν από πατεράδες ηλικίας μεταξύ 40 και 44 το 1995 στο Ηνωμένο Βασίλειο, το νούμερο αυτό έχει φτάσει τις 40.179. Στη δική μου ομάδα, τους 45ρηδες έως 50ρηδες, η συνολική αύξηση ήταν από 8.826 σε 11.100 την ίδια δεκαετία. Ο αριθμός των παιδιών που γεννήθηκαν από πατεράδες άνω των 50 αναρριχάται επίσης, αλλά με πιο αργούς ρυθμούς.
Πρόσφατες ιατρικές έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και η προτιθέμενη πατρότητα σε τόσο προχωρημένη ηλικία είναι ένα είδος γενετικής ακροβασίας. Έρευνες στο Πανεπιστήμιο της Barcelona (καθώς, ίσως, και η κοινή λογική) αποδεικνύουν ότι οι γηραιότεροι πατεράδες είναι πολύ πιθανότερο να παράγουν έμβρυα με τέτοιες ανωμαλίες στα χρωμοσώματα που μπορούν να οδηγήσουν σε αποβολή ή γενετικές ανωμαλίες.
Ισραηλινοί ερευνητές έχουν αποφανθεί ότι παιδιά που γεννιούνται από πατεράδες άνω των 40 έχουν 6 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα αυτισμού συγκριτικά με αυτά των πατεράδων κάτω των 30, ενώ πατεράδες από 50 και πάνω έχουν 3 φορές παραπάνω πιθανότητες να αποκτήσουν παιδιά που θα αναπτύξουν σχιζοφρένια σε αντίθεση με τους άντρες κάτω των 25.
Ο κίνδυνος της παιδικής λευχαιμίας αυξάνεται επίσης γοργά όσο μεγαλύτεροι είναι οι γονείς, σύμφωνα με την Ομάδα Έρευνας Παιδικού Καρκίνου της Οξφόρδης, παρόλο που ήταν δύσκολο για τους ερευνητές να καταλήξουν αν αυτό είναι χαρακτηριστικό όσων ευθύνονται για το χρωμόσωμα x ή το χρωμόσωμα y.
Σε μακάρια άγνοια όλων αυτών, ωστόσο, τα προσπερνάς και υπακούς τις προσταγές της εξέλιξης, προσθέτοντας στο ανθρώπινο βάρος ενός ήδη χρόνια υπερφορτωμένου πλανήτη. Δεν χρειάζεται να μπω σε λεπτομέρειες όσον αφορά στο γιατί το έκανες αυτό, αφού είναι σχεδόν σίγουρο πως τέτοιες σκέψεις κυρίευσαν την συναισθηματική σου ζωή για κάποιο διάστημα.
Οι απρογραμμάτιστες εγκυμοσύνες στα 40 και τα 50 είναι σπάνιες και πολλές έρχονται μετά από μακροχρόνιο αγώνα με τη στειρότητα –επίσης εξαιτίας της ηλικίας. (Και ίσως λόγω κληρονομικότητας: οι κόρες των γηραιότερων μαμάδων εμφανίζουν περισσότερα προβλήματα στειρότητας από τις κόρες των νεώτερων και υγιέστερων.) Και μετά τι;
Οι πρώτοι 9 μήνες δεν είναι ιδιαίτερα εξαντλητικοί, αφού το μωρό είναι ως επί το πλείστον ακίνητο, είναι αρκετά ελαφρύ ώστε να μεταφέρεται με ευκολία και τον περισσότερο καιρό τρώει και κοιμάται, αν δεν κάνει κάτι άλλο, λιγότερο ευχάριστο. Μετά από αυτή την περίοδο η πίεση αυξάνεται αδυσώπητα και τα φυσικά μειονεκτήματα του γηραιότερου πατέρα –η πονεμένη πλάτη, ο δύσκαμπτος ώμος, η ανικανότητα να ξανακοιμηθείς όταν σ’έχουν ξυπνήσει- καταλήγουν να μοιάζουν με αμαρτήματα τη Μέρα της Κρίσης.
Πρέπει να έχεις προπονηθεί για κάτι τέτοιο. Το τρίαθλο, για παράδειγμα, θα ήταν μία καλή αρχή. Ο πνευματικός χώρος της τρυφερότητας αρχίζει να γεμίζει με ένα όλο και πιο διογκωμένο κύμα υιικής ανάγκης, ενώ τα μικρά τελετουργικά που βοηθούν τη γήρανση να παραμείνει σώα καταμεσής στα συντρίμμια των χρόνων καταρρίπτονται, ένα προς ένα, σαν τις πάπιες στο σκοπευτήριο του λούνα παρκ.
Αλίμονο στον ηλικιωμένο πατέρα που εργάζεται από το σπίτι, καθώς τα μικρά επείγοντα και οι παρεμβολές πληθαίνουν. Αυτό το -μέχρι χθες μυθικό- γραφείο σου γνέφει τώρα παραπλανητικά.
