Κρακοβία: Ταξίδι στην Ιστορία

του Γιώργου Κόκουβα

Μια έκπληξη. Αυτό είναι η Κρακοβία, και αυτό σου επιφυλάσσει σε κάθε σου βήμα. Μπορεί να έχεις ακούσει για μια ωραία πόλη κάπου στο μεταίχμιο ανατολικής και δυτικής Ευρώπης, αλλά σίγουρα δεν περιμένεις να αντικρίσεις ένα από τα ομορφότερα ευρωπαϊκά σκηνικά. Μπορεί να έχεις ακούσει για την Ιστορία της, αλλά δεν ελπίζεις να βρεθείς μπροστά σε ένα τόσο εντυπωσιακό μυθικό κάστρο, σε μία ατόφια σοβιετική συνοικία ή σε τόσο ζωντανά χνάρια της εβραϊκής κουλτούρας. Μπορεί να έχεις ακούσει για τις χαμηλές τιμές και την φτώχια της Πολωνίας, αλλά οι γεύσεις, το street food και η ζωντάνια της νυχτερινής ζωής σε κάνουν να αναθεωρήσεις ελαφρώς τον ορισμό του πλούτου.

Είναι μια πόλη που σε κερδίζει όχι μόνο με το κουκλίστικο, γραφικό ιστορικό της κέντρο, αλλά και με μία από τις πιο hip συνοικίες της Ευρώπης αυτή τη στιγμή. Μια πόλη που σφύζει από ζωή, από τα παζάρια και τα παραδοσιακά γαλακτοπωλεία στην παλιά πόλη μέχρι τα υπόγεια live jazz bars και τα αλλόκοτα εστιατόρια του Kazimierz. Μια πόλη γεμάτη λάμψη γύρω από το κάστρο της, αλλά και σκοτεινό μυστήριο στις γειτονιές πέρα από τον Βιστούλα.

Εδώ θα περάσετε ένα χορταστικό τριήμερο, αν θέλετε να πάρετε μια καλή πρώτη γεύση από το «ζουμί» της Κρακοβίας, ή και περισσότερες ημέρες για να ανακαλύψετε όλες τις «μυστικές» γειτονιές και τα αξιοθέατα στην γύρω περιοχή – από το θαυμαστό αλατωρυχείο που προστατεύει η UNESCO μέχρι το θλιβερό (κι όμως αληθινό) μνημείο του Άουσβιτς και τα χιονοδρομικά κέντρα των Tatras για χιονισμένες περιπέτειες. Και θα φύγετε ευχαριστημένοι, είτε ψάχνατε για ρομαντικά σκηνικά, είτε για προχωρημένη street art κουλτούρα, είτε για ιστορικές περιηγήσεις ή για παραμυθένιες αγορές την περίοδο των Χριστουγέννων. Γιατί η Κρακοβία προσφέρει όλα τα παραπάνω, και - με τιμές που δύσκολα συναντά κανείς στη δυτική Ευρώπη – σίγουρα συμφέρει.

Τα αξιοθέατα της Κρακοβίας

*Ο Βασιλικός Δρόμος

Έτσι ονομάζεται η διαδρομή που διασχίζει ολόκληρη την παλιά πόλη της Κρακοβίας (Stare Miasto), ξεκινώντας από την μεγαλοπρεπή πύλη του St. Florian (Brama Florianska). Εκεί βρίσκεται η αφετηρία του εμπορικού πεζόδρομου Florianska, με εκατοντάδες καταστήματα και μικρομάγαζα, και συνεχίζει μέχρι την καρδιά της πόλης, την Rynek Glowny, που τυχαίνει να είναι η μεγαλύτερη μεσαιωνική εμπορική πλατεία της Ευρώπης. Ο Βασιλικός Δρόμος συνεχίζει μέχρι το Κάστρο – ονομάστηκε άλλωστε έτσι επειδή η στέψη του Βασιλιά γινόταν μετά την «παρέλαση» του βασιλικού ζεύγους από αυτό το μονοπάτι.

