Κως: Πιστή στον όρκο του... Αιγαίου

της Έλενας Μπούλια

Στην Κω βρέθηκα για πρώτη φορά όταν βρέθηκα για πρώτη φορά σε αυτόν τον κόσμο. Δεν ξέρω αν είχε να κάνει με το θεραπευτικό πνεύμα του Ιπποκράτη που πολλοί λένε ότι προστατεύει το νησί, πάντως σε διακοπές εκεί κατάφερε η μητέρα μου μετά από πολλές προσπάθειες να μείνει έγκυος σ’εμένα. Μετά από αυτή την εισαγωγή καταλαβαίνετε πως δεν θα μπορούσα να είμαι αντικειμενική όσον αφορά στο νησί αυτό, όχι (τόσο) γιατί μέσα στο όργιο της γόνιμης καρποφορίας του φύτρωσε και η αφεντιά μου, όσο γιατί μέχρι να επισκεφθώ την Κω για δεύτερη φορά -έξω από την κοιλίτσα της μαμάς μου πλέον- στο σπίτι μου την ανέφεραν ως «παράδεισο». Μετά από πλύση εγκεφάλου επί σειρά ετών, λοιπόν, ήρθε η σειρά μου να επισκεφθώ τον παράδεισο. Και αντίκρισα… τον παράδεισο.

Τίποτα δεν είναι τυχαίο τελικά. Ότι η Κως, π.χ. είναι η γενέτειρα του Ιπποκράτη, του πατέρα της ιατρικής δεν είναι τυχαίο. Ότι έχει ήδη κατοικηθεί από τους προϊστορικούς χρόνους, εποικίστηκε από αμέτρητες φυλές (και από τους Πέρσες), κατακτήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο, τους Γενοβέζους, τους Ενετούς, τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, επίσης δεν είναι τυχαίο. Το 1522 κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, το 1912 από τους Ιταλούς, το 1943 από τα γερμανικά στρατεύματα και λίγους μήνες μετά από τα αγγλικά, και τελικά το 1948 κατάφερε να ενσωματωθεί με την Ελλάδα. Και ούτε αυτά είναι τυχαία γιατί ήταν αυτή η βαθιά, η πλούσια, η πολυτάραχη ιστορία της Κω που γέννησε στο νησί έναν πολιτισμό εντυπωσιακό, μνημεία και οικοδομήματα απαράμιλλης ομορφιάς και αξίας, άνθηση αγροτική, ναυτεμπορική, από πολύ νωρίς τουριστική. Έναν τόπο σχεδόν παραμυθένιο, ή κατά τους γονείς μου «παραδεισένιο», ειδικά αν συνδυάσει κανείς όλα τα παραπάνω με την έτσι κι αλλιώς εξωτική φυσική του ομορφιά.

Δεν θα μπορούσε ένας τέτοιος τόπος να μην αξιοποιηθεί τουριστικά, αποκτώντας έτσι τόσο τον γοητευτικό αέρα του κοσμοπολιτισμού, όσο και την μελαγχολική αίσθηση της «άλωσης». Κάτι, ωστόσο, που οι ντόπιου του νησιού, αλλά και πολλοί τακτικοί επισκέπτες, παλεύουν να ανατρέψουν διατηρώντας το νησί όσο πιο καθαρό και όσο πιο εύφορο γίνεται. Η συστηματική χρήση ποδηλάτων, για παράδειγμα, είναι μία σπουδαία κίνηση, την οποία εκτιμά κανείς περισσότερο όταν με αυτά ως μεταφορικά μέσα «βολτάρει» στα ομορφότερα σημεία του νησιού, στα αξιοθέατα και τις παραλίες του.

