Ο Γιάννης Κούτρας μιλά στο in2life

της Ειρήνης Ορφανίδου

Η ποίηση και η μουσική, ο Χατζιδάκις και ο Μικρούτσικος, η πολιτική και η διάψευση, οι εμφανίσεις στο Γυάλινο, η πρόσφατη δισκογραφική συνεργασία με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και το τραγούδι για τον Σάκη Μπουλά, οι απώλειες που κλονίζουν την ψυχή, η «νύχτα που είναι άτιμο πράγμα», το «… φτερό του καρχαρία», αλλά κυρίως το «Κράτα λίγο ακόμα».

Λίγο πριν από τις εμφανίσεις του με τον Γιώργο Μεράντζα στο UpStage του Γυάλινου Μουσικού Θεάτρου, με τον «Σταυρό του Νότου» και τα «Τροπάρια για Φονιάδες» -έξι Σάββατα, 7, 14, 21, 28 Νοεμβρίου, 5 & 12 Δεκεμβρίου- ο Γιάννης Κούτρας, ο ερμηνευτής που σφράγισε ανεξίτηλα με τη φωνή του τον μελοποιημένο Καββαδία (και όχι μόνο), μιλά στο in2life.



Πότε γνωριστήκατε με τον Γιώργο Μεράντζα; Εποχή Μεταπολίτευσης, αλλά πότε ακριβώς;
(Γέλια) Δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς, γύρω στο 1974–75, τότε που τραγουδούσαμε τα τραγούδια του Μίκη, τα αντάρτικα, τότε…

Ποίηση και πολιτική. Ποια η πραγματική σχέση μαζί τους;
Η πολιτική… Κάποιες στιγμές απομακρύνομαι θεαματικά και κάποιες άλλες, επανέρχομαι. Όπως τώρα, που προσπάθησα να ξαναμπώ και μετά έφυγα. Είναι δύσκολο να το περιγράψω. Πολιτικοποιημένος ήμουν από το 1973. Φυλακές, ξύλο… Δεν έβγαλα τίποτα, ούτε λεφτά έβγαλα από όλο αυτό, ούτε κάτι άλλο. Είμαι ένας άνθρωπος ταλαιπωρημένος από αυτή την ιστορία. Ανοίγω μια πόρτα και λίγο μετά την κλείνω. Η πολιτική μού αφήνει μια στενοχώρια. Με τον ΣΥΡΙΖΑ νόμιζα ότι κάτι θα βγει, ότι κάτι θα «ανοίξει», και πάλι είδα ότι ο κόσμος ταλαιπωρείται -πάλι φόροι, πάλι ΕΝΦΙΑ, πάλι όλα.

Δηλαδή, εξ ορισμού η πολιτική εμπεριέχει τη ματαίωση, τη διάψευση;
Ακριβώς. Είναι κάτι μάταιο.

Η ποίηση;
Διαβάζω ποίηση που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σχετίζεται με τους ανθρώπους του χώρου μου. Πρόσφατα πήρα τη «Σούμα» του Σαββόπουλου, ξαναδιαβάζω Γκάτσο - και λογοτεχνία διαβάζω. Αλλά, δεν έχω πολύ χρόνο πια.

Ελληνικό ροκ και πολιτικό τραγούδι. Γνώρισαν δόξες τη δεκαετία του ’70 και μέχρι το ’80, αλλά τώρα, τί;
Κάποια στιγμή ήρθαν κοντά, συμπλεύσανε. Δηλαδή, τα παιδιά που ήθελαν να κάνουν ροκ και παρέμβαση, όπως για παράδειγμα τα «Υπόγεια Ρεύματα» -δεν ξέρω σε ποια κατάσταση είναι αυτή τη στιγμή, γιατί έχουν διαλυθεί- παίξανε ροκ με στίχο πολιτικό. Τους παρακολουθούσα (παίξαμε και μαζί) και ήταν εξαιρετικοί. Όχι μόνο τα «Υπόγεια Ρεύματα» και άλλα σχήματα. Αλλά πια δεν υπάρχει μουσική, γιατί δεν υπάρχουν εταιρείες. Νέοι μουσικοί μου στέλνουν δουλειά τους, ακούω ενδιαφέροντα πράγματα, ρωτούν τι να κάνουν, δεν έχω κάτι να τους πω.

Το ότι οι δισκογραφικές είναι υπό εξαφάνιση είναι απότοκο του ίντερνετ ή της οικονομικής κρίσης;
Από το ίντερνετ ξεκίνησαν όλα. Στην αρχή ήταν η τηλεόραση. Ο κόσμος έφυγε από το ραδιόφωνο που ήταν το πρώτο κύμα, εκεί από όπου ερχόταν η μουσική, και πήγε στην τηλεόραση. Μετά ήρθε το ίντερνετ.

Τι συμβουλεύετε τους νέους μουσικούς;
Έχω την αίσθηση ότι το μόνο που έμεινε είναι να κάνουν την παραγωγή με ίδια μέσα, με χρήματα που θα βρουν με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας και στη συνέχεια, να τα «πετάνε» στο ίντερνετ, στο facebook, με όποια τύχη μπορεί να έχει αυτό. Εάν μέσω του διαδικτύου βρουν άκρη και κλείσουν συναυλίες, έχει καλώς.