*Η Rynek Glowny

Η Μεγάλη Πλατεία της Κρακοβίας θα διεκδικήσει αρκετές ώρες από την περιήγησή σας. Δεν είναι μόνο η επιβλητική βασιλική εκκλησία της St. Mary ή το χρυσοποίκιλτο κτίριο της σκεπαστής αγοράς (εδώ θα βρείτε πάγκους γεμάτους κιτς αναμνηστικά αλλά και παραδοσιακά προϊόντα) ή το Υπόγειο Μουσείο της Rynek Glowny που θα θελήσετε να επισκεφθείτε. Εδώ θα υπάρξουν πολλά μικροπράγματα που θα ανακαλύπτετε σταδιακά: Μια δοκιμή obwarzanki, τοπικού εδέσματος αντίστοιχο του δικού μας κουλουριού με διάφορες γεμίσεις από τους πάγκους των πλανόδιων στην άκρη της πλατείας με μόλις 1,20 ζλότι (περί τα 0,30€). Ένα δημόσιο πιάνο όπου παίζει όποιος θέλει και συγκεντρώνει πλήθη κόσμου τριγύρω. Μια αγορά λουλουδιών που ευωδιάζει. Ένας street performer που ετοιμάζεται να κάνει επικίνδυνα νούμερα δίπλα από τις σταματημένες άμαξες με τα λευκά άλογα. Και κάπου εκεί, αν έχετε την τύχη να επισκεφθείτε την πόλη τον Δεκέμβριο, θα βρείτε και την μεγαλειώδη χριστουγεννιάτικη αγορά, με τα μαγαζάκια, τον διαγωνισμό φάτνης και τις συναυλίες που αντηχούν σε όλο το ιστορικό κέντρο.

*Το Κάστρο της Wawel

Μία σπηλιά υπήρχε μόνο κάποτε στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η Κρακοβία. Αν πιστεύετε στους θρύλους, εκεί ήταν που ζούσε ένας φοβερός δράκος, τον οποίο σκότωσε ο μυθικός ήρωας της Πολωνίας, Κρακ, και στη συνέχεια έχτισε εκεί το παλάτι του πριν από 13 περίπου αιώνες, δίνοντας το όνομά του στη νέα πόλη. Εκείνο το σημείο δεν ήταν άλλο από τον λόφο Wawel, όπου χτίστηκε το γοτθικό Κάστρο της πόλης.
Σήμερα, εκτός από την περίφημη «σπηλιά του Δράκου», τα αξιοθέατα του Κάστρου περιλαμβάνουν τον Καθεδρικό Ναό της πόλης, τα Βασιλικά Διαμερίσματα, τους βασιλικούς τάφους όπου αποτυπώνεται όλη η Ιστορία της Πολωνίας, τη «Χαμένη Wawel» με τις ενδιαφέρουσες ανασκαφές, τους Κήπους των Βασιλέων και το Μουσείο του Καθεδρικού. Η είσοδος στο Κάστρο (και η απίστευτη θέα προς τον ποταμό Βίστουλα και την υπόλοιπη πόλη) είναι δωρεάν, ενώ χρεώνεται είσοδος για τα εσωτερικά δωμάτια και τους εκθεσιακούς χώρους των ανακτόρων και των ναών. Ένας πολύ καλός τρόπος να μάθετε τα μυστικά του Κάστρου είναι τα Free Walking Tours με τους έμπειρους εθελοντές ξεναγούς που ξεκινούν καθημερινά από την Rynek Glowny πρωί και μεσημέρι.

*Stare Miasto

Η παλιά πόλη της Κρακοβίας κρύβει περισσότερες εκπλήξεις, περισσότερα μαγαζάκια, υπόγεια μπαράκια, ζεστά εστιατόρια, φοιτητικά στέκια και όμορφα κτίρια στον λαβύρινθο από σοκάκια που απλώνεται γύρω από τον Βασιλικό Δρόμο. Αξίζει να ξεστρατίσετε από αυτόν και να αφιερώσετε λίγη ώρα στην περιπλάνηση στις ρίζες του κάστρου. Από τους ομορφότερους δρόμους της περιοχής είναι η οδός Kanonicza με τα αρχοντόσπιτα, τον ναό των Ιησουιτών και το σπίτι όπου ζούσε ο προηγούμενος Πάπας, Ιωάννης Παύλος Β’, που ήταν γέννημα-θρέμμα της πόλης – και σήμερα μέγα σύμβολό της, καθώς ήταν ο πρώτος μη Ιταλός Πάπας μετά τον 16ο αιώνα.

