Τα κρυμμένα μυστικά της Ρώμης
Εννέα λιγότερο γνωστές, αλλά άκρως ενδιαφέρουσες γωνιές της Ρώμης, για να γνωρίσετε την Αιώνια Πόλη… πέρα από το Κολοσσαίο και το Βατικανό.
Ναι, εντάξει. Ρώμη σημαίνει Fontana di Trevi και Piazza di Spagna. Σημαίνει Κολοσσαίο και Βατικανό. Καπιτώλιο και Κάστρο Sant’ Angelo. Αλλά Ρώμη δεν είναι μόνο αυτά. Πέρα από τα κλασικά και χιλιοτραγουδισμένα αξιοθέατα της Αιώνιας Πόλης, η ιταλική πρωτεύουσα κρύβει δεκάδες ακόμη εκπλήξεις για όσους την εμπιστευτούν για ένα δεύτερο – ή τρίτο, ή τέταρτο – ταξίδι στις όχθες του Τίβερη.
Με τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων να έχουν πέσει κατακόρυφα τον τελευταίο χρόνο – με 40€ πήγαινε-έλα μας πετά η Ryanair ως το Ciampino και με 100€ η Aegean στο Fiumicino αυτόν τον Μάρτιο – μας ανοίγει η όρεξη να ανακαλύψουμε αυτές τις εκπλήξεις και τα κρυμμένα ρωμαϊκά μυστικά. Γι’ αυτό και κάνουμε την αρχή, συγκεντρώνοντας μερικά λιγότερο γνωστά αλλά άκρως ενδιαφέροντα αξιοθέατα στην Ρώμη.
Ο λόφος Gianicolo
Βρίσκεται εκτός των τειχών της αρχαίας Ρώμης, γι’ αυτό και δεν συγκαταλέγεται στους «επτά λόφους» της αιώνιας πόλης. Είναι όμως ο δεύτερος ψηλότερος, βρίσκεται μια ανάσα από το κέντρο, δυτικά του Τίβερη και είναι το ιδανικό μέρος αν θέλετε να απολαύσετε συγκλονιστική θέα. Ανηφορίζοντας τους δρόμους του, θα βρεθείτε μπροστά στο υπέροχο σκηνικό του Βατικανού και της πολύβουης γειτονιάς του Trastevere – ωραιότερο σημείο είναι η «εξέδρα» μπροστά από την πλατεία Γκαριμπάλντι. Από εκεί, ξεκινά ο ομώνυμος δρόμος (via Garibaldi) που οδηγεί στο Trastevere, περνώντας από την Fontan Paolo, άλλο ένα εξαιρετικό σημείο παρατήρησης.
Ο ναός του San Clemente
Δεν θα τον βρείτε στις πρώτες σελίδες των ταξιδιωτικών οδηγών, κι όμως εδώ κρύβονται 2.000 χρόνια Ιστορίας, διαρθρωμένα σε… στρώσεις. Μια βασιλική του Μεσαίωνα με αναγεννησιακούς θησαυρούς, όπως τα fresco του Μασολίνο βρίσκεται «πάνω» σε μια πρωτοχριστιανική εκκλησία του 4ου αιώνα, η οποία με τη σειρά της κρύβει στο υπόγειο έναν αρχαίο ναό λατρείας του Μίθρα, μιας μυστικιστικής λατρείας των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Η είσοδος στην κύρια βασιλική είναι δωρεάν – θα χρειαστεί να πληρώσετε για την είσοδο στα κατώτερα επίπεδα του κτιριακού συγκροτήματος.
