Ελληνικά έθιμα που κοντεύουν να χαθούν
Πέντε ελληνικά έθιμα που τείνουν να εκλείψουν σε περιμένουν να τα νοσταλγήσεις και να θυμηθείς κι εσύ άλλα που θα ήθελες –ή όχι− να αναβιώσουν.
της Ηρώς Κουνάδη
Αν έχεις μεγαλώσει σε χωριό και μένεις στο κέντρο της Αθήνας, πιθανότατα πολλά πράγματα θεωρείς ότι δε συμβαίνουν πια. Αλλά όχι, πρέπει να σε ενημερώσουμε, τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα δεν είναι ένα έθιμο που κοντεύει να χαθεί –τόσο στα προάστια, όσο και παντού εκτός Αθήνας, μια χαρά κρατούν. Σε αντίθεση με τα παρακάτω, που τα βλέπουμε να εκλείπουν. Πείτε κι εσείς στα σχόλια, υπάρχουν άλλα;
Οι επισκέψεις στις ονομαστικές γιορτές: Κατά το έθιμο, όταν γιορτάζεις δεν κάνεις πάρτι από αυτά που καλείς τους φίλους σου, τύπου γενέθλια. Παίρνεις γλυκά, κάθεσαι σπίτι σου, και τους περιμένεις να έρθουν από μόνοι τους. Και έρχονται. Ούτε τηλέφωνα, ούτε ευχές στο Facebook, ούτε τίποτα. Απλώς σου χτυπάνε το κουδούνι. Αν είχες την ατυχία (ή τύχη, εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς) να γιορτάζεις σε δημοφιλή γιορτή, Κωνσταντίνου και Ελένης ας πούμε, κάθονταν ένα 20λεπτο και έφευγαν, γιατί είχαν να πάνε κι αλλού. Αν σε έλεγαν Ευτέρπη, άραζαν όλο το βράδυ.
Η παραδοσιακή πρώτη βουτιά του χρόνου: Ξέρεις πότε γίνεται; Όχι, το «όταν πιάσει ο υδράργυρος 30άρι» δεν είναι σωστή απάντηση. Η πρώτη βουτιά στη θάλασσα γίνεται (ή τουλάχιστον γινόταν) παραδοσιακά την ημέρα της Αναλήψεως, ακριβώς 39 μέρες μετά το Πάσχα. Φέτος πέφτει στις 6 Ιουνίου, αν ενδιαφέρεσαι να το αναβιώσεις. Υπάρχει κι ένας κανόνας: Βγαίνοντας από την θάλασσα πρέπει να πάρεις μαζί σου μια πέτρα με φύκια –μαλλιαρή τη λένε− και να τη βάλεις κάτω από το κρεβάτι, για να διώξει τους ψύλλους και να υποδεχτείς το καλοκαίρι όπως πρέπει.
Το κρεβάτι: Σε κάποια νησιά στρώνεται ακόμα, γενικώς όμως τείνει να εκλείψει. Δεν είναι το στρώσιμο οποιουδήποτε κρεβατιού, είναι το νυφικό κρεβάτι, στρώνεται την Πέμπτη πριν από τον γάμο με πολύ εντυπωσιακά «προικιά» (κεντήματα, δαντέλες, ωραία υφάσματα κλπ) παρουσία όλου του σογιού, το οποίο «ραίνει» το κρεβάτι κατά το στρώσιμό του με χαρτονομίσματα, αφενός συμβολικά για να στεριώσει ο γάμος, αφετέρου πρακτικά για να ξεκινήσει το ζευγάρι άνετα την καινούρια του ζωή. Κι αν σκέφτηκες ότι είναι λίγο Παλιό Πασόκ το Ορθόδοξο το έθιμο, ναι, δεν έχεις ακριβώς άδικο.
Ο επιτάφιος: Όχι αυτός ο επιτάφιος που σκέφτηκες. Πιθανότατα δεν το ήξερες, αλλά επιτάφιος κανονικά στολίζεται και περιφέρεται όχι μόνο τη Μεγάλη Παρασκευή, αλλά και τον Δεκαπενταύγουστο, την ημέρα της κοίμησης της Θεοτόκου. Σε κάποια νησιά, όπως στην Τήνο, στην Πάρο και την Πάτμο, το έθιμο αναβιώνει ακόμα, αλλά αν δεν έχεις βρεθεί εκεί Δεκαπενταύγουστο, μάλλον δεν το έχεις καν ακουστά.
Οι μασκαράδες στα σπίτια: Σούπερ διασκεδαστικό έθιμο, το θέλουμε πίσω. Τα τρία Σαββατοκύριακα της Αποκριάς, στα χωριά και τα νησιά, παρέες μασκαράδων (με μάσκες κυρίως, με ντόμινο ή με κάτι άλλο που τους καθιστούσε αγνώριστους) σου χτύπαγαν την πόρτα και έμπαιναν σπίτι σου, κι εσύ έπρεπε να μαντέψεις ποιοι ήταν. Αν δεν τα κατάφερνες, ή αν μάντευες λάθος, έπρεπε να κεράσεις κάτι –γλυκό κατά κανόνα. Λειτουργούσε τέλεια στα μικρά χωριά, που αναγνώριζες πανεύκολα κάθε άνθρωπο που ήξερες, ακόμα και από το περπάτημά του μόνο. Στις πόλεις θα ξεπαραδιαζόσουν στα κεράσματα.