Ποια είναι αυτά; Καταρχήν το επιβλητικό Κάστρο της Νεραντζιάς (ή των Ιπποτών, αφού κατασκευάστηκε μεταξύ 1436-1514 από τους Ιωαννίτες Ιππότες) στην δεξιά μεριά του λιμανιού, με τα οικόσημα και τους θυρεούς στο εσωτερικό του να διηγούνται λεπτομερώς την ιστορία του. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης με τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά οικοδομήματα κοντά στο λιμάνι, όπως τα τμήματα της Αρχαίας Αγοράς, την Μεγάλη Στοά ή Καμάρα, το καλά διατηρημένο Ωδείο, το ρωμαϊκό αρχοντικό Κάζα Ρομάνα και το Ξυστό, μέρος του αρχαίου Γυμναστηρίου με τις αναστηλωμένες κολώνες, όπου στεγάζονταν τα λουτρά. Ακόμα, αμέσως μετά την Καμάρα και δίπλα στο Κάστρο συναντά κανείς τον περίφημο πλάτανο του Ιπποκράτη, ένα τεράστιο δέντρο με περίμετρο κορμού 12 μέτρων, που πιστεύεται ότι φυτεύτηκε από τον ίδιο τον Ιπποκράτη με σκοπό να διδάσκει κάτω από την σκιά του. Και φυσικά, το Αρχαιολογικό μουσείο, στην πλατεία Ελευθερίας, με την πλούσια συλλογή από προϊστορικά, ελληνιστικά και κλασσικά ευρήματα, αγάλματα της Αφροδίτης, του Έρωτα, του Ιπποκράτη, επιγραφές και ψηφιδωτά.

Ειδικής μνείας αξίζει το Ασκληπιείο της Κω, το συγκλονιστικότερο υπαίθριο αρχαιολογικό της αξιοθέατο, το χτίσιμο του οποίου ξεκίνησε τον 4ο π.Χ. αιώνα. Βρίσκεται αρκετά κοντά στην πόλη, πνιγμένο από τα κυπαρίσσια, και θεωρείται ως το σπουδαιότερο αρχαιοελληνικό θεραπευτήριο. Από τον ναό του Ασκληπιού σώζονται σήμερα μόνο τα θεμέλια και κάποιες κολώνες (φωτο), ενώ μερικές ακόμα κολώνες θα δείτε εκεί που βρισκόταν άλλοτε η Ιατρική Σχολή του Ιπποκράτη. Λέγεται, μάλιστα, ότι στον ίδιο χώρο υπήρχαν κάποτε και θερμές πηγές με τρεχούμενα ιαματικά νερά. Εύλογα επιλέχθηκε η περιοχή αυτή για να ιδρυθεί το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα της Κω, στο οποίο πραγματοποιούνται τακτικά ιατρικά συνέδρια.

Διάσπαρτα είναι προς το παρόν όλα αυτά τα αρχαία μνημεία στην πόλη της Κω, κάτι, όμως, που όπως φαίνεται θα ξεκινήσει σύντομα να αλλάζει, όπως διαβάσαμε τις προάλλες στις εφημερίδες, αφού εγκρίθηκε πλέον το master plan ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων στο κέντρο του νησιού. Στα πλαίσια της ενοποίησης, η οποία λέγεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως το 2013, θα γίνουν πεζοδρομήσεις και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, αλλά και αναδείξεις αρχαιολογικών χώρων, αναστηλώσεις και ανασκαφές, με σκοπό να μπορεί ο επισκέπτης να απολαμβάνει ανεμπόδιστα έναν αρχαιολογικό περίπατο, με ταμπέλες-σύμβολα που θα τον καθοδηγούν, σύμφωνα με πηγές, «από την Συνοικία του Λιμένος-Αγορά, μεταξύ των οδών Ναυκλήρου και Ιπποκράτους, και θα φθάνει ως την Κάζα Ρομάνα και το Ωδείο, ενώ θα εκτείνεται από τον Δυτικό Αρχαιολογικό Χώρο ως το Στάδιο και τις Θέρμες [ιαματικές πηγές που μέχρι σήμερα συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών] και θα καταλήγει στο κάστρο της Νερατζιάς.» Μία μικρή Ρώμη δηλαδή, αν λάβουμε υπ’όψιν πως την αρχική ιδέα της ενοποίησης έδωσαν οι Ιταλοί, μετά τον μεγάλο σεισμό του 1933.

