Φλωρεντία: Η γοητεία της Αναγέννησης
Ταξιδεύουμε στην γενέτειρα της Αναγέννησης και συγκεντρώνουμε τα best of μιας πόλης γεμάτης τέχνη, γεύση και γοητεία στην καρδιά της Τοσκάνης.
του Γιώργου Κόκουβα
Σαν να περπατάς στον 15ο αιώνα. Αυτή την αίσθηση σου δίνει η χρονομηχανή που ακούει στο όνομα Φλωρεντία, η πόλη που πήρε την Ευρώπη του Μεσαίωνα από το χέρι και την οδήγησε στο φως της Αναγέννησης – γι’ αυτό και ονομάστηκε «Αθήνα του Μεσαίωνα».
Και όντως, η Αναγέννηση έχει αφήσει παντού τα σημάδια της στην πρωτεύουσα της Τοσκάνης (και για ένα διάστημα ολόκληρου του Βασιλείου της Ιταλίας). Εξερευνώντας τα πλακόστρωτα καλντερίμια, νομίζεις πως θα περάσουν δίπλα σου οι Μέδικοι πάνω στα άλογά τους. Προσπερνώντας τον τεράστιο Καθεδρικό ναό της πόλης, νιώθεις πως από κάποια γωνιά θα εμφανιστεί ο Λεονάρντο ΝταΒίντσι με κάποια πρωτοποριακή εφεύρεση ή ο Μιχαήλ Άγγελος με το καλέμι υπό μάλης.
Και δεν θα έχεις άδικο. Γιατί όλοι αυτοί είναι ακόμη εκεί, με τα έργα τους να κοσμούν πλατείες και μουσεία, με τα παλάτια τους να προσδίδουν γενναίες δόσεις αρχοντιάς και αίγλης στο ιστορικό κέντρο, με τις μεσαιωνικές γέφυρες να στεφανώνουν τον ποταμό Άρνο, με την «κληρονομιά» τους να επιβεβαιώνει τον θρύλο που θέλει τους ιδρυτές της πόλης να την ονόμασαν Florentia επειδή ήταν «καταδικασμένη να ανθίσει».
Ο πλούτος πολιτιστικής κληρονομιάς και το «compact» ιστορικό κέντρο της Φλωρεντίας, βέβαια, οφείλει να σας προϊδεάσει για αυτό που θα συναντήσετε. Εκατομμύρια τουρίστες συνωστίζονται κάθε εποχή του χρόνου και γεμίζουν τα δρομάκια, τα café, τα ξενοδοχεία και τις γκαλερί της πόλης. Αυτό σημαίνει αφενός ότι θα πρέπει να κλείσετε από σχετικά νωρίς την διαμονή σας αλλά και τα εισιτήρια των βασικών μουσείων (οι ουρές για τα παιδιά των μη φρονίμων στην Accademia και στην γκαλερί Uffizi εγγυώνται πάνω από δύο ώρες αναμονής για ένα εισιτήριο), και αφετέρου ότι οι τιμές δεν είναι αυτό που θα λέγαμε low budget – για τον καφέ και το φαγητό σας, η τσέπη σας θα «πονέσει» αρκετά. Υπάρχουν, όμως, πάντα και τα παρακαμπτήρια μυστικά, τα οποία θα μοιραστούμε παρακάτω μαζί σας.
Βόλτες στο ιστορικό κέντρο
“Centro storico” το αποκαλούν οι ντόπιοι και σε αυτό θα βρείτε συμπυκνωμένη όλη τη ζωντάνια της Φλωρεντίας, που δεν προκύπτει μόνο από τα δεκάδες αξιοθέατα, αλλά και από τις μεγάλες αρχοντικές πλατείες που είναι πάντα γεμάτες κόσμο ή τα café που τα απογεύματα μοσχομυρίζουν αυθεντική pizza χάρη στους μπουφέδες που στήνονται για το aperitivo – αξιοζήλευτη συνήθεια της βόρειας Ιταλίας να προσφέρει δωρεάν κατανάλωση από πλούσιο μπουφέ πληρώνοντας μόνο το ποτό σας. Εξίσου αξιοσημείωτη είναι η συνύπαρξη των διάφορων αρχιτεκτονικών ρυθμών που δίνουν στην Φλωρεντία αυτή την ιδιαίτερα αντιφατική ατμόσφαιρα που συνδυάζει το σκοτάδι του μπαρόκ με το φως του νεοκλασικισμού και του μοντέρνου.
Για τον καλύτερο προσανατολισμό σας στις «μεσαιωνικές σας βόλτες», και με δεδομένο ότι δεν χρειάζεστε άλλο μέσο πέρα από τα πόδια σας για την μετακίνησή σας στην πόλη, σημειώστε πως το centro storico βρίσκεται στα βόρεια του Άρνου (στα νότια η περιοχή ονομάζεται «Oltrarno» και αποτελεί ξεχωριστή αφορμή για βόλτες) και θα το εξερευνήσετε καλύτερα έχοντας για μπούσουλα τις πέντε βασικές του πλατείες, γύρω από τις οποίες απλώνονται τα «SOS» μνημεία.
*Piazza del Duomo: Η πλατεία στην οποία δεσπόζει ο Καθεδρικός Ναός στην καρδιά της πόλης, περιτριγυρισμένος από τουριστικά μαγαζάκια και εστιατόρια.
*Piazza della Signoria: Η πιο «προικισμένη» πλατεία, καθώς σε αυτή θα βρείτε το μεγαλύτερο παλάτι, το μεγαλύτερο μουσείο, το πιο περίτεχνο σιντριβάνι και το πιο φημισμένο γλυπτό ίσως σε ολόκληρο τον πλανήτη, τον Δαυίδ του Μιχαήλ Άγγελου.