Η Αππία Οδός
Οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν «Βασίλισσα των Δρόμων», μιας και αυτή η επική οδική κατασκευή του 5ου αιώνα π.Χ. ξεκινούσε από τη Ρώμη και έφτανε ως την Αδριατική, στο λιμάνι του Brindisi, από όπου συνδέονταν η ρωμαϊκή επικράτεια με την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Σήμερα, μπορείτε να ακολουθήσετε τα χνάρια των αρχαίων Ρωμαίων, ξεκινώντας από την Porta Capena ή την Porta San Sebastian. Η διαδρομή περνά μπροστά από αρχαία λουτρά, αψίδες, ταφικά μνημεία ανάμεσα σε δέντρα, χριστιανικές κατακόμβες και ναούς. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για ξεναγήσεις και τα καλύτερα τμήματα για να περπατήσετε την Αππία Οδό εδώ.
Τα λουτρά του Καρακάλλα
Οι αυτοκρατορικές θέρμες είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που βρίσκονται στη «γειτονιά» της Αππίας Οδού. Πρόκειται για τα δημόσια λουτρά του 217 μ.Χ., κατασκευασμένα από τον «τρελό» αυτοκράτορα Καρακάλλα, που έδωσε εντολή όχι μόνο να φτιαχτούν οι τεράστιες θέρμες (είναι οι δεύτερες μεγαλύτερες στη Ρώμη μετά από αυτές του Διοκλητιανού) αλλά να λειτουργούν και όλα τα βράδια του καλοκαιριού, εγκαινιάζοντας και τον νυχτερινό φωτισμό τους. Πολυτελή μάρμαρα, μεγάλα αγάλματα και πλουμιστά ψηφιδωτά γέμιζαν τους 4 ορόφους των λουτρών, που σήμερα μοιάζουν περισσότερο με ερείπια, αλλά δίνουν μια σαφή εικόνα του γιατί όποιος επισκεπτόταν την αρχαία Ρώμη εντυπωσιαζόταν πριν ακόμη περάσει τις πύλες της.
Stadio dei Marmi
Το «μαρμάρινο στάδιο» των αγαλμάτων βρίσκεται στο βόρειο προάστιο του Flaminio και είναι ένα εντυπωσιακό απομεινάρι της φασιστικής μεγαλοστομίας. Στην Ιταλία του 1930, την εποχή που μεσουρανούσε ο Μουσολίνι, οι αρχές χρησιμοποίησαν πολυτελές μάρμαρο για να χτίσουν αυτό το αθλητικό στάδιο, και ζήτησαν ένα άγαλμα από κάθε περιφέρεια της χώρας για να το κοσμούν. Έτσι, ως σήμερα παραμένουν εδώ, κοντά στο Ολυμπιακό Στάδιο της Ρώμης, γύρω στα 60 εντυπωσιακά αγάλματα αθλητών, οι οποίοι μοιάζουν περισσότερο με «θεούς» υπέρτατης σωματικής δύναμης και ομορφιάς. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Αρχαία Όστια
Λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κέντρου, στο προάστιο της Όστιας, θα συναντήσετε τον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου λιμανιού της Ρώμης. Εδώ, στο «στόμα» του Τίβερη, στέκουν ακόμα καλοδιατηρημένα τα αρχαία κτίρια, τα εντυπωσιακά fresco και τα πανέμορφα μωσαϊκά που έχουν χαρίσει στην Αρχαία Όστια τον χαρακτηρισμό «δεύτερη Πομπηία». Ο κύριος δρόμος της περνά μέσα από ένα αρχαίο θέατρο που χρησιμοποιείται ακόμη για υπαίθριες παραστάσεις, την αρχαία αγορά των θαλάσσιων εμπόρων – τα εμβλήματά τους φαίνονται ακόμα στα μωσαϊκά – και τα δίπατα σπίτια των οποίων οι όροφοι είναι σχεδόν… άθικτοι.