Η βόλτα στα αρχαία αξιοθέατα της Κω αναμφίβολα θα συνεχιστεί στα νεώτερα, και συγκεκριμένα στην παλιά πόλη, στα στενά σοκάκια της οποίας θα συναντήσετε αμέτρητα τουριστικά μαγαζάκια -από τα οποία αξίζει να αγοράσετε κεραμικά είδη αλλά και υπέροχα, σπιτικά γλυκά του κουταλιού- ταβερνάκια και καφέ. Στη δε Δημοτική Αγορά στήνεται καθημερινά ένα όργιο μυρωδιών, χρωμάτων και γεύσεων από κάθε λογής τοπικά προϊόντα. Μα όσο κι αν παρασυρθείτε από τις ομορφιές του κέντρου, δεν πρέπει να παραλείψετε και ορισμένες σύντομες εκδρομές στα χωριά της Κω, κάποια εκ των οποίων είναι ορεινά και κάποια άλλα παραθαλάσσια.

Πιο συγκεκριμένα, τα πρώτα παραθαλάσσια χωριά που θα συναντήσετε βγαίνοντας από την πόλη, το Τιγκάκι και το Μαρμάρι, διαθέτουν και δύο από τις ομορφότερες αμμουδερές και οργανωμένες παραλίες του νησιού. Στην διαδρομή ακολουθούν τα πιο ορεινά και γραφικά χωριά Ζιπάρι και Καρδάμαινα (από όπου μπορείτε να προλάβετε κάποιο καραβάκι που θα σας ξεναγήσει στις μοναδικές παραλίες της Νισύρου), με την δημοφιλή παραλία των Καρδάμαινων που προτιμάται από ξένους τουρίστες. Στην λίστα των επισκέψεων προσθέτουμε το χωριό Ζιά που φημίζεται για το μοναδικό ηλιοβασίλεμα και το περιποιημένο χωριό Πυλί (φωτο), 15χλμ. νοτιοδυτικά της πόλης της Κω, χτισμένο μέσα σε έναν καταπράσινο κάμπο, με πανέμορφα πετρόκτιστα σπίτια, παραδοσιακά καφενεία και ταβερνάκια. 2χλμ. από το Πυλί έχει δημιουργηθεί μία μικρή λιμνούλα που ποτίζει τις καλλιέργειες του κάμπου.

Περί τα 25χλμ. από την πόλη της Κω βρίσκεται άλλο ένα μνημειώδες μέρος, η Αντιμάχεια, όνομα που μετρά τριάντα αιώνες ζωής και με αξιοθέατα εντυπωσιακά όπως το Κάστρο, ο παραδοσιακός ανεμόμυλος κ.α. Βορειοδυτικά της Αντιμάχειας βρίσκεται το παραθαλάσσιο χωριουδάκι Μαστιχάρι, στο οποίο φιλοξενούνται εξίσου όμορφες παραλίες. Από εκεί, μάλιστα, ξεκινούν καραβάκια για την γειτονική Κάλυμνο. Τέλος, στο δυτικό άκρος του νησιού ξεχωρίζει η μοναδική Κέφαλος. Πρόκειται για ένα γραφικό χωριό πάνω από την οργανωμένη παραλία Καμάρι, με το μικρό νησάκι του Αγίου Νικολάου απέναντι να μαγνητίζει άπαντες τους φωτογραφικούς φακούς.

Άλλες παραλίες της Κω που θα σας ενθουσιάσουν είναι η πολύ μεγάλη και ήσυχη Λάμπη (φωτο), περίπου 4χλμ. βορειοδυτικά της πόλης, οι μικρότερες παραλίες στην περιοχή Ψαλίδι που προτιμώνται από τους surfers, ο άκρως οργανωμένος Παράδεισος με την ονομαστή αμμουδιά, κοντά στην Κέφαλο, αλλά και ο Άγιος Θεολόγος νοτιοδυτικά στην Κέφαλο, με τους ωραίους ορμίσκους και τις ακρογιαλιές, στον οποίο θα φτάσετε όμως μέσω χωματόδρομου. Αν οι μεγάλες διαδρομές σας κουράζουν, θα βρείτε και κάποιες παραλίες κοντά στο λιμάνι, όπως η ακτή Μιαούλη και Αβέρωφ, οι οποίες μάλιστα απλώνονται κάτω από παραθαλάσσια ταβερνάκια και μπαρ, αλλά είναι ομολογουμένως αρκετά υποδεέστερες των υπολοίπων.