*Η γειτονιά του Kazimierz

Από την παλιά πόλη τη χωρίζει μόνο ο λόφος του Κάστρου, και είναι γνωστή ως η παλιά εβραϊκή συνοικία της Κρακοβίας. Μόνο που εκεί πλέον, μαζί με τα ίχνη της παράδοσης των Εβραίων, θα βρείτε και το πιο urban σκηνικό, μια σύγχρονη χιπστερούπολη με όλα τα απαραίτητα συστατικά: Την εμπνευσμένη street art στους τοίχους, τα δεκάδες τατουατζίδικα, τα μπαράκια με το βιομηχανικό design και τα ειρωνικά ονόματα, τα παλιά κτίρια που γνωρίζουν νέες χρήσεις (από γκαλερί μέχρι… ενώσεις πλεξίματος), τις συναγωγές που λειτουργούν ως ενώσεις νέων, τα υπόγεια βιβλιοπωλεία, τις αυλές με τα πολύχρωμα «πλεκτά» στα δέντρα, τα παλιά λεωφορεία που λειτουργούν πια ως καντίνες με πρωτότυπα burgers και τα arty café με το minimal σκηνικό, τις ρετρό πινελιές και την μοντέρνα τέχνη. Στην πολύβουη Plac Nowy στην καρδιά της συνοικίας, ανάμεσα στις Συναγωγές, θα βρείτε και μια καλτ υπαίθρια αγορά που από το απόγευμα και μετά δίνει τη θέση της στους μικροπωλητές zampiekanki, υπέροχης (όσο και γιγάντιας) «ανοιχτής» μπαγκέτας που ψήνεται επιτόπου με τυριά και διάφορες γεμίσεις (και στοιχίζει περί τα 1-2€).

*Nowy Świat και Podgórze

Είναι τα δύο προάστια που βρίσκονται στην άλλη πλευρά του ποταμού Βιστούλα (που τις ενώνει με το κέντρο με όμορφα φωτισμένες πεζογέφυρες), και αποτελούν αφορμές για βόλτα στην Ιστορία: Το Podgórze ήταν το ghetto όπου στοίβαζαν οι ναζί τους Εβραίους μετά την κατάληψη της πόλης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σήμερα φιλοξενεί ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατά της, το Εργοστάσιο του Σίντλερ (γνωστού και από την ταινία του Σπίλμπεργκ) το οποίο είναι σήμερα επισκέψιμο. Από την άλλη, στo Nowy Świat (Νέος Κόσμος) θα βρείτε το μεγαλύτερο και παλαιότερο μουσείο της Πολωνίας, το Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας με τις συλλογές διακοσμητικών τεχνών, πολεμικών αντικειμένων, πολωνικής ζωγραφικής, γλυπτικής κ.α., καθώς και το μεγαλύτερο πάρκο της πόλης, το Jordana.

*Nowa Huta

Το 1949, η κομμουνιστική κυβέρνηση αποφάσισε να ξεχάσει το ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας, και να στήσει μια νέα πόλη εκ του μηδενός στα ανατολικά προάστια. Κάπως έτσι, ξεκίνησε η ανέγερση της Nowa Huta, μιας πολιτείας που θα ακολουθούσε κατά γράμμα τα πρότυπα των ιδεών του πολιτεύματος, με σοβιετικά κτίρια-«τέρατα» και προσανατολισμό προς την εργατική τάξη. Και το αποτέλεσμα ήταν η μία από τις δύο μοναδικές στον κόσμο «προσχεδιασμένες», οργουελικής σύλληψης πολιτείες σοσιαλιστικού ρεαλισμού που διασώζονται ως σήμερα (η άλλη είναι η πόλη Magnitogorsk στα όρη της Ρωσίας). Πλέον, αποτελεί μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες λαϊκές περιοχές της Κρακοβίας, αν και ελαφρώς… τρομακτική αν την επισκεφθείτε αφού πέσει ο ήλιος. Αξίζει όμως να επισκεφθείτε το παράρτημα του Ιστορικού Μουσείου της Κρακοβίας, όπου θα μάθετε τα πάντα για την ιστορία της.