*Piazza della Republica: Λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την Piazza della Signoria, βρίσκεται η πλατεία-meeting point της πόλης, στην διαδρομή προς την οποία θα συναντήσετε το φημισμένο παζάρι του κέντρου, καθώς και πεζοδρόμους με τις διασημότερες αλυσίδες καταστημάτων για το απαραίτητο shopping.
*Piazza Santa Croce: Η πλατεία της μεγάλης φραγκισκανικής εκκλησίας στα ανατολικά του κέντρου αποτελεί και το άτυπο σύνορο της «τουριστικής» περιοχής, πέρα από την οποία θα βρείτε τα μπαράκια και τα μαγαζάκια όπου συχνάζουν οι ντόπιοι.
*Piazza del Mercato Centrale: Η τεράστια σκεπαστή δημοτική αγορά βρίσκεται σε αυτή την πλατεία, τριγυρισμένη από μικροπωλητές κάθε είδους στην πιο «λαϊκή» πλευρά του ιστορικού κέντρου, μια ανάσα από την εκκλησία του Αγίου Λαυρεντίου και τον Duomo.
Τα top αξιοθέατα της Φλωρεντίας
*Η Galleria Uffizi
Είναι ίσως η πιο «SOS» στάση στην Φλωρεντία, στα νότια της πλατείας della Signoria, εκεί όπου κάποτε στεγάζονταν τα γραφεία της τράπεζας των Μεδίκων, που «έλυνε και έδενε» στην μεσαιωνική Ευρώπη. Σήμερα, τα γραφεία αυτά (εξ ου και «Uffizi») στεγάζουν τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ευρωπαϊκής τέχνης, από αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αγάλματα μέχρι κορυφαίους πίνακες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, του Τζιότο, του Μποτιτσέλι (περιλαμβανομένης της περίφημης «Αφροδίτης»), του Μιχαήλ Άγγελου, του Τιτζιάνο, του Καραβάτζιο, του Ρέμπραντ κ.α. Προσοχή: Θα χρειαστείτε αρκετές ώρες για να περιηγηθείτε σε όλους τους ατελείωτους διαδρόμους του κτιρίου, γι’ αυτό αφήστε ένα μεγάλο κενό στο πρόγραμμά σας αν πραγματικά σας ενδιαφέρει να ανακαλύψετε όλους τους θησαυρούς του. Επίσης, το εισιτήριο, που στοιχίζει 6,50€, καλό είναι να το κλείσετε online ή τηλεφωνικά για να ξεφύγετε από τις μεγάλες ουρές.
*Η Accademia
Η Galleria Accademia βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και αποτελεί «σπίτι» του διασημότερου γλυπτού στον κόσμο: Εδώ στεγάζεται ο περίφημος «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου, το πελώριο άγαλμα ύψους άνω των 5 μέτρων, το οποίο ο μεγάλος «μάστορας» της ύστερης Αναγέννησης «σκάλισε» από ένα μόλις κομμάτι μάρμαρο, αφιερώνοντας τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να τελειοποιήσει ακόμη και την παραμικρή φλέβα στο γεμάτο ένταση σώμα του Δαυίδ, την στιγμή που αρπάζει την πέτρα η οποία προορίζεται για τον Γολιάθ. Στη συλλογή της Accademia περιλαμβάνονται και άλλα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, καθώς και μια μεγάλη συλλογή αριστουργημάτων της περιόδου μεταξύ 13ου και 16ου αιώνα. Το εισιτήριο στοιχίζει 6,50€ και προτείνεται το online booking για να αποφύγετε τις ουρές.
*O Duomo
Ο τεράστιος καθεδρικός ναός της πόλης είναι αφιερωμένος στην Santa Maria del Fiore και αποτελεί ίσως τον πιο εντυπωσιακό ναό που θα δείτε ποτέ, είτε εξωτερικά είτε εκ των έσω. Πρόκειται για έναν γοτθικό ναό που χτιζόταν επί… πάνω από δύο αιώνες, ο οποίος πέρα από τα περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία στις προσόψεις του, διαθέτει και έναν από τους μεγαλύτερους τρούλους του κόσμου, αφού ο Μπρουνελέσκι που τον σχεδίασε είχε οδηγίες να «ξεπεράσει» αυτούς του ρωμαϊκού «Πάνθεον» και της Αγιάς Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης. Δίπλα στο ναό δεσπόζει το πανύψηλο κωδωνοστάσιο του Τζιότο, από την κορυφή του οποίου (εφόσον ανεβείτε μερικές εκατοντάδες σκαλοπάτια) θα απολαύσετε τη σπάνια πανοραμική θέα που προσφέρει στην πόλη. Συγκλονιστική θέα προσφέρεται και μέσα από τον ίδιο τον τρούλο του Μπρουνελέσκι, που ωστόσο χρειάζεται εισιτήριο, σε αντίθεση με την είσοδο στον Duomo που είναι δωρεάν. Το «Βαπιστήριο» στην άλλη πλευρά της πλατείας είναι επίσης συγκλονιστικής γοητείας, χάρη στο οκταγωνικό του σχέδιο και τις μεγαλοπρεπείς πόρτες, τις οποίες ανέλαβαν να σχεδιάσουν οι Pisano, Ghiberti και Μιχαήλ Άγγελος (γνωστές ως οι «Πύλες του Παραδείσου»).
