Αργυρόκαστρο: Παραμύθι από πέτρα

Κείμενο - φωτογραφίες: Ηρώ Κουνάδη

«Μίλα ελληνικά βρε παιδί μου, τι “hello”;». Χρειάζεσαι λίγες μέρες για να καταφέρεις να μην μοιάζεις με τουρίστα την πρώτη φορά στο Αργυρόκαστρο. Στις λίγες αυτές μέρες, θα έχεις προλάβει να αναρωτηθείς τι γλώσσα πρέπει να μιλήσεις σε ποιον, ποιος σκέφτηκε να χτίσει αυτές τις άσχημες πολυκατοικίες απέναντι από μια εκ των ομορφότερων πόλεων που έχεις δει, πού βρέθηκαν τόσα πολλά κοράκια να κόβουν ασταμάτητα βόλτες γύρω από το κάστρο, και πώς γίνεται η ταράτσα ενός σπιτιού να είναι η αυλή του άλλου.

Γίνεται. Το περιγράφει πολύ ωραία ο υποψήφιος για Νόμπελ αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ, που γεννήθηκε εδώ, στο βιβλίο του «Το χρονικό της πέτρινης πόλης»: «Ήταν μια παράξενη πόλη», γράφει, «μια πόλη κατηφορική, ίσως η πιο κατηφορική πόλη στον κόσμο, που είχε αψηφήσει όλους τους νόμους της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας. Η κορυφή ενός σπιτιού άγγιζε καμιά φορά τα θεμέλια ενός άλλου και ήταν σίγουρα το μοναδικό μέρος στον κόσμο που, αν γλιστρούσες στην άκρη ενός δρόμου, κινδύνευες να βρεθείς πάνω σε μια σκεπή. Κι αυτό, ιδίως οι μεθυσμένοι το γεύονταν πότε - πότε. Ναι, ήταν μια πολύ παράξενη πόλη».



Περπατώντας σε μια πολύ παράξενη πόλη

Χτισμένη επάνω σε οκτώ λοφάκια, τόσο μικρά και τόσο κοντά μεταξύ τους που σε σημεία μοιάζουν να ακουμπούν, η πιο κατηφορική πόλη του κόσμου είναι φτιαγμένη σχεδόν εξολοκλήρου από πέτρα. Πέτρινα σπιτάκια, σκεπασμένα από την χαρακτηριστική γκρίζα ηπειρώτικη πλάκα (τα υλικά και οι μάστορες δεν καταλαβαίνουν από σύνορα και διμερείς συμβάσεις) στολίζουν τις άκρες των λιθόστρωτων δρόμων που ανεβοκατεβαίνουν τους λόφους καταλήγοντας, σχεδόν ανεξαιρέτως, σε άλλη μια κατηφόρα ικανή να προκαλέσει ίλιγγο στους πάσχοντες από υψοφοβία.



Οι περιηγήσεις ξεκινούν από την κεντρική πλατεία – πλάτωμα στο οποίο μένουν την πρώτη φορά τα αυτοκίνητα (τα πέτρινα δρομάκια οδηγούνται εύκολα, αλλά μοιάζουν τρομακτικά στους νεοφερμένους οδηγούς) και ανηφορίζουν προς την συνοικία του Παζαριού, με τα οθωμανικά σπίτια του 18ου αιώνα. Ξύλινα χαγιάτια, πέτρινες στέγες και πολλά –μα πολλά– μεγάλα παράθυρα, στολισμένα με λευκά κεντητά κουρτινάκια κυριαρχούν όπου και αν στρέψεις το βλέμμα.



