Πώς να μην τρελαθείς όσο μένεις μέσα
Απομόνωση και άγχος είναι ένας πολύ κακός συνδυασμός για την ψυχική σου υγεία. Δες πώς θα την παλέψεις όσο γίνεται καλύτερα.
της Ηρώς Κουνάδη
Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε το εξής: Είναι εντελώς φυσιολογικό να νιώθεις ότι κοντεύεις να τρελαθείς. Κι αν δεν πιστεύεις εμάς, δες αυτήν εδώ την έρευνα που έκαναν νευροβιολόγοι στο University College του Λονδίνου, η οποία λέει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται πολύ καλύτερα τη γνώση πως θα συμβεί κάτι κακό απ’ ό,τι την αβεβαιότητα για το τι του ξημερώνει. Και αβεβαιότητα σαν αυτή που ζούμε τώρα οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ξαναβιώσει.
Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως είμαστε αβοήθητοι, πάει τέλειωσε, αν δεν μας σκοτώσει ο ιός θα το κάνουν οι ψυχικές διαταραχές που θα μας αφήσει. Ψυχραιμία, βαθιές ανάσες, και θα περάσει κι αυτό. Όλα περνάνε. Στο μεταξύ, δες παρακάτω τεχνικές και κόλπα που μπορείς να επιστρατεύσεις προς όφελος της ψυχικής σου ισορροπίας.
Άσε το μυαλό σου να κάνει σενάρια. Όσο καταπιέζεις τις άσχημες σκέψεις, τόσο αυτές γυρνάνε για να σε στοιχειώσουν. Άφησέ τις ελεύθερες για λίγο να τριγυρίζουν στο κεφάλι σου και μετά θύμισε στον εαυτό σου πως οι χειρότεροι φόβοι μας σχεδόν ποτέ δεν επαληθεύονται. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμα και το χειρότερο δυνατό σενάριο, το έχεις ήδη φανταστεί πολύ χειρότερο απ’ ό,τι θα είναι αν τελικά συμβεί. Λέγεται φόβος, και οι παλιοί που ήταν σοφοί λέγαν’ ότι φυλάει τα έρμα.
Μια μέρα τη φορά. Μέγιστο κλισέ, που κάνει όμως θαύματα σε περιόδους σαν αυτήν. Επικεντρώσου στο παρόν, θυμήσου πως στην πραγματικότητα το μέλλον δεν υπάρχει, είναι μια αφηρημένη έννοια που φτιάξαμε για να συνεννοούμαστε και να προγραμματίζουμε καλύτερα τις δουλειές μας. Μην προσπαθείς να μαντέψεις τι θα συμβεί και πότε. Βάλε στόχο απλώς να κάνεις τη σημερινή μέρα όσο πιο ευχάριστη/ δημιουργική/ ενδιαφέρουσα γίνεται, διαβάζοντας, βλέποντας ταινίες, κάνοντας γυμναστική, κάνοντας κάτι απ’ όλα αυτά που σου έχουμε συγκεντρώσει εδώ κι εδώ για να γεμίσεις τις ώρες σου στο σπίτι. Μην σκέφτεσαι τι θα κάνεις πάλι αύριο. Αύριο βλέπουμε.
Άλλαξε θέμα. Όλα τα άρθρα συμβουλών για το πώς να διαχειριστείς αυτό τον εφιάλτη που ζούμε σου θυμίζουν να μιλάς συχνά, πιο συχνά και απ’ όσο πλένεις τα χέρια σου, με τους φίλους σου, τους γονείς, τους συνεργάτες, τους ανθρώπους σου εν γένει. Αυτό που παραλείπουν να σου θυμίσουν είναι πως το να λέτε ο ένας στον άλλο «τι ζούμε!» επί 35 λεπτά, μάλλον δεν θα σας βοηθήσει. Το ξέρουμε ότι είναι δύσκολο να ξεκολλήσεις το μυαλό σου και να θυμηθείς τι συζητούσαμε πριν μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι, αλλά είναι σημαντικό να μιλάς για τουλάχιστον κανα-δυο ώρες την ημέρα για κάτι εντελώς άσχετο. Δοκίμασέ το μια φορά, και δεν θα το πιστεύεις τι θαύματα θα κάνει στην ψυχολογία σου. Αν πραγματικά δεν έχεις τι να πεις, συμφώνησε με ένα φίλο να δείτε την ίδια ταινία, και μετά να την συζητήσετε τηλεφωνικά ή σε βιντεοκλήση –με τον όρο πως δεν θα παρεκκλίνετε καθόλου, και δεν θα κάνετε κανέναν συσχετισμό με το παρόν.