*Το Palazzo Vecchio
Το ρωμαϊκού ρυθμού παλάτι που στολίζει την πλατεία della Signoria ήταν κάποτε η έδρα της Σινιορίας, του νομοθετικού οργάνου κατά την χρυσή εποχή της Φλωρεντίας. Αργότερα έγινε η κατοικία των Μεδίκων και σήμερα στεγάζει το δημαρχείο της πόλης. Στο εσωτερικό των επιβλητικών του οχυρώσεων κρύβονται περίτεχνες είσοδοι, όμορφοι κήποι και εντυπωσιακές σάλες με σπάνια έργα τέχνης. Έξω από αυτό, πάλι, στο πλακόστρωτο της πλατείας, βρίσκεται το Σιντριβάνι του Ποσειδώνα, σχεδιασμένο τον 16ο αιώνα από τον Bartolomeo Ammannati, μια υπαίθρια γλυπτοθήκη και μία φυσικού μεγέθους ακριβής ρέπλικα του «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου – σε περίπτωση που δεν προλάβετε να επισκεφθείτε την Accademia όπου βρίσκεται το πραγματικό γλυπτό, εδώ μπορείτε να δείτε το αντίγραφο δωρεάν. Σημειώστε πως από το Παλάτι ξεκινά και ο μυστικός «Διάδρομος του Βαζάρι», ο οποίος οδηγεί στο Palazzo Pitti, το παλάτι στο οποίο μετέφεραν οι Μέδικοι την επίσημη κατοικία τους κάποια στιγμή τον 16ο αιώνα. Ο υπέργειος διάδρομος είναι ανοικτός για τους επισκέπτες μόνο οργανωμένων group και κατόπιν συνεννόησης.
*Το Bargello
Άλλο ένα από τα ονομαστά παλάτια του centro storico, το Bargello είναι ακόμη παλαιότερο από το Palazzo Vecchio και αποτελούσε την έδρα του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης – παρότι στην όψη παραπέμπει περισσότερο σε… πολεμικό κάστρο. Στις αίθουσές του, θα βρείτε έργα γοτθικού και αναγεννησιακού ρυθμού, με τις υπογραφές καλλιτεχνών όπως ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Ντονατέλο, ο Βερόκιο (δάσκαλος του Λεονάρντο) και ο Μπερνίνι. Η είσοδος στοιχίζει 4€.
*H Ponte Vecchio
Η παλαιότερη γέφυρα της Φλωρεντίας στεφανώνει «αψιδωτά» τον ποταμό Άρνο και φιλοξενεί ακόμη και σήμερα τα ίδια καταστήματα κοσμηματοπωλών και χρυσοχόων που άνοιξαν τον 14ο αιώνα – διοικούμενα μάλιστα από τους απογόνους των ίδιων ιδιοκτητών του τότε «οικονομικού θαύματος» της Φλωρεντίας. Παρά τις τσουχτερές τιμές των κοσμημάτων, αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες της πόλης, που επιλέγουν την συγκεκριμένη γέφυρα για τις μεταβάσεις τους από το ιστορικό κέντρο στην «νέα πόλη».
*Οι γειτονιές του Oltrarno
Στην άλλη πλευρά του Άρνου, έχοντας αφήσει πίσω σας το ιστορικό κέντρο, θα βρεθείτε μπροστά σε πιο ήσυχες γειτονιές, αλλά και σε απότομες ανηφόρες. Μην τις φοβηθείτε: Ακολουθήστε τις πινακίδες που δείχνουν προς «Piazzale Michelangelo» και ανηφορίστε μέχρι την κορυφή, όπου θα βρείτε ένα μεγάλο πλάτωμα στην κορυφή του λόφου, από όπου θα δείτε την Φλωρεντία στο πιάτο, ένα τοπίο που μοιάζει με ζωντανό αναγεννησιακό πίνακα. Στο ίδιο «πλάτωμα» βρίσκεται άλλη μία ρέπλικα του «Δαυίδ», καθώς η πλατεία είναι αφιερωμένη στον γλύπτη του, καθώς και καντίνες και τζελατερίες, για να απολαύσετε την θέα μαζί με εκλεκτό ιταλικό παγωτό. Κατεβαίνοντας προς τα «χαμηλά» του Oltrarno, κάντε μια στάση στους Κήπους Boboli, ένα καταπράσινο πάρκο στη σκιά του Palazzo Pitti που στεγάζει αγάλματα του 16ου αιώνα, πηγές, λίμνες, αμφιθεατρικά κτίσματα και αλέες σχεδιασμένες από τους πρωτομάστορες της Αναγέννησης και του Μανιερισμού.
*Τα μυστικά των ναών της Φλωρεντίας
Οι εκκλησίες – η μία πιο όμορφη από την άλλη- μοιάζουν ατελείωτες στο κέντρο της πόλης. Η βασιλική της Santa Croce είναι ο μεγαλύτερος φραγκισκανικός ναός του κόσμου και αποτελεί πόλο έλξης όχι μόνο για την φοβερή όψη του που μοιάζει με αυτή την παριζιάνικης Notre Dame, αλλά και για τα μνημεία του κήπου της: Εκεί «ξεκουράζονται» μερικά από τα σπουδαιότερα «θρέμματα» της Ιταλίας, όπως ο Γαλιλαίος, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Μακιαβέλι, ο Ροσίνι και ο Μαρκόνι. Στην Βασιλική του San Lorenzo, δίπλα σχεδόν στον Duomo, κρύβονται τα Παρεκκλήσια των Μεδίκων (Cappellee Medicee), προσθήκες στο αρχιτεκτονικό έργο του Μπρουνελέσκι προς τιμήν των «μαικήνων των τεχνών». Κάτω από αυτά τα δύο «κοιλώματα» του ναού είναι θαμμένα περίπου πενήντα μέλη της φαμίλιας των Μεδίκων, μεταξύ αυτών και οι Ανώτατοι Άρχοντες της πόλης αλλά και αυτοί που έτυχε να διατελέσουν χρέη Πάπα. Μεταξύ των συνηθών υπόπτων του σχεδιασμού –ποιος άλλος;- και ο Μιχαήλ Άγγελος.