Ο Κήπος των Ρόδων
Για τους τυχερούς που θα βρεθούν στη Ρώμη στο τέλος της άνοιξης, ένας κήπος γεμάτος τριαντάφυλλα ανοίγει δωρεάν τις πύλες του για το κοινό, την εποχή της άνθισής τους. Συγκεκριμένα, ο δημοτικός κήπος των ρόδων της Ρώμης υποδέχεται το κοινό συνήθως κάθε Μάιο και Ιούνιο, και τους προσφέρει ένα δώρο για όλες τις αισθήσεις: Χίλιες διαφορετικές ποικιλίες τριαντάφυλλων από είκοσι διαφορετικές χώρες (περιλαμβανομένου του σπάνιου πράσινου ρόδου αλλά και του Rosa Foetida με την… θανατερή μυρωδιά) απλώνονται σε μια μεγάλη έκταση, μια ανάσα από το Κολοσσαίο. Τα μονοπάτια του ροδώνα είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να αποτίνουν φόρο τιμής στους Εβραίους, μιας και προηγουμένως η έκταση φιλοξενούσε εβραϊκό κοιμητήριο. Οι ερωτευμένοι συρρέουν για μια φωτογραφία μπροστά στα κηποτεχνήματα με ροδοπέταλα σε σχήμα καρδιάς, ενώ από τα παγκάκια αγναντεύουν τους γειτονικούς λόφους και τους αντικρινούς αρχαιολογικούς χώρους.
Η εκκλησία του Αγίου Ιγνατίου
Οι τοιχογραφίες της, κατά πολλούς, συναγωνίζονται αυτές της Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού. Ο μπαρόκ ναός του Sant’ Ignazio φτιάχτηκε τον 17ο αιώνα και οι αίθουσες και τα παρεκκλήσια του κοσμήθηκαν από fresco και αριστουργηματικές τοιχογραφίες των Andrea Pozzo, Pierre Legros, Filippo Della Valle, Pietro Brazzi και Alessandro Algardi.
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Η Ρώμη δεν έχει μόνο αρχαιότητες και έργα τέχνης από την Αναγέννηση και πίσω: Διαθέτει και μια δυνατή σκηνή μοντέρνας τέχνης, την οποία μπορούμε να απολαύσουμε «συμπυκνωμένη» στο MACRO, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ρώμης. Εδώ θα βρείτε έργα ιταλών καλλιτεχνών των τελευταίων δεκαετιών, ενδεικτικών των μεγάλων ρευμάτων της μοντέρνας τέχνης, καθώς και ενδιαφέρουσες περιοδικές εκθέσεις. Θα τις βρείτε σε δύο διαφορετικά κτίρια – ένα πρώην ζυθοποιείο και ένα πρώην σφαγείο.
Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας
Με τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων να έχουν πέσει κατακόρυφα τον τελευταίο χρόνο – με 40€ πήγαινε-έλα μας πετά η Ryanair ως το Ciampino και με 100€ η Aegean στο Fiumicino αυτόν τον Μάρτιο – μας ανοίγει η όρεξη να ανακαλύψουμε αυτές τις εκπλήξεις και τα κρυμμένα ρωμαϊκά μυστικά. Γι’ αυτό και κάνουμε την αρχή, συγκεντρώνοντας μερικά λιγότερο γνωστά αλλά άκρως ενδιαφέροντα αξιοθέατα στην Ρώμη.
Ο λόφος Gianicolo
Βρίσκεται εκτός των τειχών της αρχαίας Ρώμης, γι’ αυτό και δεν συγκαταλέγεται στους «επτά λόφους» της αιώνιας πόλης. Είναι όμως ο δεύτερος ψηλότερος, βρίσκεται μια ανάσα από το κέντρο, δυτικά του Τίβερη και είναι το ιδανικό μέρος αν θέλετε να απολαύσετε συγκλονιστική θέα. Ανηφορίζοντας τους δρόμους του, θα βρεθείτε μπροστά στο υπέροχο σκηνικό του Βατικανού και της πολύβουης γειτονιάς του Trastevere – ωραιότερο σημείο είναι η «εξέδρα» μπροστά από την πλατεία Γκαριμπάλντι. Από εκεί, ξεκινά ο ομώνυμος δρόμος (via Garibaldi) που οδηγεί στο Trastevere, περνώντας από την Fontan Paolo, άλλο ένα εξαιρετικό σημείο παρατήρησης.