Η πρόσφατη δισκογραφική συνεργασία σας με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, οι «Ξυπόλητες Ψυχές», φέρει τη σαν-υπότιτλο-σημείωση: «37 χρόνια μετά». Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει 37 χρόνια μετά τον Καββαδία - Βέβαια, τον Βασίλη τον ξέρω περισσότερα χρόνια.

Στο άλμπουμ υπάρχει και ένα τραγούδι, που αφιερώσατε στη μνήμη του Σάκη Μπουλά. Πώς διαχειρίζεστε τις απώλειες;
Έχασα ξαφνικά πολλούς ανθρώπους. Η ψυχή μου κλονίστηκε. Έχασα τον πατέρα μου, τη μάνα μου, φίλους κοντινούς. Πρέπει να μάθω να υπάρχω μόνος. Μόνος ήρθα και μόνος θα φύγω. Αυτό που έζησα με τον Σάκη ήταν πολύ δύσκολο. Και όσο περνάει ο καιρός γίνεται ακόμη πιο οδυνηρό. Στην αρχή το περιμέναμε, το ήξερα, είμαστε και στο ίδιο καμαρίνι στην «Ακτή Πειραιώς». Τώρα είναι αλλιώς… Ξέρετε, όταν γνώρισα τον Θάνο (σ.σ. Μικρούτσικο) γνώρισα και τον Σάκη. Πολλά τα χρόνια. Θυμάμαι ακόμη την τελευταία στιγμή, την τελευταία κουβέντα του… Θεωρήσαμε με τον Βασίλη ότι έπρεπε κάτι να κάνουμε για τον Σάκη και μέσα σε μια βραδιά γράψαμε αυτό το τραγούδι. Ήταν το λιγότερο, δεν είναι και τίποτα σπουδαίο.

Σε παλαιότερη συνέντευξη σας είχατε πει ότι, εάν ξαναγεννιόσαστε δεν θα γινόσαστε τραγουδιστής, ότι θα προτιμούσατε να γίνετε ψάλτης σαν τον πατέρα σας. Αυτό όμως σημαίνει ότι δεν θα είχατε συναντήσει και συνεργαστεί με τον Χατζιδάκι, τον Μικρούτσικο, τον Λεοντή, τον Σαββόπουλο…
Αυτό είναι αλήθεια. Στη μουσική γνώρισα πάρα πολλούς αγγέλους και πάρα πολλούς διαβόλους. Πολύ γλυκά πλάσματα, όπως ο Χατζιδάκις και πάρα πολλά άτιμα πλάσματα. Γνώρισα και ανθρώπους που έγιναν φίλοι μου, βέβαια. Τα παιδιά μου συχνά με ρωτούν, μπαμπά να γίνω τραγουδιστής; Θα πούλαγα την ψυχή μου στον διάβολο για να γίνουν τραγουδίστριες (είναι κορίτσια και τα δύο), αλλά πέρασα δύσκολες στιγμές στον χώρο της μουσικής. Ειδικά η «νύχτα» είναι άτιμο πράγμα. Ύστερα, από τη στιγμή που «έφυγε» ο Χατζιδάκις, άλλαξαν όλα. Νομίζω ότι άλλαξε η μισή Ελλάδα, έγινε κάτι διαφορετικό. Και η μουσική άλλαξε.

Ποιο είναι καταφύγιο σας; Ένα πρόσωπο, ένας τόπος, το διάβασμα, η μουσική, ο Θεός, τι;
Ο Θεός, η προσευχή, ήταν πάντα καταφύγιο. Από το 1980. Και ευτυχώς που είμαι αμαρτωλός, όπως λέει και ο φίλος μου ο Σταμάτης Σπανουδάκης, για να μπορώ να προσφεύγω σε Αυτόν. Να κατεβάζω τα μάτια προς τα κάτω. Και η μουσική είναι καταφύγιο. Αυτό που πολλές φορές καταριέμαι, γίνεται σωτηρία. Όταν δεν θέλω να ακούσω τίποτα και κανέναν, πάλι στο «Χαμόγελο της Τζοκόντας» πηγαίνω, στην «Προσωπογραφία της μητέρας μου».

Αυτή η στιγμή της ζωής σας είναι «Χόρεψε στο φτερό του καρχαρία» ή «Κράτα λίγο ακόμα»;
«Κράτα λίγο ακόμα». Έφτασα εξήντα χρονών και αισθάνομαι ότι θα ήθελα να έχω κάνει πολλά παραπάνω.

Ποιο κοινό, ηλικιακά εννοώ, περιμένετε στο Γυάλινο;
Το κοινό που έρχεται στα live μου -πέρα από τη γενιά μου- στην πλειοψηφία είναι 25-35 χρονών άνθρωποι. Οι οποίοι μάλιστα «φοβούνται» μήπως δεν πω τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Και φωνάζουν «ξαναπέστο». Είμαι λίγο εγκλωβισμένος στο ρεπερτόριο μου (γέλια). Με την καλή έννοια.