Πού να φάτε
Gelato, tripe, aperitivo, ιταλική κουζίνα. Αυτές είναι μερικές από τις λέξεις κλειδιά που θα συναντήσετε κατά την διαμονή σας στην Φλωρεντία και αξίζει να δοκιμάσετε για να γευθείτε την αυθεντική γαστρονομική ταυτότητα της πόλης. Υπέροχη πίτσα και χορταστικά ζυμαρικά αποτελούν εδώ συνήθως τα «πρώτα πιάτα» κάθε γεύματος, γι’ αυτό παραγγείλτε τα «δεύτερα» με φειδώ. Το aperitivo, όπως ήδη αναφέραμε είναι η καλύτερη λύση για ένα ελαφρύ απογευματινό γεύμα που θα σας κρατήσει και θα σας εξοικονομήσει αρκετά χρήματα. Το ιταλικό gelato δεν χρειάζεται συστάσεις, ενώ τέλος το tripe (ή trippo) είναι το πιο «hardcore» φλωρεντίνικο street food που πωλείται στις καντίνες του κέντρου και πρόκειται για σάντουιτς με κρέας από στομάχι αγελάδας, με ιδιαίτερα έντονη γεύση. Παρακάτω, συγκεντρώνουμε value for money διευθύνσεις για να δοκιμάσετε όλα τα παραπάνω.
Στο Casa del Vino (16 via dell’Ariento) κοντά στον Άγιο Λαυρέντιο, θα δοκιμάσετε υπέροχα κρασιά της Τοσκάνης, συνοδεία ποικιλιών από μεζέδες ή porchetta σάντουιτς και γκουρμέ Panini (περί τα 10€ κατ’ άτομο).
Στην Trattoria da Mario πίσω από την Δημοτική Αγορά (2 via Rosina) θα βρείτε έναν ανεπιτήδευτο αλλά φιλόξενο χώρο για να δοκιμάσετε βραστό, ξακουστή σούπα λαχανικών αλλά και την σπεσιαλιτέ κρεατοφαγική επιλογή της πόλης, την bistecca Fiorentina (περί τα 20€ κατ’ άτομο).
Στο Il Vinaino (124 via Palazzuolo), τυπική «fiaschetteria» όπως αποκαλούνται οι παραδοσιακές ταβέρνες της πόλης, θα δοκιμάσετε υπέροχα ζυμαρικά και σπιτικές μακαρονάδες ή πίτσες (περί τα 10€ κατ’ άτομο).
Στου Marco Ottaviano (24 via Matteo Palmieri) θα δοκιμάσετε γκουρμέ gelato, το καλύτερο ίσως παγωτό σε ολόκληρη την πόλη, με γεύσεις όπως αχλάδι και τυρί, φράουλα και προσέκο, σύκο, λεμόνι-Lime και εσπρέσο σε λογικές τιμές.
Στην La Prosciutteria (via dei Neri 54) θα χορτάσετε με τεράστια σάντουιτς, φοκάτσια, αλλά και ποικιλίες κρεατικών – το μαγαζί είναι self service, υπολογίστε περί τα 15€ κατ’ άτομο.
Στη Salumeria Verdi (via Giuseppe Verdi 36) θα σας σερβίρουν εξαιρετικά πανίνι και παραδοσιακά ιταλικά πιάτα σε τιμές από 3-8€ ανά κομμάτι.
Στο Nerbone, στην Mercato Centrale θα δοκιμάσετε τοπικά προϊόντα για τα οποία φημίζεται η Τοσκάνη – μεταξύ αυτών και το tripe.
Πού να μείνετε
Στο μοντέρνο hostel Plus Florence, που διαθέτει και άνετα δίκλινα δωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο και κουζινάκι, από 45€ ανά διανυκτέρευση.
Στον κλασικού στιλ ξενώνα Affittacamere Mannolini στα όρια του ιστορικού κέντρου, που προσφέρει λιτά αλλά οικονομικά για τα δεδομένα του κέντρου δίκλινα δωμάτια, περί τα 60€ ανά διανυκτέρευση.
Στο Hotel Sole στην καρδιά της πόλης, με τα χαριτωμένα δωμάτια που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τον Duomo και τιμές από 60€ ανά διανυκτέρευση.
Στα μεγάλα διαμερίσματα του Firenze Santa Maria Novella, που διαθέτουν υπνοδωμάτιο, κλιματισμό, καθιστικό, εξοπλισμένη κουζίνα και άνετο μπάνιο, από 67,50€ ανά διανυκτέρευση, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης.
Στα άνετα δωμάτια του Nord Florence που προσφέρουν όλες τις σύγχρονες ανέσεις, λίγο έξω από το ιστορικό κέντρο, σε τιμές από 68€ ανά διανυκτέρευση.
Πώς θα πάτε
Δυστυχώς, απευθείας πτήσεις προς την Φλωρεντία δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως οικονομικότατες λύσεις με μια μικρή «θυσία» εξτρά μετακίνησης. Συγκεκριμένα, από Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα βρείτε καθημερινά πτήσεις προς Μιλάνο με την Ryanair (από 52€ μετ’ επιστροφής), την Easyjet (από 72€ μετ’ επιστροφής) και την Aegean (από 110€ μετ’ επιστροφής) – οι τιμές αφορούν εισιτήρια που εντοπίσαμε για τον προσεχή Νοέμβριο και δεν περιλαμβάνουν παραδοτέα αποσκευή. Από το Μιλάνο, υπάρχουν τακτικά σιδηροδρομικά δρομολόγια προς την Φλωρεντία, διάρκειας μιάμισης περίπου ώρας σε τιμές από 25€ one way.
Εναλλακτικά, η Ryanair σας ταξιδεύει από Θεσσαλονίκη προς Πίζα από 63€ μετ’ επιστροφής (χωρίς παραδοτέα αποσκεύη), λιγότερο από μία ώρα μακριά από την Φλωρεντία με τρένο ή λεωφορείο (περί τα 10€). Σημειώστε πως το συγκεκριμένο δρομολόγιο είναι καλοκαιρινό και θα πραγματοποιείται μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.