Ο ναός του San Clemente
Δεν θα τον βρείτε στις πρώτες σελίδες των ταξιδιωτικών οδηγών, κι όμως εδώ κρύβονται 2.000 χρόνια Ιστορίας, διαρθρωμένα σε… στρώσεις. Μια βασιλική του Μεσαίωνα με αναγεννησιακούς θησαυρούς, όπως τα fresco του Μασολίνο βρίσκεται «πάνω» σε μια πρωτοχριστιανική εκκλησία του 4ου αιώνα, η οποία με τη σειρά της κρύβει στο υπόγειο έναν αρχαίο ναό λατρείας του Μίθρα, μιας μυστικιστικής λατρείας των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Η είσοδος στην κύρια βασιλική είναι δωρεάν – θα χρειαστεί να πληρώσετε για την είσοδο στα κατώτερα επίπεδα του κτιριακού συγκροτήματος.
Η Αππία Οδός
![Appian Way [explored! January 30, 2014]](https://farm8.staticflickr.com/7417/12225605415_f53e7948d2_z.jpg)
Οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν «Βασίλισσα των Δρόμων», μιας και αυτή η επική οδική κατασκευή του 5ου αιώνα π.Χ. ξεκινούσε από τη Ρώμη και έφτανε ως την Αδριατική, στο λιμάνι του Brindisi, από όπου συνδέονταν η ρωμαϊκή επικράτεια με την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Σήμερα, μπορείτε να ακολουθήσετε τα χνάρια των αρχαίων Ρωμαίων, ξεκινώντας από την Porta Capena ή την Porta San Sebastian. Η διαδρομή περνά μπροστά από αρχαία λουτρά, αψίδες, ταφικά μνημεία ανάμεσα σε δέντρα, χριστιανικές κατακόμβες και ναούς. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για ξεναγήσεις και τα καλύτερα τμήματα για να περπατήσετε την Αππία Οδό εδώ.
Τα λουτρά του Καρακάλλα
Οι αυτοκρατορικές θέρμες είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που βρίσκονται στη «γειτονιά» της Αππίας Οδού. Πρόκειται για τα δημόσια λουτρά του 217 μ.Χ., κατασκευασμένα από τον «τρελό» αυτοκράτορα Καρακάλλα, που έδωσε εντολή όχι μόνο να φτιαχτούν οι τεράστιες θέρμες (είναι οι δεύτερες μεγαλύτερες στη Ρώμη μετά από αυτές του Διοκλητιανού) αλλά να λειτουργούν και όλα τα βράδια του καλοκαιριού, εγκαινιάζοντας και τον νυχτερινό φωτισμό τους. Πολυτελή μάρμαρα, μεγάλα αγάλματα και πλουμιστά ψηφιδωτά γέμιζαν τους 4 ορόφους των λουτρών, που σήμερα μοιάζουν περισσότερο με ερείπια, αλλά δίνουν μια σαφή εικόνα του γιατί όποιος επισκεπτόταν την αρχαία Ρώμη εντυπωσιαζόταν πριν ακόμη περάσει τις πύλες της.