Βέβαια, από την άλλη, έρχονται και οι μακροπρόθεσμες προοπτικές. Θα πρέπει να συνεχίσετε να κινητοποιήστε για έναν μισθό στα 70: πείτε αντίο στις Κρουαζιέρες στη Μεσόγειο, τις ατελείωτες βόλτες με τον ορειβατικό σύλλογο και αυτό το πτυχίο που ονειρευόσασταν στα Αραβικά από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Σας έρχονται μνήμες, στην αρχή, του πόσο λυπόσασταν αυτό το παιδί, τον Παπαδόπουλο, στο σχολείο, επειδή είχε έναν τόσο ηλικιωμένο, κουρασμένο μπαμπά που ερχόταν να τον πάρει. Θυμάστε πόσο αγχωνόσασταν στα 13, μήπως η μαμά ή ο μπαμπάς πεθάνουν απρόσμενα –και ήταν μόνο στα 30 τους. Θυμάστε πόσο αναγουλιασμένος νιώθατε όταν φιλούσατε τους γηραιούς θείους σας, και τη μυρωδιά της μούχλας στα ρούχα και τα σπίτια τους. Συνειδητοποιείτε πως όλος ο ενθουσιασμός για την καινούργια μεσήλικη ζωή σας μπορεί, από την οπτική γωνία της πρώιμης εφηβείας, πολύ εύκολα να συγκεντρωθεί σε μία μόνο λέξη: ”ηλίθιος”. Σύντομα οι νύχτες σας θα γίνουν ακόμα πιο άγρυπνες.
Κατά ένα παράξενο τρόπο, ωστόσο, πολλά από τα τεκμήρια για τα παιδιά που γεννιούνται από ηλικιωμένους γονείς είναι παρήγορα. Αυτό, τουλάχιστον, ήταν το συμπέρασμα από την ομάδα πατέρα-γιου του Martin και David Carnoy στην μελέτη τους το 1995 με τίτλο ”Πατεράδες μιας Ορισμένης Ηλικίας”.
Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα που απαρίθμησαν οι Carnoy είναι η σχετικά σταθερή οικονομική κατάσταση των μεγαλύτερων πατεράδων και το γεγονός ότι οι επαγγελματικές φιλοδοξίες τους έχουν προ πολλού μετριαστεί μέχρι τα 50-60. Επίσης, οι μεγαλύτεροι πατεράδες, δυνητικά, τείνουν να ασχολούνται περισσότερο με τα παιδιά τους από τους νεώτερους.
Η Charlotte James, μία 29χρονη υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων, της οποίας ο πατέρας ήταν 53 όταν αυτή γεννήθηκε, επιβεβαιώνει σε μεγάλο βαθμό την έρευνα των Carnoy. ”Ειλικρινά δεν θα άλλαζα το μπαμπά μου με τίποτα και εννοώ τα πάντα πάνω του. Ποτέ δεν ντράπηκα στο σχολείο που είχα έναν μεγαλύτερο πατέρα, αν και το γεγονός ότι η ηλικία του δε φαινόταν ίσως να βοηθούσε. Ήμουν τυχερή που είχα και τους δύο μου γονείς στο σπίτι μαζί μου τον περισσότερο καιρό, ενώ μεγαλώνοντας δεν τον είδα ποτέ κακόκεφο επειδή πέρασε μία δύσκολη μέρα στη δουλειά. Όταν μελετούσα πράγματα όπως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν απίστευτο που ο μπαμπάς είχε υπάρξει εκεί και είχε πετάξει με μαχητικό Spitfire! Απλά πίστευα ότι ο μπαμπάς ξέρει τα πάντα, οτιδήποτε κι αν έχει συμβεί στην ιστορία –λειτουργούσε σαν την κινητή μου εγκυκλοπαίδεια.”
Της λείπει που δεν γνώρισε ποτέ τους γονείς του πατέρα της και, παρόλο που ο πατέρας της είναι ακόμα καλά και σε φόρμα, αντιλαμβάνεται ότι αυτό μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. ”Προσπαθώ να χαίρομαι το παρόν και να μην θεωρώ δεδομένη τη ζωή κανενός. Έχει μεγαλύτερη σημασία η ποιότητα του χρόνου που περνάς με τους ανθρώπους που αγαπάς παρά ο αριθμός των χρόνων.”
Ελπίζω να νιώσει και ο γιος μου έτσι στο μέλλον, αν και υπάρχουν κάποιες ανέκδοτες μαρτυρίες που θέλουν τα αγόρια να είναι λιγότερο επιεικείς από τα κορίτσια με τους ηλικιωμένους πατεράδες. Η δουλειά του μπαμπά, εν τω μεταξύ, είναι να παραμένει όσο το δυνατό πιο εύκαμπτος, νοητικά και φυσικά –και να θυμάται (τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση) πόσο ανούσια συνήθιζε να φαίνεται η ζωή χωρίς την ”προσταγή” που σε κάνει να υπερβαίνεις εαυτόν. Αυτή τη στιγμή η ”προσταγή” θέλει φαγητό.
Πηγή: FT