Σαν να περπατάς στον 15ο αιώνα. Αυτή την αίσθηση σου δίνει η χρονομηχανή που ακούει στο όνομα Φλωρεντία, η πόλη που πήρε την Ευρώπη του Μεσαίωνα από το χέρι και την οδήγησε στο φως της Αναγέννησης – γι’ αυτό και ονομάστηκε «Αθήνα του Μεσαίωνα».
Και όντως, η Αναγέννηση έχει αφήσει παντού τα σημάδια της στην πρωτεύουσα της Τοσκάνης (και για ένα διάστημα ολόκληρου του Βασιλείου της Ιταλίας). Εξερευνώντας τα πλακόστρωτα καλντερίμια, νομίζεις πως θα περάσουν δίπλα σου οι Μέδικοι πάνω στα άλογά τους. Προσπερνώντας τον τεράστιο Καθεδρικό ναό της πόλης, νιώθεις πως από κάποια γωνιά θα εμφανιστεί ο Λεονάρντο ΝταΒίντσι με κάποια πρωτοποριακή εφεύρεση ή ο Μιχαήλ Άγγελος με το καλέμι υπό μάλης.
Και δεν θα έχεις άδικο. Γιατί όλοι αυτοί είναι ακόμη εκεί, με τα έργα τους να κοσμούν πλατείες και μουσεία, με τα παλάτια τους να προσδίδουν γενναίες δόσεις αρχοντιάς και αίγλης στο ιστορικό κέντρο, με τις μεσαιωνικές γέφυρες να στεφανώνουν τον ποταμό Άρνο, με την «κληρονομιά» τους να επιβεβαιώνει τον θρύλο που θέλει τους ιδρυτές της πόλης να την ονόμασαν Florentia επειδή ήταν «καταδικασμένη να ανθίσει».
Ο πλούτος πολιτιστικής κληρονομιάς και το «compact» ιστορικό κέντρο της Φλωρεντίας, βέβαια, οφείλει να σας προϊδεάσει για αυτό που θα συναντήσετε. Εκατομμύρια τουρίστες συνωστίζονται κάθε εποχή του χρόνου και γεμίζουν τα δρομάκια, τα café, τα ξενοδοχεία και τις γκαλερί της πόλης. Αυτό σημαίνει αφενός ότι θα πρέπει να κλείσετε από σχετικά νωρίς την διαμονή σας αλλά και τα εισιτήρια των βασικών μουσείων (οι ουρές για τα παιδιά των μη φρονίμων στην Accademia και στην γκαλερί Uffizi εγγυώνται πάνω από δύο ώρες αναμονής για ένα εισιτήριο), και αφετέρου ότι οι τιμές δεν είναι αυτό που θα λέγαμε low budget – για τον καφέ και το φαγητό σας, η τσέπη σας θα «πονέσει» αρκετά. Υπάρχουν, όμως, πάντα και τα παρακαμπτήρια μυστικά, τα οποία θα μοιραστούμε παρακάτω μαζί σας.
Βόλτες στο ιστορικό κέντρο
“Centro storico” το αποκαλούν οι ντόπιοι και σε αυτό θα βρείτε συμπυκνωμένη όλη τη ζωντάνια της Φλωρεντίας, που δεν προκύπτει μόνο από τα δεκάδες αξιοθέατα, αλλά και από τις μεγάλες αρχοντικές πλατείες που είναι πάντα γεμάτες κόσμο ή τα café που τα απογεύματα μοσχομυρίζουν αυθεντική pizza χάρη στους μπουφέδες που στήνονται για το aperitivo – αξιοζήλευτη συνήθεια της βόρειας Ιταλίας να προσφέρει δωρεάν κατανάλωση από πλούσιο μπουφέ πληρώνοντας μόνο το ποτό σας. Εξίσου αξιοσημείωτη είναι η συνύπαρξη των διάφορων αρχιτεκτονικών ρυθμών που δίνουν στην Φλωρεντία αυτή την ιδιαίτερα αντιφατική ατμόσφαιρα που συνδυάζει το σκοτάδι του μπαρόκ με το φως του νεοκλασικισμού και του μοντέρνου.
Για τον καλύτερο προσανατολισμό σας στις «μεσαιωνικές σας βόλτες», και με δεδομένο ότι δεν χρειάζεστε άλλο μέσο πέρα από τα πόδια σας για την μετακίνησή σας στην πόλη, σημειώστε πως το centro storico βρίσκεται στα βόρεια του Άρνου (στα νότια η περιοχή ονομάζεται «Oltrarno» και αποτελεί ξεχωριστή αφορμή για βόλτες) και θα το εξερευνήσετε καλύτερα έχοντας για μπούσουλα τις πέντε βασικές του πλατείες, γύρω από τις οποίες απλώνονται τα «SOS» μνημεία.
*Piazza del Duomo: Η πλατεία στην οποία δεσπόζει ο Καθεδρικός Ναός στην καρδιά της πόλης, περιτριγυρισμένος από τουριστικά μαγαζάκια και εστιατόρια.
*Piazza della Signoria: Η πιο «προικισμένη» πλατεία, καθώς σε αυτή θα βρείτε το μεγαλύτερο παλάτι, το μεγαλύτερο μουσείο, το πιο περίτεχνο σιντριβάνι και το πιο φημισμένο γλυπτό ίσως σε ολόκληρο τον πλανήτη, τον Δαυίδ του Μιχαήλ Άγγελου.
*Piazza della Republica: Λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την Piazza della Signoria, βρίσκεται η πλατεία-meeting point της πόλης, στην διαδρομή προς την οποία θα συναντήσετε το φημισμένο παζάρι του κέντρου, καθώς και πεζοδρόμους με τις διασημότερες αλυσίδες καταστημάτων για το απαραίτητο shopping.
