Η Φάρμα των Ζώων: Είδαμε την παράσταση της χρονιάς στο Rex

Δεν είναι πιθανό να έχει δει κάποιος παράσταση του Άρη Μπινιάρη και να μην νιώσει την ενέργεια του ταλέντου του ή να μην αντιληφθεί ότι εκεί υπάρχει συγκεκριμένη και συγκροτημένη θεατρική  πρόταση. Άσχετα με το εάν θα μπορέσουν όλοι να συνομιλήσουν με την εκάστοτε μουσικοθεατρική του πρόταση- ο γράφων είναι ένας από αυτούς που συνήθως δεν το καταφέρνουν- δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι δικαίως οι παραστάσεις του προκαλούν θόρυβο. 

Το περασμένο καλοκαίρι ο Προμηθέας του σκηνοθέτη έσπασε τα ταμεία και τον σύστησε σε ευρύτερο κοινό που πιθανότατα δεν ήταν εξοικειωμένο με το έργο του. Τώρα, σκηνοθετεί την παράσταση της χρονιάς στο Rex για λογαριασμό του Εθνικού θεάτρου. Πρώτη ύλη αποτελεί η θεατρικά διασκευασμένη Φάρμα των Ζώων του Τζωρτζ Όργουελ, το διαχρονικό ρέκβιεμ των ματαιωμένων επαναστάσεων που κόστισε στον συγγραφέα του την ρετσινιά του «πράκτορα των καπιταλιστών».

Τα Ζώα της Φάρμας εξεγείρονται κατά του ιδιοκτήτη της και ανατρέπουν την εξουσία του. Η συλλογική διοίκηση εκ μέρους των ζώων μετατρέπεται σταδιακά σε ολιγαρχική διακυβέρνηση των γουρουνιών και τελικά σε μοναρχία ενός και μόνο γουρουνιού. Το έργο του Όργουελ κυκλοφορεί το 1945 στην αυγή του Ψυχρού Πολέμου και ενώ ο Στάλιν είναι ισχυρότερος από ποτέ. Ο βρετανός συγγραφέας δεν κρύβει την αντιπάθειά του για το πρόσωπο του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, εντύπωση που αναδύεται και σε άλλα του έργα, όπως το «Φόρος τιμής στην Καταλωνία» για τον ισπανικό εμφύλιο, όπου πολέμησε και ο ίδιος.  

Είναι πολιτική η πρόθεση του Μπινιάρη; Δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί κάτι τέτοιο όταν επιλέγεται το συγκεκριμένο έργο. Ωστόσο, το να θεωρηθεί ότι η κριτική διάθεση της παράστασης περιορίζεται στον σταλινισμό με την στενή του έννοια, θα αδικούσε και τον καλλιτέχνη και το ανέβασμα. Ιδωμένο με χιούμορ και ανατρεπτική διάθεση το μυθιστόρημα αναδεικνύεται και εκπέμπει ζωηρά και καθαρά το μήνυμά του για την ανάγκη αμφισβήτησης και δυσπιστίας έναντι σε κάθε εξουσία.

Ο Άρης Μπινιάρης εντάσσει το θρυλικό κείμενο στην δική του θεατρική φόρμα με μεγάλη επιτυχία. Η ομάδα των ηθοποιών είναι καθοδηγημένη σε μια ιλαρή και ταυτόχρονα τραγική σωματικότητα. Μέσα από τις κινήσεις, ουσιαστικά χορογραφίες, τα ζώα γίνονται θεατρικοί χαρακτήρες με φαινομενικά παιγνιώδη χαρακτήρα. Καθώς η ιστορία εξελίσσεται η ζωώδης και χαριτωμένη, σχεδόν γκροτέσκα, κίνηση, δίνει την θέση της στην κατηφή και βαριά διάθεση∙ στην απελπισία εκείνου που διαπιστώνει ότι το όραμά του έγινε εφιάλτης.

Η ένταση μένει σχεδόν πάντα ψηλά- ένα από τα χαρακτηριστικά των παραστάσεων του Άρη Μπινιάρη, που όμως ταιριάζει απόλυτα με τις συναισθηματικά έντονες καταστάσεις που περιγράφει η νουβέλα του Όργουελ- καταστάσεις στις οποίες ταιριάζει άψογα ως αισθητικός καμβάς και η σκοτεινή πανκ/αισθητική που είναι παρούσα σε όλη τη διάρκεια.   

Τα χορικά δεν παρεμβάλλονται απλώς στην πλοκή αλλά μοιάζουν να συνοψίζουν αισθητικά και συναισθηματικά το μέρος που προηγήθηκε ή να εισάγουν αυτό που ακολουθεί. Οι ερμηνείες της ομάδας των ηθοποιών είναι εξαιρετικές. Ξεχωρίζουν ο Προμηθέας Αλειφερόουλος ως Ναπολέων, ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης ως Mπόξερ και ο Πάνος Παπαδόπουλος ως Σκουίλερ.  

Ξεχωριστή αναφορά αξίζουν τα αριστουργηματικά κοστούμια του Πάρι Μέξη, τα οποία προσφέρουν ουσιαστικά στην σκηνική λειτουργία των χαρακτήρων και φυσικά η θεατρική μεταγραφή η οποία φέρει την υπογραφή του ίδιου του Άρη Μπινιάρη και των Έλενας Τριανταφυλλοπούλου και Βύρωνα Θεοδωρόπουλου. Η μουσική, πάντα με κεντρικό ρόλο στις παραστάσεις του Μπινιάρη, είναι του Φώτη Σιώτα.

Μπορεί να είναι λίγο δύσκολο να βρείτε θέση, αλλά αξίζει τον κόπο.

Δημήτρης  Γλύστρας