Οι υπέροχες παραλίες, οι παραδοσιακοί οικισμοί με τα ολόλευκα σπίτια και τους ολάνθιστους κήπους, το εύφορο κλίμα με την πλούσια βλάστηση, τα εντυπωσιακά αρχαία μνημεία αρμονικά δεμένα με την ενδιαφέρουσα, πολυποίκιλη αρχιτεκτονική του νησιού, ο κοσμοπολίτικος αέρας με τους χιλιάδες κάθε χρόνο Έλληνες και ξένους επισκέπτες… όλα αυτά συνθέτουν μία μόνο όψη της Κω. Αυτήν που ο καθένας θα γνωρίσει με την επίσκεψή του στο νησί. Η άλλη όψη του νησιού, εξίσου πολύχρωμη και ζωντανή, είναι αυτή των πολιτιστικών εκδηλώσεων και των πανηγυριών-γιορτών του νησιού που βρίθουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Και σε αυτήν πρέπει πραγματικά να αφεθείτε.

Οι κύριες εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τους τρεις μεγάλους Δήμους του νησιού είναι τα «Ιπποκράτεια» του Δήμου Κω, με την απαγγελία του Ιπποκράτειου Όρκου και καλλιτεχνικά δρώμενα καθ’όλη την διάρκεια του καλοκαιριού, τα «Δίκαια» από τον Δήμο Δικαίου, με άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις τον Ιούλιο και τον Αύγουστο και τα «Ηράκλεια» του Δήμου Ηρακλειδών, επίσης τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, με πιο παραδοσιακές-τοπικές εκδηλώσεις. Ενώ τα πιο διάσημα καλοκαιρινά πανηγύρια είναι στις 15 Αυγούστου στην Κέφαλο, όπου προσφέρεται στους επισκέπτες γίδα βραστή με πιλάφι, στις 28 Αυγούστου στο Μαστιχάρι και στις 8 Σεπτεμβρίου στην Καρδάμαινα. Παράλληλα, ψυχαγωγικές γιορτές με καθαρά τοπικό χαρακτήρα είναι η Γιορτή του Κρασιού, την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, στο Μαστιχάρι, η Γιορτή του Ψαριού και η Γιορτή του Μελιού το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου στην Κέφαλο και την Αντιμάχεια αντίστοιχα, αλλά και η Γιορτή της Μαρίδα το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου στην Καρδάμαινα.

Φαγητό - Διασκέδαση
Η παραδοσιακή κουζίνα του νησιού ξεχωρίζει για τον γνήσιο μεσογειακό της χαρακτήρα, ο οποίος βασίζεται φυσικά στο φρέσκο ψάρι, το ελαιόλαδο και τα λαχανικά, αλλά και σε πεντανόστιμες τοπικές συνταγές με κρέας, όπως π.χ. το χοιρινό μαγειρεμένο στην κατσαρόλα με ρύζι, το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε. Αυτό που πρέπει επίσης να δοκιμάσετε είναι το παραδοσιακό γλυκό σαρσουμάδες με μέλι, το τοπικό γλυκό της Κω, αλλά και το γλυκό ντοματάκι. Πού θα τα απολαύσετε όλα αυτά –και πολλά άλλα;

* Στο χωριό Πλατάνι, το οποίο κατοικείται κυρίως από Τούρκους, θα απολαύσετε αυθεντικές ανατολίτικες γεύσεις (όπως κεμπάπ και γιαουρτλού) σε όποιο ταβερνάκι της πλατείας κι αν κάτσετε –εμείς τυχαία επιλέξαμε τον «Σερίφη», αλλά μάθαμε πως εξίσου καλό φαγητό έχει και στο «Αράπ» αλλά και στου «Αλί».
* Στο ορεινό χωριό Ζία, πνιγμένο στα έλατα και τα πεύκα, πέρα από το φοβερό ηλιοβασίλεμα, θα δοκιμάσετε καλό κρέας στα περισσότερα ταβερνάκια του –προτείνουμε την ταβέρνα του «Κώστα».
* Στην πόλη της Κω υπάρχουν διάφορα ωραία εστιατόρια (και fast food φυσικά). Από αυτά προτείνουμε τον «Πλάτανο» με την ωραία θέα και το «Νικόλας ο ψαράς» για φρέσκο ψάρι.