Stadio dei Marmi
Το «μαρμάρινο στάδιο» των αγαλμάτων βρίσκεται στο βόρειο προάστιο του Flaminio και είναι ένα εντυπωσιακό απομεινάρι της φασιστικής μεγαλοστομίας. Στην Ιταλία του 1930, την εποχή που μεσουρανούσε ο Μουσολίνι, οι αρχές χρησιμοποίησαν πολυτελές μάρμαρο για να χτίσουν αυτό το αθλητικό στάδιο, και ζήτησαν ένα άγαλμα από κάθε περιφέρεια της χώρας για να το κοσμούν. Έτσι, ως σήμερα παραμένουν εδώ, κοντά στο Ολυμπιακό Στάδιο της Ρώμης, γύρω στα 60 εντυπωσιακά αγάλματα αθλητών, οι οποίοι μοιάζουν περισσότερο με «θεούς» υπέρτατης σωματικής δύναμης και ομορφιάς. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Αρχαία Όστια
Λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κέντρου, στο προάστιο της Όστιας, θα συναντήσετε τον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου λιμανιού της Ρώμης. Εδώ, στο «στόμα» του Τίβερη, στέκουν ακόμα καλοδιατηρημένα τα αρχαία κτίρια, τα εντυπωσιακά fresco και τα πανέμορφα μωσαϊκά που έχουν χαρίσει στην Αρχαία Όστια τον χαρακτηρισμό «δεύτερη Πομπηία». Ο κύριος δρόμος της περνά μέσα από ένα αρχαίο θέατρο που χρησιμοποιείται ακόμη για υπαίθριες παραστάσεις, την αρχαία αγορά των θαλάσσιων εμπόρων – τα εμβλήματά τους φαίνονται ακόμα στα μωσαϊκά – και τα δίπατα σπίτια των οποίων οι όροφοι είναι σχεδόν… άθικτοι.
Ο Κήπος των Ρόδων
Για τους τυχερούς που θα βρεθούν στη Ρώμη στο τέλος της άνοιξης, ένας κήπος γεμάτος τριαντάφυλλα ανοίγει δωρεάν τις πύλες του για το κοινό, την εποχή της άνθισής τους. Συγκεκριμένα, ο δημοτικός κήπος των ρόδων της Ρώμης υποδέχεται το κοινό συνήθως κάθε Μάιο και Ιούνιο, και τους προσφέρει ένα δώρο για όλες τις αισθήσεις: Χίλιες διαφορετικές ποικιλίες τριαντάφυλλων από είκοσι διαφορετικές χώρες (περιλαμβανομένου του σπάνιου πράσινου ρόδου αλλά και του Rosa Foetida με την… θανατερή μυρωδιά) απλώνονται σε μια μεγάλη έκταση, μια ανάσα από το Κολοσσαίο. Τα μονοπάτια του ροδώνα είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να αποτίνουν φόρο τιμής στους Εβραίους, μιας και προηγουμένως η έκταση φιλοξενούσε εβραϊκό κοιμητήριο. Οι ερωτευμένοι συρρέουν για μια φωτογραφία μπροστά στα κηποτεχνήματα με ροδοπέταλα σε σχήμα καρδιάς, ενώ από τα παγκάκια αγναντεύουν τους γειτονικούς λόφους και τους αντικρινούς αρχαιολογικούς χώρους.
Η εκκλησία του Αγίου Ιγνατίου
Οι τοιχογραφίες της, κατά πολλούς, συναγωνίζονται αυτές της Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού. Ο μπαρόκ ναός του Sant’ Ignazio φτιάχτηκε τον 17ο αιώνα και οι αίθουσες και τα παρεκκλήσια του κοσμήθηκαν από fresco και αριστουργηματικές τοιχογραφίες των Andrea Pozzo, Pierre Legros, Filippo Della Valle, Pietro Brazzi και Alessandro Algardi.
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Η Ρώμη δεν έχει μόνο αρχαιότητες και έργα τέχνης από την Αναγέννηση και πίσω: Διαθέτει και μια δυνατή σκηνή μοντέρνας τέχνης, την οποία μπορούμε να απολαύσουμε «συμπυκνωμένη» στο MACRO, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ρώμης. Εδώ θα βρείτε έργα ιταλών καλλιτεχνών των τελευταίων δεκαετιών, ενδεικτικών των μεγάλων ρευμάτων της μοντέρνας τέχνης, καθώς και ενδιαφέρουσες περιοδικές εκθέσεις. Θα τις βρείτε σε δύο διαφορετικά κτίρια – ένα πρώην ζυθοποιείο και ένα πρώην σφαγείο.
Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας
