Σαν πας ποτέ στη Φολέγανδρο, είναι βέβαιο ότι θα ξαναγυρίσεις. Βλέπεις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα την ερωτευτείς όντας αιχμάλωτος της άγριας ομορφιάς της. Δεν θα σταθούμε στις ομορφιές του νησιού, γιατί θα φάμε μερόνυχτα στο γράψε σβήσε, αλλά σε 10 πράγματα που είναι πιθανόν να μην γνωρίζεις ότι υπάρχουν σε αυτόν τον κυκλαδίτικο παράδεισο.
Τα ματσάτα είναι παραδοσιακά χειροποίητα ζυμαρικά που φτιάχνονται μόνο στη Φολέγανδρο. Θυμίζουν τις χυλοπίτες αλλά μαγειρεύονται μόλις πλαστούν. Πρέπει να τα δοκιμάσεις όπως και την καρπουζένια, το τοπικό γλύκισμα που συνδυάζει καρπούζι, μέλι και σουσάμι.
Μια βουτιά στην παραλία στο Σερφιώτικο επιβάλλεται αν το λέει η καρδούλα σου. Βλέπεις πρόκειται για μια από τις πιο δυσπρόσιτες στο νησί, και από τις λιγότερο επισκέψιμες. Παρ’ όλα αυτά με τον ιδανικό καιρό (νότιους ανέμους) μοιάζει ειδυλλιακή επιλογή για τους «σκληρούς» πεζοπόρους, αφού για να βρεθείς εκεί πρέπει να περπατήσεις μέσω τριών διαφορετικών μονοπατιών που ξεκινούν από την Άνω Μεριά.
Τα λεμονόσπιτα της Φολεγάνδρου είναι οχυροί μικρόπυργοι, οι οποίοι κατασκευάζονται εδώ και πάρα πολλά χρόνια προκειμένου να εξασφαλίζουν την προστασία των οπωροφόρων από τους δυνατούς βοριάδες του Αιγαίου. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική κατασκευή που συναντάται πολύ συχνά στην Φολέγανδρο κι είναι σημαντικό να βγάλεις μια φωτογραφία, γιατί έχεις κι έναν λογαριασμό στο Instagram να διατηρήσεις.
Η γιορτή “Αγροσουρωτοξυνοτύρι” διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 28 Αυγούστου στο Δημοτικό Σχολείο της Άνω Μεριάς Φολεγάνδρου. Η συγκεκριμένη γιορτή γίνεται για να προβληθούν τα πεντανόστιμα τυριά του νησιού όπως το σουρωτό (τοπική ξυνομυζήθρα) αλλά και το ξινότυρο συνοδεία γλεντιού και λοιπών τοπικών εδεσμάτων. Δεν γίνεται να λείπεις από αυτή τη γιορτή.
Λέγεται καρπάτσιο χταποδιού κι είναι ο πιο γκουρμέ θαλασσινός μεζές που μπορείς να γευτείς στο νησί και συγκεκριμένα στο Blue Cuisine που έχει κερδίσει τις καρδιές των ντόπιων και των επισκεπτών της Φολεγάνδρου.
Αν ψάχνεις το ιδανικό μέρος για ένα τελευταίο ποτό, τότε βάλε στο gps σου την Αστάρτη, ίσως το πιο ιστορικό κι αγαπημένο μπαράκι στη χώρα του νησιού. Αν δεν το αγαπήσεις μάλλον δεν έχεις κυκλαδίτικη ψυχούλα.
Βούτηξε στη σπηλιά Γεωργίτση. Η σπηλιά Γεωργίτση βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, κοντά στον Καραβοστάση, αλλά είναι προσβάσιμη μόνο από τη θάλασσα. Μπορείς να την επισκεφθείς με το καραβάκι στη διαδρομή προς την παραλία Κάτεργο και να χορτάσεις καταγάλανα και πεντακάθαρα νερά, μέχρι εκεί που φτάνει το βλέμμα σου.
Στο Λιβαδάκι πας με καραβάκι από την Αγκάλη (δρομολόγια κάθε μία ώρα, για μια απόσταση 10 λεπτών) εφόσον οι αέρηδες το επιτρέψουν. Ωστόσο υπάρχει και άλλη ροβινσωνακρουσική διαδρομή μέσα από τρία μονοπάτια που ξεκινούν από την Άνω Μεριά για να καταλήξουν μετά από 45 λεπτά με μία ώρα περίπου σε αυτό το καταπληκτικό τοπίο άγριας ομορφιάς.
Αφού περπατήσεις και φωτογραφηθείς στο Κάστρο του νησιού, μπορείς να κάνεις μια στάση στο καλντερίμι της Λότζιας, ενός παραδοσιακού καφενείου όπου μπορείς να δοκιμάσεις το καλύτερο γαλακτομπούρεκο των Κυκλάδων.
Δεν γίνεται να μην έχεις ακούσει για τη Χρυσοσπηλιά στη Φολέγανδρο. Πρόκειται για ένα σπήλαιο μοναδικής ομορφιάς που μπαίνει στην κορυφή του sightseeing στο νησί. Το στοιχείο όμως που καθιστά την Χρυσοσπηλιά μοναδικό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς –και πιθανόν δεν γνώριζες- είναι το πλήθος των αρχαίων ονομάτων που καλύπτουν τα τοιχώματα και την οροφή της. Τα ονόματα χρονολογούνται κυρίως στον 4ο π.Χ. αιώνα και ανήκουν σε εφήβους που έφταναν έως εδώ από όλα τα μέρη της Ελλάδας.
Υπάρχουν άπειρα σημεία στη χώρα του νησιού για να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα. Ωστόσο το πιο ψαγμένο κι ομορφότερο spot για να θαυμάσεις τη δύση του ηλίου και τον οργασμό φυσικών χρωμάτων που θα γεννήσει,είναι το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού, η περίφημη εκκλησία της Παναγίας.