*Piazza Santa Croce: Η πλατεία της μεγάλης φραγκισκανικής εκκλησίας στα ανατολικά του κέντρου αποτελεί και το άτυπο σύνορο της «τουριστικής» περιοχής, πέρα από την οποία θα βρείτε τα μπαράκια και τα μαγαζάκια όπου συχνάζουν οι ντόπιοι.
*Piazza del Mercato Centrale: Η τεράστια σκεπαστή δημοτική αγορά βρίσκεται σε αυτή την πλατεία, τριγυρισμένη από μικροπωλητές κάθε είδους στην πιο «λαϊκή» πλευρά του ιστορικού κέντρου, μια ανάσα από την εκκλησία του Αγίου Λαυρεντίου και τον Duomo.
Τα top αξιοθέατα της Φλωρεντίας
*Η Galleria Uffizi
Είναι ίσως η πιο «SOS» στάση στην Φλωρεντία, στα νότια της πλατείας della Signoria, εκεί όπου κάποτε στεγάζονταν τα γραφεία της τράπεζας των Μεδίκων, που «έλυνε και έδενε» στην μεσαιωνική Ευρώπη. Σήμερα, τα γραφεία αυτά (εξ ου και «Uffizi») στεγάζουν τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ευρωπαϊκής τέχνης, από αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αγάλματα μέχρι κορυφαίους πίνακες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, του Τζιότο, του Μποτιτσέλι (περιλαμβανομένης της περίφημης «Αφροδίτης»), του Μιχαήλ Άγγελου, του Τιτζιάνο, του Καραβάτζιο, του Ρέμπραντ κ.α. Προσοχή: Θα χρειαστείτε αρκετές ώρες για να περιηγηθείτε σε όλους τους ατελείωτους διαδρόμους του κτιρίου, γι’ αυτό αφήστε ένα μεγάλο κενό στο πρόγραμμά σας αν πραγματικά σας ενδιαφέρει να ανακαλύψετε όλους τους θησαυρούς του. Επίσης, το εισιτήριο, που στοιχίζει 6,50€, καλό είναι να το κλείσετε online ή τηλεφωνικά για να ξεφύγετε από τις μεγάλες ουρές.
*Η Accademia
Η Galleria Accademia βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και αποτελεί «σπίτι» του διασημότερου γλυπτού στον κόσμο: Εδώ στεγάζεται ο περίφημος «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου, το πελώριο άγαλμα ύψους άνω των 5 μέτρων, το οποίο ο μεγάλος «μάστορας» της ύστερης Αναγέννησης «σκάλισε» από ένα μόλις κομμάτι μάρμαρο, αφιερώνοντας τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να τελειοποιήσει ακόμη και την παραμικρή φλέβα στο γεμάτο ένταση σώμα του Δαυίδ, την στιγμή που αρπάζει την πέτρα η οποία προορίζεται για τον Γολιάθ. Στη συλλογή της Accademia περιλαμβάνονται και άλλα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, καθώς και μια μεγάλη συλλογή αριστουργημάτων της περιόδου μεταξύ 13ου και 16ου αιώνα. Το εισιτήριο στοιχίζει 6,50€ και προτείνεται το online booking για να αποφύγετε τις ουρές.
*O Duomo
Ο τεράστιος καθεδρικός ναός της πόλης είναι αφιερωμένος στην Santa Maria del Fiore και αποτελεί ίσως τον πιο εντυπωσιακό ναό που θα δείτε ποτέ, είτε εξωτερικά είτε εκ των έσω. Πρόκειται για έναν γοτθικό ναό που χτιζόταν επί… πάνω από δύο αιώνες, ο οποίος πέρα από τα περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία στις προσόψεις του, διαθέτει και έναν από τους μεγαλύτερους τρούλους του κόσμου, αφού ο Μπρουνελέσκι που τον σχεδίασε είχε οδηγίες να «ξεπεράσει» αυτούς του ρωμαϊκού «Πάνθεον» και της Αγιάς Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης. Δίπλα στο ναό δεσπόζει το πανύψηλο κωδωνοστάσιο του Τζιότο, από την κορυφή του οποίου (εφόσον ανεβείτε μερικές εκατοντάδες σκαλοπάτια) θα απολαύσετε τη σπάνια πανοραμική θέα που προσφέρει στην πόλη. Συγκλονιστική θέα προσφέρεται και μέσα από τον ίδιο τον τρούλο του Μπρουνελέσκι, που ωστόσο χρειάζεται εισιτήριο, σε αντίθεση με την είσοδο στον Duomo που είναι δωρεάν. Το «Βαπιστήριο» στην άλλη πλευρά της πλατείας είναι επίσης συγκλονιστικής γοητείας, χάρη στο οκταγωνικό του σχέδιο και τις μεγαλοπρεπείς πόρτες, τις οποίες ανέλαβαν να σχεδιάσουν οι Pisano, Ghiberti και Μιχαήλ Άγγελος (γνωστές ως οι «Πύλες του Παραδείσου»).