Βγες έξω. Το έχουμε πει και θα το ξαναπούμε, δεν μπήκε καθόλου τυχαία αυτό το 6 στα sms, είναι εξαιρετικά σημαντικό να κάνεις έστω τον γύρο του τετραγώνου μια φορά τη μέρα. Θα ήταν ακόμα καλύτερο αν έβγαινε και λίγος ήλιος επιτέλους, αλλά έστω και έτσι, λίγος καθαρός αέρας, κάτι που να μοιάζει με ορίζοντα (γιατί πόσο να αντέξει και το καημένο το βλέμμα μας να τρακάρει πάνω σε τοίχους;) ίσως και μια ανθισμένη κουτσουπιά ή μια νεραντζιά φορτωμένη φρούτα αν είσαι τυχερός, θα αλλάξουν την διάθεσή σου γρηγορότερα απ’ όσο φαντάζεσαι.
Κάνε μια λίστα με ό,τι είναι (ακόμα) εντάξει. Μερικά παραδείγματα που πιθανότατα ισχύουν, για να είσαι εδώ και να διαβάζεις αυτές τις γραμμές: Έχεις σπίτι, άρα είσαι προστατευμένος/η από τα καιρικά φαινόμενα (τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό –αν έχεις και θέρμανση είσαι εξαιρετικά προνομιούχος σε σχέση με πολλούς συμπολίτες μας). Έχεις σύνδεση στο ίντερνετ, άρα έχεις πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να περάσει κάπως ευχάριστα η ώρα. Είσαι ακόμα υγιής, εσύ και πολλοί (ευχόμαστε όλοι) από τους ανθρώπους σου. Έχεις ανθρώπους που αγαπάς και σε αγαπάνε. Έχεις φαγητό διαθέσιμο. Έχεις όνειρα και σχέδια που θα πραγματοποιήσεις όταν όλο αυτό περάσει. Που θα περάσει.
Μη διαβάζεις όλη μέρα ειδήσεις. Βάλε στο μυαλό σου δύο συγκεκριμένες φορές τη μέρα (π.χ. το πρωί με τον καφέ και την ώρα που μιλάει ο Τσιόδρας) και μην ανοίγεις ειδησεογραφικά site στο ενδιάμεσο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η γνώση δεν είναι δύναμη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ας πούμε, με την ειδησεογραφία να τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς, είναι απλά έξτρα πηγή άγχους. Αν γίνει κάτι κοσμοϊστορικά καλό, μην ανησυχείς, θα το μάθεις και χωρίς να κάνεις refresh την αρχική σελίδα όποιου ενημερωτικού site διαβάζεις κάθε πέντε λεπτά.
Μίλα με κάποιον που δεν έχει τρελαθεί. Ευχόμαστε να έχεις ανθρώπους που δεν έχουν τρελαθεί –είναι μια όαση αυτές τις μέρες. Αν δεν έχεις, και επειδή το άγχος είναι εξίσου μεταδοτικό ξέρεις-με-τι, δοκίμασε να (προσποιηθείς, έστω ότι) είσαι εσύ ένας από αυτούς τους ανθρώπους. Παρηγορώντας κάποιον που φοβάται πολύ, μπορεί να μην το συνειδητοποιείς, αλλά παίρνεις κουράγιο κι εσύ, απλώς ακούγοντας τον εαυτό σου να μιλάει. Αν θέλεις και επιχειρήματα, για το τι να πεις, σου τα έχουμε μαζέψει εδώ κι εδώ.
Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε το εξής: Είναι εντελώς φυσιολογικό να νιώθεις ότι κοντεύεις να τρελαθείς. Κι αν δεν πιστεύεις εμάς, δες αυτήν εδώ την έρευνα που έκαναν νευροβιολόγοι στο University College του Λονδίνου, η οποία λέει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται πολύ καλύτερα τη γνώση πως θα συμβεί κάτι κακό απ’ ό,τι την αβεβαιότητα για το τι του ξημερώνει. Και αβεβαιότητα σαν αυτή που ζούμε τώρα οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ξαναβιώσει.
Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως είμαστε αβοήθητοι, πάει τέλειωσε, αν δεν μας σκοτώσει ο ιός θα το κάνουν οι ψυχικές διαταραχές που θα μας αφήσει. Ψυχραιμία, βαθιές ανάσες, και θα περάσει κι αυτό. Όλα περνάνε. Στο μεταξύ, δες παρακάτω τεχνικές και κόλπα που μπορείς να επιστρατεύσεις προς όφελος της ψυχικής σου ισορροπίας.
Άσε το μυαλό σου να κάνει σενάρια. Όσο καταπιέζεις τις άσχημες σκέψεις, τόσο αυτές γυρνάνε για να σε στοιχειώσουν. Άφησέ τις ελεύθερες για λίγο να τριγυρίζουν στο κεφάλι σου και μετά θύμισε στον εαυτό σου πως οι χειρότεροι φόβοι μας σχεδόν ποτέ δεν επαληθεύονται. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμα και το χειρότερο δυνατό σενάριο, το έχεις ήδη φανταστεί πολύ χειρότερο απ’ ό,τι θα είναι αν τελικά συμβεί. Λέγεται φόβος, και οι παλιοί που ήταν σοφοί λέγαν’ ότι φυλάει τα έρμα.
Μια μέρα τη φορά. Μέγιστο κλισέ, που κάνει όμως θαύματα σε περιόδους σαν αυτήν. Επικεντρώσου στο παρόν, θυμήσου πως στην πραγματικότητα το μέλλον δεν υπάρχει, είναι μια αφηρημένη έννοια που φτιάξαμε για να συνεννοούμαστε και να προγραμματίζουμε καλύτερα τις δουλειές μας. Μην προσπαθείς να μαντέψεις τι θα συμβεί και πότε. Βάλε στόχο απλώς να κάνεις τη σημερινή μέρα όσο πιο ευχάριστη/ δημιουργική/ ενδιαφέρουσα γίνεται, διαβάζοντας, βλέποντας ταινίες, κάνοντας γυμναστική, κάνοντας κάτι απ’ όλα αυτά που σου έχουμε συγκεντρώσει εδώ κι εδώ για να γεμίσεις τις ώρες σου στο σπίτι. Μην σκέφτεσαι τι θα κάνεις πάλι αύριο. Αύριο βλέπουμε.
Άλλαξε θέμα. Όλα τα άρθρα συμβουλών για το πώς να διαχειριστείς αυτό τον εφιάλτη που ζούμε σου θυμίζουν να μιλάς συχνά, πιο συχνά και απ’ όσο πλένεις τα χέρια σου, με τους φίλους σου, τους γονείς, τους συνεργάτες, τους ανθρώπους σου εν γένει. Αυτό που παραλείπουν να σου θυμίσουν είναι πως το να λέτε ο ένας στον άλλο «τι ζούμε!» επί 35 λεπτά, μάλλον δεν θα σας βοηθήσει. Το ξέρουμε ότι είναι δύσκολο να ξεκολλήσεις το μυαλό σου και να θυμηθείς τι συζητούσαμε πριν μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι, αλλά είναι σημαντικό να μιλάς για τουλάχιστον κανα-δυο ώρες την ημέρα για κάτι εντελώς άσχετο. Δοκίμασέ το μια φορά, και δεν θα το πιστεύεις τι θαύματα θα κάνει στην ψυχολογία σου. Αν πραγματικά δεν έχεις τι να πεις, συμφώνησε με ένα φίλο να δείτε την ίδια ταινία, και μετά να την συζητήσετε τηλεφωνικά ή σε βιντεοκλήση –με τον όρο πως δεν θα παρεκκλίνετε καθόλου, και δεν θα κάνετε κανέναν συσχετισμό με το παρόν.