Πολλά από τα οθωμανικά αρχοντικά είναι επισκέψιμα έναντι ενός εισιτηρίου της τάξεως των 1-2€. Αν πρέπει να διαλέξετε ένα μόνο, ακολουθήστε τις πινακίδες που γράφουν “Skenduli House”: Αν είστε τυχεροί, θα βρείτε εκεί και τον ίδιο τον κ. Skenduli, που θα χαρεί να σας ξεναγήσει (σε άπταιστα ελληνικά) στους τρεις ορόφους και τα… εννέα τζάκια του πατρικού του, που κατασχέθηκε επί Χότζα για να γίνει λαογραφικό μουσείο και σήμερα αναστηλώνεται αργά και σταδιακά.

Πολύ κοντά βρίσκεται και το σπίτι στο οποίο γεννήθηκε το κακό παιδί της αλβανικής ιστορίας, ο Ένβερ Χότζα –το οποίο καταστράφηκε σχεδόν εξολοκλήρου από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε στην ίδια θέση– και σήμερα λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο, με τα δωμάτιά του να αναπαριστούν οντάδες, χαγιάτια και λοιπούς χώρους ενός παραδοσιακού οθωμανικού αρχοντικού. Άλλα αξιοθέατα που αξίζει να επισκεφθείτε είναι τα απομεινάρια του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου, η κτισμένη τον 18ο αιώνα Εκκλησία του Αγίου Σωτήρος η οποία λειτουργεί κανονικά κάθε Κυριακή, τα τουρκικά λουτρά και το κτισμένο το 1757 Τζαμί του Αργυρόκαστρου –το μοναδικό από τα δεκαπέντε τζαμιά της πόλης που γλίτωσε την κατεδαφιστική μανία του Χότζα, χαρακτηρίστηκε πολιτιστικό μνημείο και χρησιμοποιήθηκε για τις… πρόβες των ακροβατών του τσίρκου, πριν επιστρέψει στην αρχική του λειτουργία.

Το Κάστρο από το οποίο ξεκίνησαν όλα

Το Κάστρο που έδωσε το όνομά του στην πόλη βαφτίστηκε με την σειρά του, σύμφωνα με τον θρύλο, από την Πριγκίπισσα Αργυρώ, που έπεσε από έναν πύργο του την στιγμή που οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην πόλη. Βγαλμένο από παιδικό παραμύθι με ιππότες και πριγκίπισσες, το δεύτερο μεγαλύτερο κάστρο των Βαλκανίων είναι εξαιρετικά καλοδιατηρημένο, και διαθέτει αρκετούς λαβυρίνθους, σκοτεινές αίθουσες, χωμάτινα μονοπάτια, πολεμίστρες με πανοραμική θέα σε ολόκληρη την κοιλάδα του Αργυρόκαστρου και μικρά μουσεία για να σας κρατήσει απασχολημένους ένα ολόκληρο απόγευμα.



Από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του Κάστρου είναι οι ατμοσφαιρικά ημι-σκοτεινοί διάδρομοι που οδηγούν στο Πολεμικό Μουσείο, αμέσως μετά την είσοδο, οι δύο τεκέδες του τάγματος των Δερβίσηδων Μπεκτασί, ο πύργος του ρολογιού, που βομβαρδίστηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έμεινε να δείχνει για πάντα την ώρα του βομβαρδισμού (11.45, αν αναρωτιέστε) και το μεγάλο λουλουδιασμένο πλάτωμα που φιλοξενεί την σκηνή του Εθνικού Φεστιβάλ Παραδοσιακής Μουσικής του Αργυρόκαστρου, που πραγματοποιείται εδώ κάθε πέντε χρόνια –το επόμενο είναι προγραμματισμένο για το 2014.

Θεωρητικά το κάστρο (η είσοδος στο οποίο κοστίζει κάτι λιγότερο από 2€) κλείνει στις 19.00, αλλά πρακτικά ο συμπαθής φύλακας απλώς θα περιμένει να φύγετε για να κλειδώσει την σιδερένια πύλη –πράγμα που σημαίνει ότι αν θελήσετε να δείτε το φαντασμαγορικό ηλιοβασίλεμα από εδώ, κανείς δεν θα σας το αρνηθεί. Σχεδόν το ίδιο ενδιαφέρουσα με το Κάστρο, είναι η διαδρομή ως εδώ πάνω, στο (πέτρινο, εννοείται) δρομάκι που ελίσσεται ανηφορίζοντας, για να αποκαλύψει πίσω από κάθε στροφή άλλη μια απολαυστική θέα σε αυτήν την παράξενη πέτρινη πόλη.