Όσο για τον επόμενο προορισμό σας μετά το φαγητό, αυτός μπορεί να είναι είτε στα Εξάρχεια, την περίφημη συνοικία μέσα στην πόλη που δείχνουν να προτιμούν οι τουρίστες αλλά και το μεγαλύτερος μέρος της μικρής νεολαίας, καθώς έχει κάποια συμπαθητικά μπαρ, όπως το ελληνάδικο «Galatea». Περισσότερο δημοφιλή στον ελληνικό τουρισμό είναι το «Μύλος Beach Bar» στο χωριό Λάμπη, το οποίο στεγάζεται σε έναν μεγάλο χώρο, γύρω από έναν παλιό μύλο που όταν φωτίζεται το βράδυ δείχνει υπέροχος, αλλά και το «Island», ένα μεγάλο παραλιακό μπαρ στην πόλη της Κω. Τέλος, αξιόλογο καφέ είναι ο «Ναός» στην κεντρική πλατεία της Κω και ανάμεσα στους μιναρέδες.

Διαμονή
* Grecotel Kos Imperial Thalasso: Στην περιοχή Ψαλίδι βρίσκεται το πιο εξωτικό ξενοδοχειακό συγκρότημα του νησιού, γεμάτο φοινικόδεντρα και τεράστιες υδάτινες επιφάνειες. Και φυσικά με την περίφημη πολυτέλεια της αλυσίδας Grecotel. Τιμές: Από 190 ευρώ για ένα δίκλινο με θέα στον κήπο και πρωινό, από 200 ευρώ για ένα bungalow με θέα στον κήπο και πρωινό, ενώ για διαμονή από 7 βράδια και πάνω προσφέρεται για τρεις μέρες δωρεάν ημιδιατροφή.
* Iberostar Astir Odysseus: Στην υπέροχη παραλία Τιγκάκι, δίπλα στην Χώρα, το Iberostar ξεχωρίζει για την λιτή πολυτέλεια, τις ανέσεις και τις αμέτρητες παροχές του. Τιμές: Από 200 ευρώ για ένα δίκλινο με ημιδιατροφή.
* Kos Aktis Art Hotel: Μόνο 500 μέτρα από το λιμάνι της Κω και πάνω στην θάλασσα, πρόκειται για ένα πανέμορφο Art Hotel με όλες τις απαραίτητες ανέσεις. Τιμές: Από 178 ευρώ για ένα δίκλινο με πρωινό.
* Oceanis Beach Resort: Επίσης στην περιοχή Ψαλίδι ένα υπέροχο συγκρότημα, ιδανικό για οικογενειακές διακοπές χάρη στις αμέτρητες δραστηριότητες που παρέχει στα παιδιά. Τιμές: Από 101 ευρώ για ένα δίκλινο με πρωινό.
* Seagulls’ Bay Village Apartments: Ένας ολόκληρος οικισμός καταλυμάτων, απλωμένος σε μία τεράστια έκταση 20.000 τ.μ., σε απόσταση 3χλμ. από το Μαστιχάρι και 24χλμ. από την Χώρα της Κως. Στα διαμερίσματα και τις μεζονέτες του μπορούν να φιλοξενηθούν από 2 έως 4 και από 4 έως 6 άτομα, αντίστοιχα. Τιμές: Από 80 ευρώ για ένα διαμέρισμα δύο ατόμων, συμπεριλαμβανομένου πρωινού.
 
Πώς θα φτάσετε;
* Ακτοπλοϊκώς: Από Πειραιά με Blue Star Ferries (το ταξίδι διαρκεί από 9μιση έως 12μιση ώρες) ή με Anek Lines (το ταξίδι διαρκεί περίπου 12 ώρες).
* Αεροπορικώς: Με τακτικές πτήσεις της Ολυμπιακής και της Aegean.