*Στα πέριξ της πόλης

Δύο από τα πιο ιδιαίτερα αξιοθέατα της Πολωνίας βρίσκονται σε απόσταση βολής από την Κρακοβία. Από τη μία το αλατωρυχείο της Wielizka προσφέρεται για εξερευνήσεις σε ένα περίπλοκο δίκτυο ορυχείων και θαλάμων, λαξευμένων πάνω στο αλάτι και περιλαμβάνεται στη λίστα πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Λιγότερο ευχάριστη, αλλά σημαντική για χάρη της Ιστορίας είναι η επίσκεψη στο Άουσβιτς, περί τη μιάμιση ώρα έξω από την πόλη, όπου πραγματοποιούνται tours και προβολές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου γράφτηκε μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες του 20ου αιώνα.

Πού να φάτε

Αρχίζουμε με τις επιλογές του ιδιαίτερου πολωνικού street food που αξίζει να ανακαλύψετε:
-Υπέροχα, χορταστικά zapiekanki (ψητές μπαγκέτες με τυριά και toppings) στους πάγκους της πλατείας Nowy στο Kazimierz (περί τα 1-3€).
- Pierogi, ήτοι ζυμαρικά γεμιστά με σπανάκι και τυρί ή κιμά (και άλλες, παράξενες εκδοχές), στα μικρά ταβερνάκια και τα εξειδικευμένα pierogi «κουτούκια» στην παλιά πόλη (περί τα 4-5€ κατ’ άτομο).
-Burgers και τηγανητές πατάτες σε περίεργες εκδοχές στις κατίνες-λεωφορεία του Kazimierz, στην «πλατεία» των Food Trucks (οδός Swietego Wawrzynca).
-Γεύματα… αλα κομμουνιστικά, στα περίφημα σοβιετικά milk bars, μερικά εκ των οποίων αναβιώνουν στην παλιά πόλη, σερβίροντας πάμφθηνα «εργατικά» γεύματα σε τραπεζαρίες – όπως το Pod Temida, με λιγότερα από 10€ κατ’ άτομο (Grodzka 43, Παλιά πόλη).
-Στο J Babci Maliny (Szpitalna 38, Παλιά Πόλη), θα δοκιμάστε εκλεπτυσμένο μενού και τοπικές σπεσιαλιτέ – περί τα 15€ κατ’ άτομο.
-Στο Fabryka Pizzy (Jozefa 34, Kazimierz), θα δοκιμάσετε πεντανόστιμη πίτσα σε περιβάλλον trendy στεκιού – μη χάσετε και τα υπέροχα νιόκι (περί τα 15€ κατ’ άτομο).



Πού να μείνετε
Στα διαμερίσματα Pokoje Krowoderska με τα φωτεινά δωμάτια κοντά στο ιστορικό κέντρο, που μπορούν να φιλοξενήσουν από δύο άτομα (29€ ανά διανυκτέρευση) μέχρι τετραμελή οικογένεια (41€). 
Στα Studio Krowoderska, πέντε λεπτά από την Florianska, με τα άνετα διαμερίσματα που διαθέτουν μικρό κήπο, μεγάλο μπάνιο και μικρό καθιστικό, από 28€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο studio.  
Στα διαμερίσματα Ventus Rosa στην παλιά πόλη, με τα άνετα κρεβάτια, τους αφράτους καναπέδες, την κλασική διακόσμηση, από 46€ για το δίκλινο δωμάτιο. 
Στο τριών αστέρων Royal Krakow Hotel, μερικά βήματα από το Κάστρο, με τα όμορφα, φωτεινά δωμάτια και την κλασική διακόσμηση, από 39€.

Πώς θα πάτε
Δυστυχώς δεν υπάρχει απευθείας αεροπορική σύνδεση από Αθήνα για Κρακοβία, γι’ αυτό θα πρέπει να επιλέξετε μια πτήση με ανταπόκριση. Η Alitalia συνδέει τις δύο πόλεις μέσω Ρώμης με εισιτήριο μετ’ επιστροφής από 207€, ενώ στη Ryanair, αν κλείσετε πτήσεις με ενδιάμεσο σταθμό το Μιλάνο, μπορείτε να βρείτε τιμές με συνολικό κόστος κάτω από 100€ (για τον Ιανουάριο εντοπίσαμε πτήσεις σε βολικές ώρες με συνολικό κόστος 88€).