Στάσεις για ανεφοδιασμό: Φαγητό, ποτό και καφέ(δε)ς


- Taverna Kuka: Πιάνετε τραπεζάκι στην αυλίτσα με τα χρωματιστά τραπεζομάντηλα, και χαζεύετε τα οθωμανικά αρχοντικά της συνοικίας του παζαριού, μασουλώντας ολόφρεσκες σαλάτες (όπως σοφά το έθεσε ένας Αργυροκαστρίτης, «τα πάντα είναι βιολογικά εδώ, απλώς γιατί κανείς δεν έχει λεφτά για εντομοκτόνα»), καλοψημένα κρέατα και τηγανιές, και ψητά τυριά. Συνοδεύετε με δροσερό κρασάκι, και πληρώνετε το πολύ 10€ το άτομο.

- Eldorado: Επάνω στην κεντρική πλατεία, διαθέτει έναν ατμοσφαιρικό, φωτισμένο από κεριά εσωτερικό χώρο και ένα συμπαθέστατο μπαλκονάκι με θέα στην πόλη. Σερβίρει τοπική παραδοσιακή κουζίνα (οι πατατοκεφτέδες και τα πικάντικα κεφτεδάκια συγκαταλέγονται στα «οπωσδήποτε») και μεγάλη ποικιλία ντόπιων κρασιών. Οι τιμές δεν φτάνουν καν τα 10€ το άτομο.

- Fantazia: Απλώνει τα τραπεζάκια του σε έναν από τους ψηλότερους λόφους (παραμένει, όμως, κάτω από το Κάστρο) και σερβίρει καφεδάκια το πρωί, καθαρά ποτά και ντόπιες μπύρες αργότερα, συνοδεία ωραίων μουσικών. Έχει και εστιατόριο, σε ξεχωριστό επίπεδο, που ειδικεύεται στην πίτσα και τις μακαρονάδες. Οι τιμές των ποτών δεν ξεπερνούν τα 3-4€.

Εδώ να μείνεις…

Hotel Kalemi: Σαν διασταύρωση ανάμεσα σε λαογραφικό μουσείο και ξενοδοχείο, προσφέρει κουκλίστικα, παραδοσιακά διακοσμημένα δωμάτια με σκαλιστά ξύλινα ταβάνια και πατώματα, και απολαυστικό πρωινό που σερβίρεται στη λουλουδιασμένη αυλή του. Οι τιμές κυμαίνονται στα 35€ το δίκλινο με πρωινό και παροχές που περιλαμβάνουν δορυφορική τηλεόραση και wi-fi. Κρατήσεις πραγματοποιούνται και μέσω του Booking, από εδώ. 

Bed & Brekfast Kotoni: Προσφέρει κι αυτό όμορφα, παραδοσιακά διακοσμημένα δωμάτια με ξύλινα σκαλιστά ταβάνια, και παροχές που περιλαμβάνουν δορυφορική τηλεόραση και wi-fi. Οι τιμές κυμαίνονται στα 25€ το δίκλινο. Κρατήσεις πραγματοποιούνται και μέσω του Booking, από εδώ.

Hotel Gjirokastra: Λιτά αλλά περιποιημένα δωμάτια, με παραδοσιακά στοιχεία στη διακόσμηση, εξαιρετικό πρωινό και παροχές που περιλαμβάνουν καλωδιακή τηλεόραση και room service. Οι τιμές ξεκινούν από 30€ το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό. Κρατήσεις πραγματοποιούνται και μέσω του Booking, από εδώ.