*Το Palazzo Vecchio
Το ρωμαϊκού ρυθμού παλάτι που στολίζει την πλατεία della Signoria ήταν κάποτε η έδρα της Σινιορίας, του νομοθετικού οργάνου κατά την χρυσή εποχή της Φλωρεντίας. Αργότερα έγινε η κατοικία των Μεδίκων και σήμερα στεγάζει το δημαρχείο της πόλης. Στο εσωτερικό των επιβλητικών του οχυρώσεων κρύβονται περίτεχνες είσοδοι, όμορφοι κήποι και εντυπωσιακές σάλες με σπάνια έργα τέχνης. Έξω από αυτό, πάλι, στο πλακόστρωτο της πλατείας, βρίσκεται το Σιντριβάνι του Ποσειδώνα, σχεδιασμένο τον 16ο αιώνα από τον Bartolomeo Ammannati, μια υπαίθρια γλυπτοθήκη και μία φυσικού μεγέθους ακριβής ρέπλικα του «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου – σε περίπτωση που δεν προλάβετε να επισκεφθείτε την Accademia όπου βρίσκεται το πραγματικό γλυπτό, εδώ μπορείτε να δείτε το αντίγραφο δωρεάν. Σημειώστε πως από το Παλάτι ξεκινά και ο μυστικός «Διάδρομος του Βαζάρι», ο οποίος οδηγεί στο Palazzo Pitti, το παλάτι στο οποίο μετέφεραν οι Μέδικοι την επίσημη κατοικία τους κάποια στιγμή τον 16ο αιώνα. Ο υπέργειος διάδρομος είναι ανοικτός για τους επισκέπτες μόνο οργανωμένων group και κατόπιν συνεννόησης.
*Το Bargello
Άλλο ένα από τα ονομαστά παλάτια του centro storico, το Bargello είναι ακόμη παλαιότερο από το Palazzo Vecchio και αποτελούσε την έδρα του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης – παρότι στην όψη παραπέμπει περισσότερο σε… πολεμικό κάστρο. Στις αίθουσές του, θα βρείτε έργα γοτθικού και αναγεννησιακού ρυθμού, με τις υπογραφές καλλιτεχνών όπως ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Ντονατέλο, ο Βερόκιο (δάσκαλος του Λεονάρντο) και ο Μπερνίνι. Η είσοδος στοιχίζει 4€.
*H Ponte Vecchio
Η παλαιότερη γέφυρα της Φλωρεντίας στεφανώνει «αψιδωτά» τον ποταμό Άρνο και φιλοξενεί ακόμη και σήμερα τα ίδια καταστήματα κοσμηματοπωλών και χρυσοχόων που άνοιξαν τον 14ο αιώνα – διοικούμενα μάλιστα από τους απογόνους των ίδιων ιδιοκτητών του τότε «οικονομικού θαύματος» της Φλωρεντίας. Παρά τις τσουχτερές τιμές των κοσμημάτων, αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες της πόλης, που επιλέγουν την συγκεκριμένη γέφυρα για τις μεταβάσεις τους από το ιστορικό κέντρο στην «νέα πόλη».
*Οι γειτονιές του Oltrarno
Στην άλλη πλευρά του Άρνου, έχοντας αφήσει πίσω σας το ιστορικό κέντρο, θα βρεθείτε μπροστά σε πιο ήσυχες γειτονιές, αλλά και σε απότομες ανηφόρες. Μην τις φοβηθείτε: Ακολουθήστε τις πινακίδες που δείχνουν προς «Piazzale Michelangelo» και ανηφορίστε μέχρι την κορυφή, όπου θα βρείτε ένα μεγάλο πλάτωμα στην κορυφή του λόφου, από όπου θα δείτε την Φλωρεντία στο πιάτο, ένα τοπίο που μοιάζει με ζωντανό αναγεννησιακό πίνακα. Στο ίδιο «πλάτωμα» βρίσκεται άλλη μία ρέπλικα του «Δαυίδ», καθώς η πλατεία είναι αφιερωμένη στον γλύπτη του, καθώς και καντίνες και τζελατερίες, για να απολαύσετε την θέα μαζί με εκλεκτό ιταλικό παγωτό. Κατεβαίνοντας προς τα «χαμηλά» του Oltrarno, κάντε μια στάση στους Κήπους Boboli, ένα καταπράσινο πάρκο στη σκιά του Palazzo Pitti που στεγάζει αγάλματα του 16ου αιώνα, πηγές, λίμνες, αμφιθεατρικά κτίσματα και αλέες σχεδιασμένες από τους πρωτομάστορες της Αναγέννησης και του Μανιερισμού.
*Τα μυστικά των ναών της Φλωρεντίας
Οι εκκλησίες – η μία πιο όμορφη από την άλλη- μοιάζουν ατελείωτες στο κέντρο της πόλης. Η βασιλική της Santa Croce είναι ο μεγαλύτερος φραγκισκανικός ναός του κόσμου και αποτελεί πόλο έλξης όχι μόνο για την φοβερή όψη του που μοιάζει με αυτή την παριζιάνικης Notre Dame, αλλά και για τα μνημεία του κήπου της: Εκεί «ξεκουράζονται» μερικά από τα σπουδαιότερα «θρέμματα» της Ιταλίας, όπως ο Γαλιλαίος, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Μακιαβέλι, ο Ροσίνι και ο Μαρκόνι. Στην Βασιλική του San Lorenzo, δίπλα σχεδόν στον Duomo, κρύβονται τα Παρεκκλήσια των Μεδίκων (Cappellee Medicee), προσθήκες στο αρχιτεκτονικό έργο του Μπρουνελέσκι προς τιμήν των «μαικήνων των τεχνών». Κάτω από αυτά τα δύο «κοιλώματα» του ναού είναι θαμμένα περίπου πενήντα μέλη της φαμίλιας των Μεδίκων, μεταξύ αυτών και οι Ανώτατοι Άρχοντες της πόλης αλλά και αυτοί που έτυχε να διατελέσουν χρέη Πάπα. Μεταξύ των συνηθών υπόπτων του σχεδιασμού –ποιος άλλος;- και ο Μιχαήλ Άγγελος.