Βγες έξω. Το έχουμε πει και θα το ξαναπούμε, δεν μπήκε καθόλου τυχαία αυτό το 6 στα sms, είναι εξαιρετικά σημαντικό να κάνεις έστω τον γύρο του τετραγώνου μια φορά τη μέρα. Θα ήταν ακόμα καλύτερο αν έβγαινε και λίγος ήλιος επιτέλους, αλλά έστω και έτσι, λίγος καθαρός αέρας, κάτι που να μοιάζει με ορίζοντα (γιατί πόσο να αντέξει και το καημένο το βλέμμα μας να τρακάρει πάνω σε τοίχους;) ίσως και μια ανθισμένη κουτσουπιά ή μια νεραντζιά φορτωμένη φρούτα αν είσαι τυχερός, θα αλλάξουν την διάθεσή σου γρηγορότερα απ’ όσο φαντάζεσαι.
Κάνε μια λίστα με ό,τι είναι (ακόμα) εντάξει. Μερικά παραδείγματα που πιθανότατα ισχύουν, για να είσαι εδώ και να διαβάζεις αυτές τις γραμμές: Έχεις σπίτι, άρα είσαι προστατευμένος/η από τα καιρικά φαινόμενα (τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό –αν έχεις και θέρμανση είσαι εξαιρετικά προνομιούχος σε σχέση με πολλούς συμπολίτες μας). Έχεις σύνδεση στο ίντερνετ, άρα έχεις πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να περάσει κάπως ευχάριστα η ώρα. Είσαι ακόμα υγιής, εσύ και πολλοί (ευχόμαστε όλοι) από τους ανθρώπους σου. Έχεις ανθρώπους που αγαπάς και σε αγαπάνε. Έχεις φαγητό διαθέσιμο. Έχεις όνειρα και σχέδια που θα πραγματοποιήσεις όταν όλο αυτό περάσει. Που θα περάσει.
Μη διαβάζεις όλη μέρα ειδήσεις. Βάλε στο μυαλό σου δύο συγκεκριμένες φορές τη μέρα (π.χ. το πρωί με τον καφέ και την ώρα που μιλάει ο Τσιόδρας) και μην ανοίγεις ειδησεογραφικά site στο ενδιάμεσο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η γνώση δεν είναι δύναμη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ας πούμε, με την ειδησεογραφία να τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς, είναι απλά έξτρα πηγή άγχους. Αν γίνει κάτι κοσμοϊστορικά καλό, μην ανησυχείς, θα το μάθεις και χωρίς να κάνεις refresh την αρχική σελίδα όποιου ενημερωτικού site διαβάζεις κάθε πέντε λεπτά.
Μίλα με κάποιον που δεν έχει τρελαθεί. Ευχόμαστε να έχεις ανθρώπους που δεν έχουν τρελαθεί –είναι μια όαση αυτές τις μέρες. Αν δεν έχεις, και επειδή το άγχος είναι εξίσου μεταδοτικό ξέρεις-με-τι, δοκίμασε να (προσποιηθείς, έστω ότι) είσαι εσύ ένας από αυτούς τους ανθρώπους. Παρηγορώντας κάποιον που φοβάται πολύ, μπορεί να μην το συνειδητοποιείς, αλλά παίρνεις κουράγιο κι εσύ, απλώς ακούγοντας τον εαυτό σου να μιλάει. Αν θέλεις και επιχειρήματα, για το τι να πεις, σου τα έχουμε μαζέψει εδώ κι εδώ.