Πού να φάτε
Gelato, tripe, aperitivo, ιταλική κουζίνα. Αυτές είναι μερικές από τις λέξεις κλειδιά που θα συναντήσετε κατά την διαμονή σας στην Φλωρεντία και αξίζει να δοκιμάσετε για να γευθείτε την αυθεντική γαστρονομική ταυτότητα της πόλης. Υπέροχη πίτσα και χορταστικά ζυμαρικά αποτελούν εδώ συνήθως τα «πρώτα πιάτα» κάθε γεύματος, γι’ αυτό παραγγείλτε τα «δεύτερα» με φειδώ. Το aperitivo, όπως ήδη αναφέραμε είναι η καλύτερη λύση για ένα ελαφρύ απογευματινό γεύμα που θα σας κρατήσει και θα σας εξοικονομήσει αρκετά χρήματα. Το ιταλικό gelato δεν χρειάζεται συστάσεις, ενώ τέλος το tripe (ή trippo) είναι το πιο «hardcore» φλωρεντίνικο street food που πωλείται στις καντίνες του κέντρου και πρόκειται για σάντουιτς με κρέας από στομάχι αγελάδας, με ιδιαίτερα έντονη γεύση. Παρακάτω, συγκεντρώνουμε value for money διευθύνσεις για να δοκιμάσετε όλα τα παραπάνω.
Στο Casa del Vino (16 via dell’Ariento) κοντά στον Άγιο Λαυρέντιο, θα δοκιμάσετε υπέροχα κρασιά της Τοσκάνης, συνοδεία ποικιλιών από μεζέδες ή porchetta σάντουιτς και γκουρμέ Panini (περί τα 10€ κατ’ άτομο).
Στην Trattoria da Mario πίσω από την Δημοτική Αγορά (2 via Rosina) θα βρείτε έναν ανεπιτήδευτο αλλά φιλόξενο χώρο για να δοκιμάσετε βραστό, ξακουστή σούπα λαχανικών αλλά και την σπεσιαλιτέ κρεατοφαγική επιλογή της πόλης, την bistecca Fiorentina (περί τα 20€ κατ’ άτομο).
Στο Il Vinaino (124 via Palazzuolo), τυπική «fiaschetteria» όπως αποκαλούνται οι παραδοσιακές ταβέρνες της πόλης, θα δοκιμάσετε υπέροχα ζυμαρικά και σπιτικές μακαρονάδες ή πίτσες (περί τα 10€ κατ’ άτομο).
Στου Marco Ottaviano (24 via Matteo Palmieri) θα δοκιμάσετε γκουρμέ gelato, το καλύτερο ίσως παγωτό σε ολόκληρη την πόλη, με γεύσεις όπως αχλάδι και τυρί, φράουλα και προσέκο, σύκο, λεμόνι-Lime και εσπρέσο σε λογικές τιμές.
Στην La Prosciutteria (via dei Neri 54) θα χορτάσετε με τεράστια σάντουιτς, φοκάτσια, αλλά και ποικιλίες κρεατικών – το μαγαζί είναι self service, υπολογίστε περί τα 15€ κατ’ άτομο.
Στη Salumeria Verdi (via Giuseppe Verdi 36) θα σας σερβίρουν εξαιρετικά πανίνι και παραδοσιακά ιταλικά πιάτα σε τιμές από 3-8€ ανά κομμάτι.
Στο Nerbone, στην Mercato Centrale θα δοκιμάσετε τοπικά προϊόντα για τα οποία φημίζεται η Τοσκάνη – μεταξύ αυτών και το tripe.
Πού να μείνετε
Στο μοντέρνο hostel Plus Florence, που διαθέτει και άνετα δίκλινα δωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο και κουζινάκι, από 45€ ανά διανυκτέρευση.
Στον κλασικού στιλ ξενώνα Affittacamere Mannolini στα όρια του ιστορικού κέντρου, που προσφέρει λιτά αλλά οικονομικά για τα δεδομένα του κέντρου δίκλινα δωμάτια, περί τα 60€ ανά διανυκτέρευση.
Στο Hotel Sole στην καρδιά της πόλης, με τα χαριτωμένα δωμάτια που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τον Duomo και τιμές από 60€ ανά διανυκτέρευση.
Στα μεγάλα διαμερίσματα του Firenze Santa Maria Novella, που διαθέτουν υπνοδωμάτιο, κλιματισμό, καθιστικό, εξοπλισμένη κουζίνα και άνετο μπάνιο, από 67,50€ ανά διανυκτέρευση, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης.
Στα άνετα δωμάτια του Nord Florence που προσφέρουν όλες τις σύγχρονες ανέσεις, λίγο έξω από το ιστορικό κέντρο, σε τιμές από 68€ ανά διανυκτέρευση.
Πώς θα πάτε
Δυστυχώς, απευθείας πτήσεις προς την Φλωρεντία δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως οικονομικότατες λύσεις με μια μικρή «θυσία» εξτρά μετακίνησης. Συγκεκριμένα, από Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα βρείτε καθημερινά πτήσεις προς Μιλάνο με την Ryanair (από 52€ μετ’ επιστροφής), την Easyjet (από 72€ μετ’ επιστροφής) και την Aegean (από 110€ μετ’ επιστροφής) – οι τιμές αφορούν εισιτήρια που εντοπίσαμε για τον προσεχή Νοέμβριο και δεν περιλαμβάνουν παραδοτέα αποσκευή. Από το Μιλάνο, υπάρχουν τακτικά σιδηροδρομικά δρομολόγια προς την Φλωρεντία, διάρκειας μιάμισης περίπου ώρας σε τιμές από 25€ one way.
Εναλλακτικά, η Ryanair σας ταξιδεύει από Θεσσαλονίκη προς Πίζα από 63€ μετ’ επιστροφής (χωρίς παραδοτέα αποσκεύη), λιγότερο από μία ώρα μακριά από την Φλωρεντία με τρένο ή λεωφορείο (περί τα 10€). Σημειώστε πως το συγκεκριμένο δρομολόγιο είναι καλοκαιρινό και θα πραγματοποιείται μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.
